قرارداد اختیار فروش

قرارداد اختیار معامله (Option) چیست؟

قرارداد اختیار فروش

اگر به دنبال این هستید که از سرمایه‌گذاری در سهام، صندوق‌های مشترک یا اوراق بدهی در سبد سهام فراتر برویدف معاملات آپشن یا اختیار معامله یک پیشنهاد جذاب برای کسب سود و معامله با قواعدی جذاب را فراهم میکند.

اگر به دنبال این هستید که از سرمایه‌گذاری در سهام، صندوق‌های مشترک یا اوراق بدهی در سبد سهام فراتر بروید، معاملات آپشن یا همان اختیار معامله می‌توانند گزینه مناسبی برای شما باشد.

معاملات آپشن گزینه‌های متنوعی را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهند این در حالی است که سرمایه‌گذاری در اختیار معامله، ریسک بالایی دارد اما در عین حال هم می‌تواند سودآور باشد.

شاید شنیده باشید که می‌گویند، شروع سرمایه‌گذاری با اختیار معامله کاری دشوار است یا فقط برای سرمایه‌گذاران حرفه‌ای است. اما واقعیت این است که معاملات آپشن نوعی سرمایه‌گذاری است که تقریبا هر سرمایه‌گذار با کسب دانش مناسب می‌تواند آن را امتحان کند.

آیا علاقه‌مند هستید که در معاملات خرید و فروش آپشن شرکت کنید؟ در این مقاله از کارگزاری حافظ مروری بر معاملات آپشن خواهیم داشت و به اصل این روش چند منظوره برای سرمایه‌گذاری می‌پردازیم.

تاریخچه معاملات آپشن یا اختیار معامله در دنیا

گفته می‌شود قرارداد معاملات آپشن از قرن‌ها پیش در یونان بوستان بوده و حتی تاریخ حکایت از این دارد که اولین کسی که از آپشن استفاده کرده، فیلسوف یونانی تالس بوده است.

بورس اختیار معامله شیکاگو که یکی از مهمترین بورس‌های اختیار معامله دنیاست هم در سال ۱۹۷۳ تاسیس شده است.

معاملات آپشن چیست؟

معاملات آپشن می‌تواند پیچیده‌تر از آن‌چه که هست به نظر برسد. اگر به دنبال تعریف معاملات آپشن به زبان ساده هستید، شاید بتوان تعریف ساده معاملات آپشن را چیزی شبیه به این دانست:

معاملات آپشن یا معاملات اختیار معامله ابزاری است که به شما حق خرید یا فروش اوراق بهادار خاص را در یک تاریخ خاص و با قیمت مشخص می‌دهد.

به عبارتی، اختیار معامله قراردادی است که به دارایی زیربنایی دیگری مثل سهام یا اوراق بهادار دیگر وابسته است. قراردادهای اختیار معامله برای یک بازه زمانی مشخص که می‌تواند به اندازه یک روز یا چند ماه باشد، مناسب است.

هنگام خرید یک اختیار معامله، شما حق دارید دارایی پایه را معامله کنید، اما موظف به انجام آن نیستید.

اگر شما سرمایه‌گذاری هستید که خودتان به صورت شخصی در معاملات آپشن دقیق می‌شوید و بر تصمیمات و معاملات تجاری خود کاملا کنترل دارید، دقت داشته باشید در معاملات آپشن این بدان معنا نیست که شما تنها هستید.

در بسیاری از جوامع معامله‌گران را گرد هم می‌آورند تا درباره موضوعاتی مانند چشم‌انداز فعلی بازار و استراتژی‌های معاملات آپشن بحث کنند.

انواع مختلف معاملات آپشن

برای تشکیل پایگاه دانش خود در اختیار معامله، ابتدا باید با انواع مختلف آپشن‌هایی که می‌توانید معامله کنید آشنا شوید. دو دسته اساسی از معاملات آپشن برای انتخاب عبارتند از اختیار خرید و اختیار فروش.

اختیار خرید (Call) چیست؟

اختیار خرید یا Call Option این حق را به شما می‌دهد که در مدت زمان معینی یک اوراق بهادار اساسی را با قیمت تعیین شده خریداری کنید. به قیمتی که پرداخت می‌کنید قیمت اعمال یا Strike Price می‌گویند. در این معاملات، تاریخ پایان اعمال اختیار خرید هم تاریخ انقضا نامیده می‌شود.

اختیار خرید می‌تواند به سبک آمریکایی یا اروپایی باشد. با گزینه‌های سبک آمریکایی می‌توانید دارایی اصلی را در هر زمان تا تاریخ انقضا خریداری کنید. اما گزینه‌های سبک اروپایی فقط به شما امکان می‌دهد دارایی را در تاریخ انقضا خریداری کنید.

اختیار فروش (put) چیست؟

اختیار فروش یا Put Option نقطه مقابل اختیار خرید است. در این معامله به جای داشتن حق خرید اوراق بهادار، یک حق فروش به شما تعقلق می‌گیرید که بتوانید آن را با قیمت اعمال تعیین شده بفروشید.

قراردادهای اختیار فروش نیز تاریخ انقضا دارند. همان قواعد سبک (یعنی آمریکایی یا اروپایی) برای زمانی که می‌توانید آنها را اعمال کنید، در این قراردادها هم اعمال می‌شود.

معاملات آپشن چگونه کار می‌کند؟

معاملات آپشن کاری است که می‌توانید از طریق یک حساب کارگزاری آنلاین انجام دهید. در نحوه معاملات اختیار معامله، در ادامه چند نکته مهم که باید بدانید بیان می‌شود.

قبل از معامله، چند نکته را باید در نظر بگیرید که عبارتند از:

• چقدر می‌خواهید سرمایه‌گذاری کنید؟
• برای چه بازه زمانی می‌خواهید سرمایه‌گذاری کنید؟
• تغییرات قیمت پیش‌بینی شده برای دارایی پایه چقدر است؟

اگر فکر می‌کنید قیمت دارایی اصلی قبل از تاریخ انقضا کاهش می‌یابد، فروش اختیار خرید می‌تواند منطقی باشد و برعکس. گزینه‌های مبتنی بر سهام، که بیشتر به عنوان «اختیار سهام» شناخته می‌شوند، معمولا یک پیشرو طبیعی برای معامله‌گران تازه وارد در معاملات اختیار است.قرارداد اختیار فروش

نحوه تعیین قیمت آپشن‌ها

قیمت آپشن را می‌توان با استفاده از مدل‌های مختلف محاسبه کرد. اما در اصل، قیمت معاملات آپشن بر دو چیز استوار است: ارزش ذاتی و ارزش زمانی.

