بررسی مقایسهای مدیریت سود و نقد شوندگی سهام بین شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران و فرا بورس ایران
نقدشوندگی سهام از جمله عوامل تاثیر گذار بر تصمیمات مالی سرمایه گذاران در بازارهای سرمایه است.از سویی دیگر مدیریت سود با تاثیر گذاری بر محتوای اطلاعات منتشره شرکت ها، به طور غیر مستقیم تصمیمات سرمایه گذاران را تحت تاثیر قرار می دهد.از این رو هدف از انجام این پژوهش بررسی مقایسهای مدیریت سود و نقد شوندگی سهام بین شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار و فرابورس ایران میباشد.پژوهش حاضر از نوع مطالعات توصیفی- همبستگی است. این پژوهش بر اساس اطلاعات منتشره شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران، در بازه زمانی سالهای 1390 تا 1394 شامل 152 شرکت بورسی و 35 شرکت فرابورسی انجام گرفته است. برای آزمون فرضیهها از آزمون رگرسیون داده های پانلی بهره گرفته شد، که تحلیل فرضیه ها با استفاده از نرم افزار آماری R صورت پذیرفت. نتایج حاصل از آزمون فرضیهها نشاندهنده آن است که مدیریت سود واقعی در شرکت های عضو فرابورس بیشتر از شرکت های عضو بورس میباشد. نتایج همچنین نشان می دهد که مدیریت سود تعهدی در شرکت های عضو فرابورس بیشتر از شرکت های عضو بورس اوراق بهادار است. در خصوص بررسی نقدشوندگی سهام در شرکتهای عضو بورس اوراق بهادار و فرابورس ایران تفاوت معناداری مشاهده نگردید.
کلیدواژهها
- نقدشوندگی سهام
- مدیریت سود واقعی
- مدیریت سود تعهدی
- فرابورس ایران
عنوان مقاله [English]
The comparative study of earning management and liquidity of stocks between the listed firms of Tehran stock exchange and OTC of Iran
نویسندگان [English]
- Mahdi Moradi 1
- Saeed Shayan Nazar 2
- Zakiyeh Marandi 3
Stock liquidity, including the factors affecting the financial decisions of investors in capital markets. On the other hand, earnings management influence over the content of the information released by the Company, indirectly affect the investment decisions.The purpose of this study was to compare the earnings management and stock liquidity between the firms Stock Exchange and OTC Iran. The study is descriptive -correlational studies .This study have been carried based on data published by firms listed in Tehran Stock Exchange and OTC Iran, in the period of years 2011 to 2015 with a sample of 152 Stock Exchange and 35 OTC firm.The method used to test hypotheses panel data regression. The hypotheses analysis مقایسه بورس و فرابورس was performed using R statistical software. The results of hypotheses testing shows that real earnings management in companies in the OTC stock is greater than the Stock Exchange companies. The results also show accrual earning management in OTC is more than firms Stock Exchange. As for the liquidity of shares in the Stock Exchange and OTC companies in Iran there was no significant difference.
کلیدواژهها [English]
- Real Earning Management
- accrual earning management
- stock exchange
- OTC of Iran
- liquidity of stocks
مراجع
* ابراهیمی کردلر، علی، و حسنی آذر داریانی، الهام. (1385). "بررسی مدیریت سود در زمان عرضه اولیه سهام به عموم در شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران". بررسیهای حسابداری و حسابرسی، 45, 23-3.
* انصاری ، عبدالمهدی، خورشیدی، علیرضا، و شیرزاد، علی.(1393). "بررسی تاثیر مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی و واقعی سود بر نقدشوندگی سهام و ارزش شرکت"، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 3(11)، 41-54.
* انصاری، عبدالمهدی، دری سده ، مصطفی و شیرزاد،علی.(1392)." بررسی تاثیر محافظه کاری بر مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی، مدیریت واقعی سود و سطح کلی مدیریت سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران".حسابداری مدیریت، 6(19)، 61-78.