ارزش ذاتی یک آپشن نشان‌دهنده پتانسیل سود آن بر اساس تفاوت بین قیمت اعمال و قیمت فعلی دارایی است، از ارزش زمانی برای سنجش چگونگی تاثیر نوسانات بر قیمت دارایی اساسی تا تاریخ انقضا استفاده می‌شود.

قیمت سهام، قیمت اعمال و تاریخ انقضا همه می‌توانند در قیمت‌گذاری آپشن‌ها موثر باشند. قیمت سهام و قیمت اعمال بر ارزش ذاتی تاثیر می‌گذارد، این در حالی است که تاریخ انقضا می‌تواند بر ارزش زمانی تاثیر بگذارد.

مزایا و خطرات معاملات آپشن

مانند سایر استراتژی‌های سرمایه‌گذاری، معاملات آپشن دارای مزایا و معایبی است و درک این مزایا و خطرات احتمالی برای جلوگیری از اشتباهات پرهزینه بسیار مهم است.

از نظر مزایا، معاملات آپشن می‌تواند انعطاف‌پذیری و نقدشوندگی داشته باشند. در مقایسه با سایر گزینه‌های سرمایه‌گذاری، در اختیار معامله ممکن است بتوانید با مقادیر کمتری هم سرمایه‌گذاری کنید.

از اختیار معامله می‌توان برای ایجاد حفاظت در برابر خطرات منفی و ایجاد تنوع در مجموعه سرمایه‌گذاری خود هم استفاده کنید و یک معامله‌گر گزینه‌های هوشمند می‌تواند بازده قابل توجهی را برای خود ایجاد کند.

از سوی دیگر، اختیار معامله می‌تواند بسیار خطرناک‌تر از خرید سهام، ETF یا اوراق قرضه باشد. پیش‌بینی تغییرات قیمت سهام می‌تواند مشکل باشد و اگر تحلیل شما درباره یک اوراق بهادار خاص اشتباه باشد، معاملات اختیار معامله می‌تواند شما را در معرض ضررهای جدی قرار دهد. به همین دلیل، مهم است که در نظر بگیرید که چگونه اختیار معامله را با اهداف کلی خود و تحمل ریسکتان مطابقت دهید.

نماد اختیار معامله در بورس

نماد اختیار معامله خرید در بورس حرف «ض» و نماد اختیار معامله فروش حرف «ط» می‌باشد که به ابتدای بخشی از نماد شرکت‌هایی که امکان اختیار خرید معامله دارند اضافه می‌شود.

از دی ماه ۱۳۹۵، اختیار معامله خرید صرفا برای شرکت‌های فولاد مبارکه اصفهان، ایران خودرو و شرکت صنایع مس ایران در نظر گرفته شد و اکنون امکان خرید اختیار معامله این سه شرکت وجود دارد.

اگر به نماد اختیار معامله خرید این سه شرکت دقت کنید در کنار نام نماد قیمت اعمال و تاریخ اعمال هم قرار دارد. از جمله نکات مهم در معاملات اختیار خرید این است که دامنه نوسان ندارند و اکنون اختیار خرید هر سهام شامل ۱۰ هزار سهم در تاریخ اعمال می‌شود.

امکان انجام معاملات آپشن در کارگزاری حافظ

کارگزاری حافظ در طی سالیان فعالیتش همواره تلاش کرده، سبد خدمات کاملی در اختیار علاقه‌مندان به بازار سرمایه قرار دهد. در حال حاضر امکان انجام معاملات اختیار معامله سهام، شاخص سهام، اختیار معامله کالایی و قراردادهای آتی در کارگزاری حافظ فراهم شده است. برای آغاز معامله‌گری کافی است به یادداشت آموزش دریافت کد معاملات آپشن مراجعه کنید.

نتیجه گیری

معاملات آپشن یا اختیار معامله به صاحبان آنها اجازه می‌دهد تا تعداد مشخصی از سهام یک شرکت اصلی را با قیمت خاصی در تاریخ معینی بخرند یا بفروشند.

همان‌طور که گفته شده مزیت اصلی معاملات آپشن این است که به معامله‌گران حق خرید یا فروش سهام را برای کسری از قیمت بازار خود می‌دهد و این واقعیت که یک اختیار معامله شما را ملزم به معامله دارایی اصلی نمی‌کند بدین معناست که شما می‌توانید تنها در شرایط مطلوب بازار خرید یا فروش داشته باشید.

البته، معاملات آپشن بدون خطر و ریسک نیست به همین دلیل است که صرفا برای شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران باتجربه‌تر مناسب هستند چون اساسا انجام اختیار معامله معمولا به تحقیق و استفاده دقیق از استراتژی ریسک احتیاج دارند.

با این حال، اگر ملاحظات لازم صورت گیرد، قراردادهای آپشن می‌توانند وسیله‌ای بسیار موثر برای سودآوری از افزایش یا کاهش قیمت دارایی باشند. فقط همیشه آماده باشید تا حرکات سهام اختیاری خود را زیر نظر داشته باشید و در استفاده از آنها منضبط باشید.

قرارداد اختیار معامله ؛ گامی بزرگ برای بازار مشتقات ارز دیجیتال

قراردادهای اختیار معامله (آپشن) مختلف، به تنوع بازار کمک خواهد کرد و باعث شکوفایی آن در صحنه مالی جهانی می شود. کسانی که درگیر فضای ارز دیجیتال هستند، به طبیعت پرشتاب این صنعت که به سرعت در حال رشد است، عادت کرده اند. فناوری جدید به سرعت قدیمی می شود، پروژه های درخشان، درخشش خود را از دست می دهند و آنچه به عنوان مدافع حریم خصوصی آغاز به کار کرده است، با یک زیرساخت مستحکم در پیرامون آن به یک کلاس دارایی جدید تبدیل شده است. هر محصول، برنامه یا ابزار مالی جدیدی که به آن اضافه کنیم دارای ارزش است و شرکت کنندگان بیشتری را به خود جلب می کند. قراردادهای اختیار معامله، یک گام بزرگ برای بازار مشتقات ارز دیجیتال

فضای ارز دیجیتال چگونه رشد یافته است

به سال ۲۰۱۷ فکر کنید، قبل از اینکه معاملات بورس شیکاگو با پیشنهاد معاملات قراردادهای آتی بیت کوین (BTC) خود وارد فضای ارز دیجیتال شود. در آن زمان، رایج ترین عبارتی که در مورد ارز دیجیتال می شنیدید، این بود که دقیقاً شبیه “غرب وحشی، وحشی” بود. بی قانونی، بی ثباتی، پروژه های کلاهبرداری و عرضه سکه های اولیه بسیار امیدوارکننده، یا حتی سرقت کامل دارایی های سرمایه گذاران در پیرامون ارزهای دیجیتال به وفور یافت می شد.

با وجود اینکه بیت کوین از سال ۲۰۰۹ وجود داشته بود، اما در آن زمان برای اکثر افراد، یک فناوری بسیار جدید بود. بسیاری از بانک ها، بیت کوین را کلاهبرداری می خواندند که از جمله آنها عبارتند از: جیمی دایمن (Jamie Dimon)، مدیرعامل بانک جی پی مورگان که در سپتامبر سال ۲۰۱۷ بیت کوین را کلاهبرداری خواند.

اما با گذشت زمان و رسیدن به زمان حاضر، هر بانک می خواهد برای تقویت بهره وری و کاهش هزینه ها، فن آوری بلک چین را در اختیار داشته باشد.. جی پی مورگان و رئیس آن یک چرخش کامل ۱۸۰ درجه ای را نشان داده اند، تا جایی که راه اندازی سکه JPM خود را برای تسهیل در پرداخت های فوری انجام داده است.

بزرگ ترین موسسات مالی ایالات متحده، حتی حساب های بانکی را برای صرافی های ارز دیجیتال مهم مستقر در ایالات متحده باز کرده اند، در حالی که دولت ها در سراسر جهان یا در حال تحقیق یا توسعه طرح آزمایشی نسخه ارز دیجیتال خود هستند که مورد حمایت بانک های مرکزی آنها می باشد.

نکته این است که ارز دیجیتال دیگر نمی تواند نادیده گرفته شود. با بهبود نظم و عملکرد قاطع، ما موفق شده ایم که بسیاری از بازیگران بد و پروژه های کلاهبرداری را از بین ببریم تا این فضا را تقریبا تحت نظارت داشته باشیم.

ظهور مشتقات ارز دیجیتال

فضای مشتقات اکنون سرمایه گذاری بازیکنان نهادی را به خود جلب کرده است. در واقع ، رشد ارز دیجیتال صرف نظر از بازارهای گاوی یا خرسی، نمایی بوده است و اکنون، مشتقات منجر به این رشد می شوند. با این حال ، ما هنوز راه درازی در پیش داریم.

ارزش کل بازار ارز دیجیتال همچنان، زیر ۳۰۰ میلیارد دلار است و این میزان در مقایسه با ارزش کل بازار طلا که ۹ تریلیون دلار است یا بازار جهانی سهام که تقریبا ۱۰۰ تریلیون دلار است، مشخص می کند که ارز دیجیتال هنوز در مراحل ابتدایی خود به سر می برد.

وقتی به بازارهای سنتی نگاه می کنیم، مشتقات به طور معمول بیش از چهار برابر حجم معاملات دارایی زیربنایی را تشکیل می دهند. با این حال، در مورد ارز دیجیتال، معاملات نقدی هنوز هم بسیار بیشتر است.

اهمیت قرارداد اختیار معامله (آپشن)

قرارداد اختیار معامله (آپشن) از اهمیت بالایی برخوردار هستند، زیرا آنها به تجار امکان تطبیق پذیری بیشتر و یک راه عالی برای جلوگیری از خطر ارائه می دهند. معامله گران با استفاده از قراردادهای اختیار معامله (آپشن)، اختیار و نه اجبار خرید یا فروش یک دارایی معین را در قیمت تعیین شده تا یک‌زمان مشخص داشته باشند. اما قرارداد اختیار معامله، برخلاف قراردادهای آتی، فروشنده اختیار معامله باید تا پیش از انقضای مهلت سر رسید، هر زمان که خریدار تمایل به اجرای قرارداد داشت، مفاد قرارداد را اجرا کند.

این بستگی به این دارد که معامله گر “اختیار خرید” را خریداری کند یا “اختیار فروش”. به طور خلاصه، تفاوت این دو در این است که در اختیار خرید، معامله گر می تواند حق خرید بیت کوین (یا دارایی مورد نظر) را اعمال کند و با اختیار فروش، معامله گر می تواند حق فروش داشته باشد. از آنجا که این ها جزوی از حقوق هستند و نه تعهدات، بسیاری از معامله گران با قرارداد اختیار معامله احساس راحتی بیشتری دارند، به خصوص در بازارهای بسیار بی ثباتی مانند ارز دیجیتال.

قراردادهای اختیار معامله، یک ویژگی نسبتاً جدید هستند. Deribit تنها صرافی ای بود که قراردادهای اختیار معامله با پشتوانه ارز دیجیتال را در اواسط سال ۲۰۱۹ ارائه می داد و پس از آن صرافی بکت در دسامبر ۲۰۱۹ و اوکی اکس و CME قراردادهای اختیار معامله بیت کوین را چندی پس از آن راه اندازی کردند. علیرغم اینکه مدت زمان کوتاهی است که قراردادهای اختیار معامله در فضای ارز دیجیتال وجود دارند، اما قراردادهای اختیار معامله با پشتوانه ارز دیجیتال، به طور گسترده ای توسط معامله گران بیت کوین مورد استفاده قرار می گیرند تا از این طریق کسب درآمد داشته باشند و از منابع و دارایی های خود در برابر نوسانات گسترده محافظت کنند. آنها همچنین به دلیل وقوع رویداد هاوینگ بیت کوین در حال حاضر به ویژه برای ماینرها بسیار مفید هستند. آنها می توانند از قراردادهای اختیار معامله برای قفل کردن درآمد آینده استفاده کنند و قیمت قابل قبولی قرارداد اختیار فروش را برای فروش بیت کوین استخراج شده تضمین کنند.