* ایزدی نیا، ناصر، و رسائیان، امیر.(1389). "پراکندگی مالکیت و نقد شوندگی سهام"،بررسی های حسابداری و حسابرسی، 17(60)، 3-22.
* ایزدی نیا، ناصر، دری سده، مصطفی، و نرگسی، مسعود. (1394)، "بررسی مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی و مدیریت واقعی در دورههای قبل و بعد از تصویب قانون بازار اوراق بهادار ایران"، دانش حسابداری، 6(21)، 81-55.
* آقایی، محمدعلی، آذر، عادل، و جوان، علیاکبر. (1391)، "بررسی رابطه جایگزینی دستکاری فعالیتهای واقعی و دستکاری اقلام تعهدی اختیاری "، پژوهشهای حسابداری مالی، 4(1)، 40-19.
* پرتوی، ناصر، و آبشیرینی، الهام. (1392). " بررسی رابطه بین مدیریت واقعی سود و مدیریت حسابداری سود از دیدگاه هموارسازی سود "، تحقیقات حسابداری و حسابرسی، 5(17)،168-144.
* خوش طینت،محسن، و خانی،عبدالله. (1384). "مدیریت سود و پاداش مدیران: مطالعهای جهت شفافسازی اطلاعات مالی "، مطالعات تجربی حسابداری مالی ، 3، 154-127.
* داوری نژاد مقدم قوچانی، اعظم، (1389)."بررسی رابطه بین مدیریت سود واقعی و مدیریت سود حسابداری بهمنظور هموارسازی سود در شرکتها پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران "، پایاننامهی کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران.
* دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران (شرکت سهامی عام اصلاحیه مصوب 1390)، وبسایت فرابورس ایران.
* دستورالعمل پذیرش در اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران.( اصلاحیه مصوب 1390)،وبسایت بورس اوراق بهادرا تهران.
* رحمانی، علی، و رامشه، منیژه، (1392)، "رابطه جایگزینی میان مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی و مدیریت فعالیتهای واقعی "، بررسیهای حسابداری و حسابرسی، 20(4)،60-39.
* رضا پور، نرگس، حسینی، سید علی،و رحمانی، علی (1389). "رابطه مالکیت نهادی و نقد شوندگی سهام در ایران "، بررسیهای حسابداری و حسابرسی، 61، 54-29.
* سعیدی، علی، حمیدیان، نرگس، و ربیعی، حامد، (1392). "رابطه بین فعالیتهای مدیریت سود واقعی و عملکرد آتی شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران "، حسابداری مدیریت، 6(17)،58-45.
* سلطانی، محمد.(1393).معاملات عمده سهام در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران، فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، 3(9)، 64-100.
* قلی زاده محمدحسن، و کارکن اشکیکی، فاطمه، (1393)، "مطالعه تطبیقی مؤلفههای گزارشگری شرکتها در بورس و فرا بورس "، کنفرانس ملی مهندسی ارزش و مدیریت هزینه.
* محفوظی، غلامرضا، و یگانگی، مریم (1394). "بررسی مدیریت سود در شرکتهای دارای عرضه اولیه در بازار سرمایه ایران ". اولین کنفرانس بینالمللی مدیریت و حسابداری با رویکرد ارزشآفرینی.
* نوروش، ایرج، سپاسی، سحر،و نیکبخت، محمدرضا. (1384). "بررسی مدیریت سود در شرکتهای پذیرفتهشده در بورس تهران ". علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 2, 177-165.
* Ajinkya , , Bhojraj , S. & sergupta, P. (2005). "The Association between outside directors, Institutional Investors and the properties of Management Earning Forecasts". Journal of Accounting Research , 43(3), 343-376.
* Amihud, Y.& Mendelson, H.(1986). Asset Pricing Aivd The Bid-Ask Spread, Journal of Financial Economics ,17 , 223-219.
* Bartov , E, Givoly, D. & Hayn, C. (2002). "The rewards to meeting or beating earnings expectaons". Journal of Acconting and Economics , 33(2), 173-204.