با وجود هر نوآوری و عرضه محصول جدیدی، این بازار جالب تر و بالغ تراز بازارهای سنتی می شود و این امکان را به معامله گران این امکان را می دهد تا استراتژی های قیمت گذاری خود را انعطاف پذیر تر نگه داشته و برای معامله گران نهادی جذاب تر کنند.

قراردادهای اختیار معامله بیت کوین

البته، تسلط بیت کوین در بازار غیرقابل انکار است. از میان هزاران ارز دیجیتال که در کنار بیت کوین توسعه یافته اند، تسلط بیت کوین هنوز هم در حدود ۶۵ درصد است. همچنینف باید عنوان کرد که بیت کوین مورد پذیرش بیشتری قرار گرفته و درک بهتری نسبت به آن وجود دارد. این ارز دیجیتال، دروازه ای برای ورود بیشتر مردم و موسسات به معاملات ارز دیجیتال و مشتقات آن خواهد بود. اما این بدان معنی نیست که جایی برای قراردادهای اختیار معامله سایر ارزهای دیجیتال دیگر وجود ندارد.

همه این گزینه ها به تنوع بخشیدن به بازار، رنگارنگ تر کردن، غنی تر کردن و جالب تر شدن آن کمک می کند. فضای مشتقات ارز دیجیتال با ورودی های جدید، رقابتی تر می شود. این می تواند یک نکته خوب برای این فضا باشد. طی سال های آینده، شاهد آن خواهیم بود که حجم ارز دیجیتال از میلیاردها دلار به تریلیون ها دلار می رسد و سرانجام ارز دیجیتال به یک مدعی اصلی تبدیل می شود.

قرارداد اختیار معامله سکه طلا

بازار طلا به عنوان یکی از مکان‌های امن سرمایه‌گذاری همواره مورد توجه سرمایه‌گذاران بوده است. در بورس ایران امکان سرمایه‌گذاری روی دارایی‌های طلامحور مانند گواهی سپرده سکه طلا و قراردادهای اختیار معامله (آپشن) سکه طلا فراهم شده است و فعالان بازار می‌توانند این ابزارهای مالی نوین را به عنوان مقصد سرمایه‌گذاری خود انتخاب کنند. در این مطلب قصد داریم به معرفی قراردادهای اختیار معامله سکه طلا و مفاهیم اساسی آن بپردازیم.

منظور از قرارداد اختیار معامله سکه طلا (آپشن سکه) چیست؟

قراردادهای اختیار معامله (آپشن) سکه طلا، قراردادهایی هستند که به خریدار این حق را می‌دهند تا در روز سررسید قرارداد، سکه طلا را بسته به نوع قرارداد بخرد یا به فروش برساند. فروشنده موظف است در صورت درخواست خریدار، سکه طلا را به خریدار بفروشد یا از خریدار بخرد.

در واقع با استفاده از قراردادهای آپشنِ خرید، می‌توان سقفی برای قیمت خرید سکه در آینده تعیین کرد؛ به نحوی که سکه را هرگز بالاتر از قیمت توافقی (اعمال) در لحظه انجام معامله، در آینده خریداری نخواهید کرد. از سوی دیگر، با استفاده از قراردادهای آپشن فروش، سکه را پایین‌تر از قیمت توافقی به فروش نخواهید رساند. برای درک بهتر مطلب به دو مثال زیر توجه کنید:

مثال ۱:

فرض کنید دو ماه بعد، سالگرد ازدواج اقای احمدی است. او تصمیم دارد به این مناسبت، به همسرش یک سکه طلا هدیه بدهد. آقای احمدی پیش‌بینی می‌کند قیمت سکه طی ماه‌های آینده افزایشی خواهد بود. در نتیجه می‌خواهد هر چه زودتر سکه طلا را بخرد تا مجبور نشود در آینده قیمت بالاتری بپردازد. فرض کنید آقای احمدی در حال حاضر موجودی لازم برای خرید یک سکه طلا را ندارد؛ بنابراین نگران افزایش قیمت سکه تا روز سالگرد ازدواج‌شان است.

آقای احمدی فعلا تنها ۴ میلیون تومان وجه نقد در اختیار دارد و قیمت سکه در بازار ۱۰ میلیون تومان است. تحت این شرایط، اکنون نمی‌تواند در بازار نقدی سکه ۱۰ میلیون تومانی بخرد اما می‌تواند تا دو ماه بعد، ۲۰ میلیون تومان پس‌انداز کند. راه حل این مشکل، ورود به بازار اختیار معامله سکه طلا است. او می‌تواند در بازار آپشن سکه طلا، تنها با پرداخت مبلغی به اندازه پرمیوم، حق خرید سکه طلا با قیمت مثلا ۱۰۲۰۰۰۰۰ تومان را برای دو ماه بعد رزرو کند.

همان طور که در تصویر مشاهده می‌کنید، آقای احمدی می‌تواند با پرداخت ۱۱۸۰۰۰۰ تومان (پرمیوم) برای خرید یک کال آپشن با قیمت اعمال ۱۰۲۰۰۰۰۰ اقدام کند. با خرید کال آپشن سکه با قیمت اعمال ۱۰۲۰۰۰۰۰ خیال آقای احمدی راحت می‌شود که سکه را دو ماه بعد، بیشتر از قیمت ۱۰ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان نخواهد خرید.

چنان چه دو ماه بعد (هنگام سالگرد ازدواج)، قیمت سکه طبق پیش‌بینی آقای احمدی به بیش از ۱۱۵۰۰۰۰۰ تومان برسد، آقای احمدی اقدام به اعمال کال آپشن (حق خرید سکه) با قیمت ۱۰۲۰۰۰۰۰ تومان می‌کند. در واقع علی رغم افزایش سکه در این دو ماه، او تنها ۱۰۲۰۰۰۰۰ تومان (قیمت اعمال) برای خرید یک سکه طلا پرداخت می‌کند اما اگر قیمت سکه دوماه بعد کمتر از ۱۰۲۰۰۰۰۰ در بازار نقدی باشد، آقای احمدی کال آپشن خود را اعمال نمی‌کند، سکه طلا را از بازار نقدی می‌خرد و به همسر خود هدیه می‌دهد. در واقع با استفاده از قرارداد آپشن اقای احمدی مطمئن است سکه را از قیمت اعمال (۱۰۲۰۰۰۰۰ تومان) بالاتر خریداری نخواهد کرد.