* Chordia, T., R. Roll, & A. Subrahmanyam.(2008). Liquidity and market efficiency, Journal of مقایسه بورس و فرابورس Financial Economics, 87, 249-268.
* DeAngelo, Linda Elizabeth .(1986) "Accounting numbers as market valiuation substitutes: a study of management buyouts of public stockholders". The Accounting Review, 61(3), 400-420.
* Dechow, P. M. & D. J. Skinner. (2000). " Earnings management: Reconciling the views of accounting academics, practitioners, and regulators". Accounting Horizons, 14 ,235-250.
* Degeorge, F. J. Patel & R. Zeckhouser .(1999). "Earning Management to Exceed Thresholds", Journal of Business, 72, 1-10.
* Evans, M. Houston, R. Peters, M. & Pratt, J. (2014). "Reporting regulatory environments and earnings management: U.S. and non-U.S. firms using U.S. GAAP or IFRS. " The Accounting Review In-Press. doi: http://dx.doi.org/ 10,2308/ accr-51008.
* Ewert, R. & A. Wagenhofer.(2005). “Economic Effects of Tightening Accounting Standards to Restrict Earnings Management”, The Accounting Review, 80(4),1101-1124.
* García Lara, J.M., García Osma, B., & Penalva, F. (2012). "Accounting conservatism and the limits to earnings management. " Avalable at: http://ssrn.com/abstract=2165694. gas industry.Journal of Accounting and Economics 12,pp. 173–205.
* Godfrey, J. M. & Jones, K. L. (1999) "political cost influences on income smoothing viaextraordinary items classification". Accounting and finance, 39(3), 229-253.
* Gordon, M. J. (1964). "Postulates Principles and Research In Accounting", the Accounting Review, 39 (2), 251-264.
* Gunny, K. (2010). “The relation between earnings management using real activities manipulation and future performance: Evidence from meeting earnings benchmarks”. Contemporary Accounting Research, 27(3), 855-888.
* Hashemi, S. A., and Rabiee, H. (2011).” The Relation Between Real Earnings Management And Accounting Earnings Management: Evidence From Iran”. Business and Management Review. 1(8) , 25 – 33.
* Healy P.M. (1985). "The Effect of Bonus Schemes on Accounting Decisions" Journal of Accounting and Economics , 7(1-3), 85-107.
* Hughes, P.J, Schwartz, E, S. & fellingham, J. (1986). "The Lifo/Fifo choice: an asymmetric information approach". journal of accounting research, 26(3), 41-63.
* Jones, j, (1991). " Earnings management during import relief investigations",Journal of Accounting Reserarch, 29,193-228
* Kim, J. & Sohn, B. C. (2008). "Real versus accrual-based earnings management and implied costs of equity capital". Working Paper. City University of Hong Kong and City University of Hong Kong (CityUHK) Department of Accountancy. Know. Management Accounting, March, 27-29.
* Marc, Lipson , & Mortal, S. (2009).Liquidity and capital structure , Journal of Financial Markets ,12 , 611-644.
* Matsunaga, S. & Park, C. (2001). "The effect of missing a quarterly earnings benchmark on the CEO's annual bonus". The Accounting Review 76 (3): pp.313-332.
* Matsuura, S. (2008). "On the relation between real earnings management and accounting earnings management: income smoothing perspective",Journal of International Business Research,7(3),63–77.
* McNichols M, & Wilson, G. P. (1988). "Evidence from tprovisions for bad debts", Journal of Accounting Research ,26, 1-31.
* Moses, O. D. (1987). "Income Smoothing and Incentives: Empirical Tests Using Accounting Changes", The Accounting Review ,62 (2), pp.358-377
* Romanus, R. N, Maher, J. J. & fleming, D. M. (2008). "Auditor industry specialization, auditor changes, and Accounting Restatements". Accounting Horizonz, 22(4),389-413.
* Ronen, T & yaari, V. (2008). Earning Management: "Earning insights in Theory, practive, and Reserch". Netherlands: Springer Science, 3,106-135.
* Roychawdhury, S. (2006). "Earning management through real activities manipulation". Journal of accounting and economics ,42, 335-370.