نکته: در صورتی که معامله‌گران آپشن‌های خود را اعمال نکنند، مبلغ پرمیومی که در هنگام معامله پرداخت کرده بودند سوخت می‌شود.

مثال ۲:

فرض کنید آقای بابائی باخبر شده است شرکتی که در آن کار می‌کند، قرار است به عنوان پاداش پایان سال، به هر یک از کارمندان خود یک سکه طلا هدیه بدهد. او پیش‌بینی می‌کند سکه طلا تا شب عید با ریزش مواجه می‌شود و افسوس می‌خورد که چرا شرکت سکه طلا را زودتر به آن‌ها نمی‌دهد تا بتوانند با قیمت بالاتری در بازار به فروش برساند. در این زمان، به یاد قراردادهای اختیار معامله سکه طلا می‌افتد و تصمیم می‌گیرد برای خرید پوت آپشن (اختیار فروش سکه طلا) در بازار آپشن اقدام کند.

همان طور که در شکل فوق نشان داده شده است، آقای بابائی می‌تواند یک قرارداد اختیار فروش سکه را با قیمت ۹۵۰ هزار تومان خریداری کند و مطمئن باشد که شب عید، سکه را کمتر از قیمت ۱۲۲۰۰۰۰۰ تومان به فروش نخواهد رساند.

اگر زمانی که سکه را از شرکت تحویل می‌گیرد قیمت در بازار نقدی کمتر از ۱۲۲۰۰۰۰۰ تومان باشد، آقای بابائی اقدام به اعمال قرارداد اختیار فروش سکه خود می‌کند و سکه را با قیمت ۱۲۲۰۰۰۰۰ تومان به طرف مقابل می‌فروشد. اگر سکه قیمت سکه بر خلاف پیش بینی آقای بابائی با رشد همراه شود، او سکه دریافتی خود را در بازار با قیمتی بالاتر از ۱۲۲۰۰۰۰۰ تومان به فروش می‌رساند و دیگر آپشن خود را اعمال نمی‌کند. در این شرایط ۹۵۰ هزار تومان پرمیوم که آقای بابائی هنگام خرید پوت آپشن پرداخت کرده بود، سوخت می‌شود.

نکته: برای درک بهتر مطلب، از تصویر تابلو برای سررسید دی ماه استفاده شده است و ارقام به روز نیست.

چگونه آپشن سکه معامله کنیم؟

اولین گام برای معاملات آپشن سکه طلا، دریافت کد مشتقه کالا است. علاقمندان به فعالیت در بازار آپشن سکه طلا، پس از کدگیری، می‌توانند از طریق سامانه‌های آنلاین مشتقه کالا یا از طریق سفارشات تلفنی، اقدام به معامله کنند.

برای دریافت کد مشتقه کالا، با در دست داشتن مدارک زیر به هر یک از شعب کارگزاری آگاه مراجعه بفرمایید:

• شناسنامه
• کارت ملی
• کپی مدرک تحصیلی (حداقل دیپلم)

پس از معرفی دو شماره حساب از بانک سامان یا ملت و تکمیل فرم‌های مربوطه، فرآیند کدگیری تکمیل و ظرف چند روز کاری، کد مشتقه برای متقاضی صادر می‌شود. با داشتن کد مشتقه کالا می‌توان معاملات آتی کالا(زعفران، پسته، زیره سبز) و آپشن کالا (سکه طلا، زعفران) را انجام داد. برای کسب اطلاعات بیشتر، مقاله «نحوه دریافت کد مشتقه کالا» را مطالعه بفرمایید.

نکته: افرادی که برای معاملات آتی کالا، قبلا کد مشتقه کالا دریافت کرده‌اند، نیاز به کدگیری مجدد برای معاملات آپشن سکه طلا ندارند و می‌توانند از طریق همان کد، برای معاملات آپشن کالا استفاده کنند.

از طریق چه سامانه ای می‌توان معاملات آپشن سکه طلا انجام داد؟

در کارگزاری آگاه معاملات آپشن سکه در سامانه onlineime.agah.com تب «اختیار» قابل معامله است.

معامله‌گران می‌توانند با شارژ حساب در اختیار بورس و سپس انتقال وجه از حساب آتی به حساب آپشن، اقدام به معامله کنند. در واقع خریداران باید برای انجام معامله به اندازه پرمیوم و فروشندگان به اندازه وجه تضمین در حساب آپشن خود موجودی داشته باشند.

تابلو معاملات آپشن سکه را از کجا مشاهده کنیم؟

برای مشاهده تابلو معاملات آپشن سکه می‌توانید در سایت بورس کالا به آدرس ime.co.ir مسیر زیر را دنبال کنید.

• سایت بورس کالا سپس نمای بازارها سپس تب اختیار معامله

سخن آخر

در این مطلب با ذکر مثال‌های ساده و کاربردی به معرفی قراردادهای اختیار معامله سکه طلا پرداختیم؛ قراردادهایی که به خریدار این حق را می‌دهند تا در روز سررسید قرارداد، سکه طلا را بسته به نوع قرارداد بخرد یا به فروش برساند. در مطالب بعدی درباره نوسان‌گیری و سفته‌بازی در این بازار و همچنین مباحث تکمیلی چون مشخصات قراردادهای اختیار معامله، زمان انجام معامله، نحوه اعمال قرارداد اختیار معامله، محاسبه سود و زیان معاملات اختیار معامله و نحوه ارزشگذاری این قراردادها می‌پردازیم.

استراتژی در قرارداد اختیار معامله به چه معناست؟

استراتژی عبارت است از خرید یا فروش هم‌زمان چند قرارداد اختیار معامله با هم یا به‌همراه سهم پایه موضوع قرارداد، جهت پوشش ریسک، سودآوری بیشتر یا متنوع کردن سبد سرمایه‌گذاری. از انواع مختلف استراتژی‌ها در معاملات قرارداد اختیار معامله، می‌توان به استراتژی‌های ترکیبی متقارن اشاره کرد که شامل ترکیب‌های مختلف قرارداد اختیار فروش هر دو قرارداد اختیار خرید و قرارداد اختیار فروش صادره بر یک سهام خاص است.

‌استراتژی استرادل (straddle strategy)

از متداول‌ترین استراتژیهای ترکیبی متقارن، «استرادل» است. این استراتژی، بر دو نوع است: «استرادل خرید» و «استرادل فروش». استرادل خرید، خرید قرارداد اختیار خرید و قرارداد اختیار فروش یک دارایی را با قیمت توافقی و تاریخ انقضای یکسان در برمی‌گیرد. به‌طورکلی استراتژی استرادل، طبیعی‌ترین و مناسب‌ترین ‌استراتژی به هنگام پیش‌بینی نوسان شدید در قیمت‌ها است.

اگر قیمت دارایی در تاریخ انقضاء به قیمت توافقی قراردادها نزدیک باشد، استراتژی متقارن به زیان منجر می‌شود. اگر قیمت دارایی، نوسان شدیدی در اطراف قیمت توافقی (کاهش یا افزایش) داشته باشد، سرمایه‌گذار سود قابل‌توجهی به دست می‌آورد.

استراتژی استرادل چه زمانی مناسب است؟

استراتژی استرادل زمانی مناسب است که سرمایه‌گذار انتظار دارد قیمت دارایی نوسان زیادی داشته باشد، اما جهت نوسان(کاهش یا افزایش) را نمی‌داند. سرمایه‌گذاری را در نظر بگیرید که پیش‌بینی می‌کند قیمت یک دارایی که در حال حاضر ۶۹ ریال است، در سه ماه بعد با نوسان زیادی مواجه خواهد شد. سرمایه‌گذار با خرید یک قرارداد اختیار خرید و یک قرارداد اختیار فروش با قیمت توافقی ۷۰ ریال و با تاریخ انقضای سه ماه بعد، از استراتژی استرادل استفاده می‌کند.

فرض کنید هزینه قرارداد اختیار خرید چهار ریال و هزینه قرارداد اختیار فروش سه ریال باشد؛ بنابراین سرمایه‌گذاری اولیه مورد نیاز هفت ریال است. اگر در تاریخ انقضا، قیمت دارایی در ۶۹ ریال ثابت مانده است، هزینه این استراتژی ۶ ریال است، چون قرارداد اختیار خرید بی‌ارزش است، ولی قرارداد اختیار فروش یک ریال ارزش دارد و این‌یک ریال از هزینه اولیه کم می‌شود.

اگر قیمت دارایی به ۷۰ ریال افزایش یابد، زیان استراتژی هفت ریال است، این حداکثر زیانی است که متوجه سرمایه‌گذار است. اگر قیمت به ۹۰ ریال افزایش یابد، سود سرمایه‌گذار ۱۳ ریال و اگر قیمت به ۵۵ ریال کاهش یابد، سود او هشت ریال است.

استراتژی استرادل فروش، از طریق فروش اختیار خرید و اختیار فروش با قیمت توافقی و تاریخ پایان مهلت یکسان صورت می‌گیرد. البته این ‌استراتژی دارای ریسک بالایی است. چنانچه قیمت سهام در تاریخ انقضاء، نزدیک قیمت توافقی باشد، منجر به سودآوری قابل‌توجهی می‌شود. اما چنانچه این دو قیمت باهم تفاوت زیادی داشته باشند، مقدار زیان نامحدود خواهد بود.

قرارداد اختیار معامله (Option) چیست؟

اختیار معامله قراردادی است که به موجب آن، حق خرید یا فروش دارایی یک مجموعه در یک تاریخ خاص به شخص خریدار یا فروشنده واگذار می شود. این دارایی می تواند در قالب های گوناگون سهام، کالا یا بین دو شرکت خصوصی و با توجه به نوع خدمات رخ بدهد. اختیار معامله انواع گوناگونی دارد اما پرکاربردترین آن ها اختیار فروش و اختیار خرید است.

قرارداد اختیار معامله (Option) چیست؟

قرارداد اختیار معامله

تصور کنید که شما پارکینگ یک مرکز تجاری را برای یکسال اجاره می کنید. در این حالت شما به صورت تمام وقت می توانید از پارکینگ استفاده کنید اما این اختیار را هم دارید که استفاده نکنید. به صورت کلی کسی برای شما مزاحمت ایجاد نخواهد کرد و حق ندارد که در جای شما پارک کند. صاحب پارکینگ نیز متعهد است که طبق خواسته شما هر زمانی که خواستید پارکینگ را در اختیار شما قرار بدهد.

با این کار شما حق استفاده از امکانات پارکینگ را منحصر به خود کرده اید. در بازار بورس اوراق بهادار نیز مشابه چنین معامله ای وجود دارد که شما را از ابهام نجات داده و کمک می کند تا آینده را بهتر پیش بینی و برنامه ریزی کنید. این قرارداد با نام اختیار معامله شناخته می شود.

اختیار معامله چیست؟

قراردادی که به خریدار آن امکان می دهد تا یک دارایی معین را در یک زمان مشخص خریداری کرده یا بفروشد. طرف حساب قرارداد اختیار معامله نیز موظف است که پیش از انقضای مهلت سررسید، به مفاد قرارداد عمل کرده و هر زمانی که خریدار تمایل به اجرای قرارداد داشت آن را در قیمت تعیین شده معامله بکند.

بنابرین براساس این قرارداد دوطرف توافق می کنند که در آینده معامله ای انجام دهند که در ازای پرداخت مبلغی معین، حق خرید یا فروش دارایی مندرج در قرارداد را در زمانی مشخص و قیمتی معین، به دست بیاورند. طبق قرارداد اختیار معامله، خریدار قرارداد، در اعمال و اجرای حق خود مختار بوده و اگر از اجرای قرارداد صرف نظر کند، مبلغی را که برای خرید سهم یا قرارداد پرداخت کرده است از دست می دهد. (1)

مزایای قرارداد اختیار معامله

صرفه جویی در زمان

شما به عنوان یک سرمایه گذار می توانید با خرید قرارداد اختیار معامله فرصت کافی برای تصمیم گیری مناسب خود را خریداری کنید. همچنین تصمیم خود را مبنی بر خرید و فروش تثبیت کرده و در مدت زمان باقی مانده تصمیم بگیرید که چه زمانی سهم خود را بفروشید یا نگه دارید.