* Shleifer, A., & Vishny, R. (1992). Liquidation Values and Debt Capacity: A Market Equilibrium Approach, The Journal of Finance, 47(4), 1343-1366
* Strobl, J. Malley, & مقایسه بورس و فرابورس G. Tutz.(2009). "An introduction to recursive partitioning: Rationale, application and characteristics of classification and regression trees, bagging and random forests". Psychological Methods, 14(4): 323–348.
* Yoon, S. S. (2005). "A comparison of earnings management between KSE firms and KOSDAQ firms". Journal of Business Finance & Accounting, 32(7-8),1347-1372.
* Yu, F(2008). "Analyst coverage and earnings management". Jornal of Finacial Economics, 88(2), 245-71.
* Yu, W. (2008).“Accounting-Based Earnings Management and Real Activities Manipulation”, http://etd.qatech.edu/theses/available/etd-06232008-150528.
* Zang, A. (2007). " Evidence on the Tradeoff between Real Manipulation and Accrual Manipulation". Working paper, University of Rochester.
* Zhang, W. (2008). "Real activities manipulation to meet analysts’ cash flow forecasts". Working Paper, University of Texas at Dallas.
بورس و فرابورس چه تفاوتی با مقایسه بورس و فرابورس هم دارند؟ (تفاوت بورس با فرابورس)
بازار سرمایه، محیطی جذاب و مکانی برای رشد و پیشرفت شرکتهاست. البته نه هر شرکتی، بلکه شرکتهایی که سهامشان تاییدیه های لازم برای ورود به این بازار را دریافت کنند. برای هر چه آسانتر شدن ورود شرکتها به این بازار، سازوکاری تعیین شد که باعث به وجود آمدن فرابورس در کنار بورس شد. شاید در معاملات بارها عبارت بورس و فرابورس را شنیده باشید؛ عباراتی نظیر:
فلان سهم در بورس پذیرفته شده، یا فلان سهم در فرابورس معامله میشود و…
برای فعالیت در بازار سرمایه باید این عبارات و تفاوتهای این عبارات را بدانید و در این مقاله قصد داریم به تفاوت بورس و فرابورس بپردازیم؛ اما در ابتدا باید تعریف و ویژگی این دو بازار را بدانیم تا بتوانیم تفاوت این بازار را از هم تمیز دهیم.
در ابتدا از بازار بورس شروع میکنیم:
بازار بورس چیست؟
اقتصاددانان در تعریف بورس، آن را بازاری میدانند که قیمتگذاری و خرید و فروش کالا و اوراق بهادار در آن انجام میشود. در ایران سه نوع بازار بورس داریم: بورس اوراق بهادار، بورس کالا و بورس انرژی.
به بورسی که در آن داراییهای مالی یا به عبارتی داراییهای کاغذی(اسنادی مثل سهام و اوراق مشارکت) معامله میشود، بورس اوراق بهادار گویند و به بورسی که در آن ثروتهای واقعی یا محصولات فیزیکی خرید و فروش میشود، بورس کالا اطلاق میشود. بورس انرژی هم به عنوان یک بورس کالایی است که امکان انجام معاملات حاملهای انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای مذکور در آن وجود دارد.
بازار فرابورس چیست؟
دومین بازار سرمایه ایران با نام فرابورس به انگلیسی (Over the Counter Market ) و به اختصار OTC در ابتدای آبان ماه سال ۱۳۸۷ با مجوز شورای عالی بورس شکل گرفت. فرابورس همانند بورس یک بازار است که در آن سهام شرکتها خرید و فروش شده و بر اساس عرضه و تقاضا قیمتگذاری میشود. با این تفاوت که به دلیل راحتتر بودن فرآیند پذیرش و خرید و فروش مقایسه بورس و فرابورس در آن، شرکتهای کوچک هم میتوانند سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کنند.