کسب درآمد

شما از طریق فروش قرارداد اختیار معامله سهام، می توانید سود کسب کنید. اگر شما به عنوان خریدار در این معامله سود کنید و یا به گونه ای برنامه ریزی کنید که سهام هایی را بخرید که سود چند برابر داشته باشد؛ سود نهایی شما بیشتر خواهد بود. و اگر متحمل ضرر شوید فقط به میزان آورده اولیه زیان خواهید دید. توانایی پیش بینی آینده بازار و استمرار در انجام این مدل از معاملات موجب می شود که در دراز مدت سود خوبی کسب کنید و قدرت ارزش گذاری ابهامات آینده را در خود تقویت نمایید.

کاهش ریسک معاملات

اختیار معامله به شما امکان می دهد که از طریق پیش بینی اتفاقات آینده؛ ابهام را به حداقل رسانده و میزان ریسک پذیرفته شده را ارزش گذاری کنید. در قرارداد اختیار معامله، خریدار فقط به میزان هزینه ای که برای خرید حق اختیار خود پرداخت کرده است متحمل ضرر می شود. (1)

قراردادهای اختیار معامله به دو دسته تقسیم می شوند. این دو دسته مدل های آمریکایی و اروپایی اختیار معامله بوده و به شرح زیر است:

اختیار معامله اروپایی

اختیار معامله اروپپایی فقط در زمان سررسید و در دوره کوتاه مدت سررسید، قابل اجرا است و خریدار تنها در دوره سررسید می تواند آن را اجرا کند.

اختیار معامله آمریکایی

برخلاف مدل اروپایی، این معامله از هنگام عقد قرارداد تا زمان سررسید قابل اجرا است و در طول دوره هر زمانی که خریدار مایل باشد، می تواند آن را اجرا کند و امکان اعمال قبل از سررسید وجود دارد. (2)

اختیار خرید (Call Option) چیست؟

اختیار خرید به شما این حق را می دهد که یک سهم را در قالب یک قرارداد و زمانی معین خریداری کنید. شما با خرید این سهم، اختیار دارید که سهام مربوطه را به قیمت اعمال شده تا تاریخ انقضا خریداری کنید. مبلغ این سهام حداکثر ریسکی است که خریدار این قرارداد متحمل می شود. هنگامی که قیمت سهام مربوط به یک قرارداد اختیار خرید بالاتر از قیمت اعمال برسد، سود ایجاد خواهد کرد در غیر این صورت شما متحمل ضرر خواهید شد.

به بیان ساده تر، خریدار این نوع اختیار معاملی می تواند مقدار معیتی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت توافقی در دوره زمانی مشخصی بخرد. تصور کنید که شما قصد خرید و سرمایه گذاری در یک شرکت خودرو را دارید. این شرکت خودروسازی 10 سهم با قیمت صد هزار تومان به شما ارائه می کند و قیمت جاری هر سهم 95 هزار تومان است. یعنی شرکت خودروسازی سهم خود را به قیمتی کمتر از قیمت اسمی ذکرشده روی قرارداد به شما می فروشد. طبق قرارداد، تاریخ انقضا شش ماه و قیمت قرارداد اختیار معامله بابت هر سهم پانزده هزار تومان است.

بنابرین شما به عنوان سرمایه گذار، باید برای خرید این سهم ها صد و پنجاه هزار تومان پرداخت کنید. اگر قیمت هر سهم در تاریخ انقضای قرارداد کمتر از صد هزار تومان باشد، بدیهی است که شما قرارداد را اجرا نمی کنید و صبر می کنید. خرید سهمی که قیمت اسمی آن کمتر از صد هزار تومان است در حالی که به همان مبلغ آن را سرمایه گذاری کردید کار عاقلانه ای نیست و شما متحمل ضرر قرارداد اختیار فروش خواهید شد. اما در صورتی که قیمت سهم بیشتر صد هزارتومان باشد یعنی شرکت خودروسازی سود کرده است و آن گاه شما می توانید قرارداد را اجرا کنید.

توجه کنید درصورتی که قرارداد شما از نوع آمریکایی باشد، به محض سوددهی شرکت می توانید آن را اجرا کنید اما اگر قرارداد شما اروپایی باشد باید تا زمان سررسید صبر کنید. (2)

اختیار فروش (Put Option) چیست؟

اختیار فروش به شما امکان می دهد که سهم مربوطه را با قیمت اعمال شده و در سومین جمعه از ماه انقضا به فروش برسانید. همانند اختیار خرید، اختیار فروش نیز در قیمت های متنوع و تاریخ انقضاهای گوناگونی معامله می شود و می تواند از یک ماه تا یکسال و بیشتر تغییر کند. در صورتی که شما اختیار فروش را خریداری کنید، می توانید سهام مربوطه را با قیمت اعمال شده در قرارداد تا تاریخ انقضا به فروش برسانید. برخلاف اختیار خرید، مبلغ پرداخت شده برای هر معامله، ریسکی است که شما پرداخت می کنید. بنابرین شما با خروج از معامله یا جبران کردن آپشن، می توانید به سود دست یابید.

به بیانی دیگر، این قرارداد به شما امکان می دهد تا مقدار معیتی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمتی توافقی در دوره زمانی مشخص به فروش برسانید و برخلاف قرارداد خرید، شما با پیش بینی کاهش قیمت در آینده آن را خریداری می کنید. مثلا شرکت خودروسازی در مثال قبلی را در نظر بگیرید. شما ده سهم این شرکت را با همان قیمت توافق شده، یعنی صد هزارتومان خریداری می کنید.

قیمت قعلی سهم 95 هزار تومان است و تاریخ انقضای آن سه ماه آینده است. قیمت قرارداد برای هر سهم پانزده هزار تومان است. بنابرین شما برای خرید این قرارداد باید 150 هزار تومان پول پرداخت کنید. اگر قیمت سهم در زمان انقضای قرارداد کمتر از صد هزار تومان باشد، به اجرا درمی آید (برخلاف اختیار خرید) و شما در نهایت از این معامله سود خواهید کرد. اما اگر قیمت سهام در هنگام انقضا بیشتر از قیمت ذکرشده روی سهام باشد (یعنی کمتر از صد هزارتومان)، آن گاه قرارداد اختیار فروش ندارد و شما متحمل ضر خواهید شد.

توجه کنید که در این معامله نیز اروپایی بودن یا آمریکایی بودن آن اهمیت دارد. درصورتی که قرارداد اروپایی باشد، فقط در زمان اجرای سررسید قابلیت اجرا دارد؛ اما اگر آمریکایی باشد، به محض سقوط بازار و کاهش ارزش سهام قابل معامله و اجرای قرارداد است. (2)

انواع قراردادهای اختیار معامله با توجه به بازارهای معاملاتی

از نظر اینکه هر یک از انواع قراردادهای در کدام یک از بازارهای بورسی ارائه و خریداری شوند به انواع گوناگونی تقسیم می شود:

1.اختیار معامله سهام

3.اختیار معامله نرخ بهره

4.اختیار معامله شاخص بازار سهام

5.اختیار معامله قراردادهای آتی

معاملات ممکن است خارج از بازار بورس نیز رخ بدهد. مثلا دو شرکت یا بخش های خصوصی تصمیم می گیرند تا به صورت محدود و اندک، سهام ها یا کالاهایی را برای خرید یا فروش عرضه کنند. این مدل از معاملات با توجه به نیاز قرارداد اختیار فروش قرارداد اختیار فروش هر کسب و کار طراحی می شود و در سه دسته زیر قرار می گیرد:

1.اختیار معامله نرخ بهره

2.اختیار معامله نرخ ارز

3.اختیار معامله سواپ: سواپ توافقی بین دو طرف قرارداد است و به موجب آن مجموعه ای از جریان های نقدی آتی بازاررا با یکدیگر معاوضه می کنند. در اکثر مواقع یکی از طرفین سواپ، مبلغی را برحسب یک متغیر تصادفی مانند نرخ بهره، نرخ ارز، بازده سهام یا قیمت یک کالا پرداخت می کند که به آن ها پرداخت های شناور یا متغیر می گوییم.

خروج از قرارداد چیست و چگونه اجرا می شود؟

شما به عنوان یک خریدار قرارداد اختیار معامله، این حق را دارید که از قرارداد خارج شوید. این فرایند به سه روش می تواند قرارداد اختیار فروش رخ دهد:

مسدود کردن موقعیت

شما می توانید موقعیت خود را در قرارداد، مسدود کنید یا ببندید. شما به عنوان خریدار قرارداد اختیار، چون قبلا یک معامله را خریده اید بنابرین می توانید با فروش آن به شخصی دیگر موقعیت خود را ببیندید و از بازار خارج شوید.

استفاده از حق خود برای خرید یا فروش کالا

شما به عنوان خریدار قرارداد می توانید از حق خود استفاده کرده و کالاها یا سهام هایی را در بازار بخرید یا به فروش برسانید. بر این اساس، قرارداد اجرا شده و شما با اتمام آن، از معامله خارج می شوید. البته توجه داشته باشید که در معامله اروپایی شما باید تا تاریخ سررسید قرارداد صبر کنید.

عدم استفاده از مفاد قرارداد

در صورتی که شما به عنوان خریدار معامله در تاریخ سررسید به هر دلیلی آن را اجرا نکنید (مثلا چون به سود شما نیست)، آن معامله خود به خود باطل خواهد شد.

در قرارداد اختیار فروش نیز اوضاع به همین منوال است. یعنی شما به عنوان فروشنده می توانید برای خروج از قرارداد یکی از سه روش بالا را اعمال کنید. در طول دوره معاملاتی و تا قبل از تاریخ انقضای سررسید، می توانید قرارداد را به شخص دیگری واگذار کنید (اخد موقعیت معکوس) ، موقعیت را ببندید یا از بازار خارج شوید. (3)

جمع بندی و نتیجه گیری

اختیار معامله قراردادی است که به موجب آن حق خرید یا فروش دارایی یک مجموعه در یک تاریخ خاص، به شخص خریدار یا فروشنده واگذار می شود. این دارایی می تواند در قالب های گوناگون سهام، کالا یا بین دو شرکت خصوصی و با توجه به نوع خدمات رخ بدهد. قرارداد اختیار معامله انواع گوناگونی دارد اما پرکاربردترین آن ها اختیار فروش و اختیار خرید است.

همان طور که در این مقاله اشاره کردیم، اختیار خرید به شما امکان می دهد که دارایی یا سهم را به قیمت مشخصی خریداری کنید و سپس در زمانه انقضای سررسید آن را به فروش برسانید. در مقابل اختیار خرید، اختیار فروش قرار دارد که شما امکان می دهد تا دارایی را به قیمت مشخصی به فروش برسانید. هر دو نوع این اختیارات به صورت رایج معامله می شود.

فروشنده ممکن است اختیار خرید را برای خریدار به عنوان بخشی از یک معامله دیگر مثل انتشار سهام یا بخشی از طرح انگیزش کارکنان اهدا کند؛ در غیر اینصورت خریدار باید مبلغی را به فروشنده برای اختیار بپردازد. هنگامی که قیمت اعمال شده بیشتر از ارزش بازار دارایی پایه باشد، معامله اختیار فروش اعمال می شود. اما برخلاف اختیار فروش هنگامی که قیمت اعمال شده کمتر از ارزش بازار دارایی باشد، اختیار خرید معامله خواهد شد.

به صورت کلی ارزش معاملات اختیار در حال حاضر بسیار مهم است و تفاوت بین ارزش بازار دارایی و قیمت اعمال دارایی را مشخص می کند. علاوه بر این، ارزش زمانی آن که به عوامل بسیار زیادی بستگی دارد، دومین عامل اهمیت قرارداد اختیار معامله است. اختیار معاملات در حال حاضر موضوع تحقیقات امور مالی و علمی بسیاری از دانشگاه های دنیا است.