فرابورس موجب یکپارچه شدن و هدایت قسمتی از بازار سرمایه که زمینه ورود به بورس اوراق بهادار را ندارند یا میخواهند سریعتر به بازار ورود پیدا کنند، شده است. همچنین سازمان بورس اوراق بهادار به عنوان نهاد ناظر بر فعالیتهای مالی و عملیاتی شرکتهای بورس، فرابورس و بورس کالا نظارت کامل دارد.
سوال متداولی که اکثر عموم در بدو ورود به بازار سرمایه میپرسند این است که آیا برای هر کدام از بازار بورس و فرابورس باید کد معاملاتی جدا بگیریم ؟
در پاسخ به این سوال که آیا خرید سهام در بازار بورس و فرابورس تفاوتی دارد؟ میتوانیم پاسخ دهیم:
خرید و فروش در بورس به واسطه کارگزاران (نقش نماینده خریدار و مقایسه بورس و فرابورس یا فروشنده) که متولی اصلی انجام خرید و فروش در این بازار محسوب میشوند انجام میگردد. در فرابورس نیز کارگزاران مسئولیت انجام خرید و فروشها را بر عهده دارند. در این بازار کارگزاران حکم واسطه بین خریدار و فروشنده داشته و کلیه معاملات سهام و اوراق بهادار در فرابورس از طرف آنها انجام میشود. معاملات سهام در بازار فرابورس هم از شنبه تا چهارشنبه، ساعت ۹ صبح تا ۱۲:۳۰ انجام میشود. البته از ساعت ۸:۳۰ تا ۹ صبح، زمان پیش گشایش بازار است و امکان سفارش گذاری وجود دارد.
بنابراین این نکته گفتنی است که شما با دریافت کد معاملاتی از یک کارگزاری، هم میتوانید در بازار بورس و هم در فرابورس مشغول به معامله سهام شوید. به عبارت دیگر، سهام شرکتهای فرابورسی و بورسی با یک کد معاملاتی قابل خرید و فروش است. برای یک سرمایهگذار فرآیند خرید و فروش سهام در بورس و فرابورس تفاوتی ندارد.
از آنجایی که ورود به بازار سرمایه معمولاً یکی از اهداف اکثر شرکتهاست، نیاز به فرآیندی بود تا این امر با سرعت بیشتری میسر شود؛ بنابراین محیطی به نام فرابورس ایجاد شد که از نظر ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس بوده ولی شرایط پذیرش شرکتها در این حوزه آسانتر از بورس باشد. درواقع اصلیترین وظیفهی فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت آن بخش از بازار سرمایه است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار تهران را ندارند و یا به هر دلیلی، تمایل به ورود به بورس را ندارند.
حال به این موضوع میرسیم که تفاوت بازار بورس و بازار فرابورس در چیست؟
- تفاوت اصلی بین بورس و فرابورس شرایط پذیرش شرکتها در این دو بازار است که در بورس شرایط سخت گیرانه تر از فرابورس است.
- دیگر تفاوت این دو بازار بورس و فرابورس تقسیمبندی بازارهای آنها است. بورس شامل دو بازار اول و دوم است. شرکتهایی که در بازار اول فعالیت میکنند، در صورتی که عملکرد مناسبی نداشته باشند، به بازار دوم منتقل میشوند و در طرف مقابل، شرکتهایی که عملکرد مناسبی در بازار دوم داشته باشند، میتوانند به بازار اول منتقل شوند.
ساختار جدید فرابورس ایران از پنج بازار تشکیل شده است:
- بازار اول، بازار دوم، بازار پایه:(زرد، نارنجی و قرمز)
- بازار سوم و ابزارهای نوین مالی.
در بازار اول فرابورس، سهام شرکتها و واحدهای صندوقهای سرمایهگذاری پذیرش و معامله میشود. بازار دوم فرابورس تنها شامل سهام شرکتهای سهامی عام است. سهام شرکتهای زیان ده، تازه تأسیس و آنهایی که با افزایش سرمایه قصد تبدیل از سهامی خاص به سهامی عام دارند در بازار دوم پذیرفته میشود. بازار پایه نیز یکی از بازارهای فرابورس است که به منظور عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار ایجاد شده است.
شرکتهای این بازار فرآیند پذیرش را طی نمیکنند و به سه دسته تقسیم میشوند. طبق قوانین جدید، شرکتهای این بازار در سه بازار پایه زرد، نارنجی و قرمز دستهبندی شدهاند و دامنه نوسان روزانه آنها به ترتیب: ۱،۲،۳ درصد است.
مالیات در فرابورس
شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس از پرداخت ۱۰ درصد مالیات معاف هستند که این مزیت مستقیماً متوجه سهامداران نیز میشود؛ همچنین صاحبان سهام در شرکتهای فرابورس، نسبت به سهامی که در اختیار دارند، در مجمع عمومی حق رأی خواهند داشت.
تنوع بازارهای فرابورس
وجود بازارهای متنوع آن برای پوشش سلائق مختلف، از جاذبههای فرابورس است؛ بنابراین سهامداران میتوانند در شرکتهای مختلف سرمایهگذاری کرده و به این ترتیب، ریسک سرمایهگذاری را کاهش دهند.
تسهیلات و تأمین مالی شرکتها
بانکها شرکتهای فعال در فرابورس را به عنوان وثیقه جهت دریافت تسهیلات میپذیرند. بنابراین شرکتهای فرابورس میتوانند از این طریق برای دریافت تسهیلات اقدام کنند؛ همچنین اگر شرکتها به فرابورس پذیرفته شوند و در آن فعالیت کنند، میتوانند از تأمین مالی از طرف سهامداران برخوردار شوند.
پذیرش شرکتها و قوانین نظارتی
روند پذیرش شرکتها در فرابورس سادهتر است و الزامات سادهتری نسبت به بورس دارد. شرایطی مانند حداقل سرمایه ثبت شده شرکت، حداقل سهام شناور، حداقل تعداد سهامداران، حداقل سابقه فعالیت شرکت در صنعت مربوطه، زیان انباشته، نسبت حقوق صاحبان سهام به کل داراییها و سودآوری معیارهای سختگیرانهتری در بورس دارند.
در پایان میخواهیم نگاهی به انواع بازارها در بورس و فرابورس داشته باشیم:
انواع بازار فرابورس:
بازار اول فرابورس:
در بازار اول، معاملات سهام شرکتهای سهامی عامی که شرایط دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس را احراز کرده باشند، انجام میشود. پذیرش شرکت در بازارهای اول و دوم فرابورس منوط به تهیه امیدنامه و ارسال مدارک و مستندات کافی به منظور شناخت از وضعیت شرکت میباشد. در صورت احراز شرایط زیر با پذیرش شرکت موافقت مینماید.
- حداقل ۱۰ درصد از سهام ثبت شده آن شناور بوده و تعداد سهامداران آن حداقل ۲۰۰ نفر باشد.
- حداقل دو سال از زمان بهرهبرداری عملیات یا ارائهی خدمات آن گذشته باشد.
- آخرین سرمایهی ثبت شده آن حداقل ده میلیارد ریال باشد.
- زیان انباشته نداشته باشد.
- گزارش حسابرس برای آخرین دوره سال مالی منتهی به پذیرش در خصوص صورتهای مالی آن، عدم اظهار نظر یا اظهار نظر مردود نباشد.
مطابق اظهار نظر حسابرس، از سیستم اطلاعات حسابداری مطلوب و متناسب با فعالیت خود و شرایط پذیرش در فرابورس، جهت افشاء مناسب اطلاعات برخوردار باشد.
بازار دوم فرابورس:
بازار دوم در بازار دوم فرابورس همانند بازار اول معاملات سهام شرکتهای سهامی عام انجام میشود اما شرایط پذیرش در بازار دوم فرابورس، منعطفتر از بازار اول میباشد. به منظور پذیرش در بازار دوم احراز شرایط ذیل لازم است:
- حداقل یک سال از تأسیس آن گذشته باشد.
- حداقل ۵ درصد از سهام ثبتشده آن شناور باشد.
- آخرین سرمایه ثبت شدهی آن حداقل یک میلیارد ریال باشد.
- در صورتی که شرکت مشمول ماده ۱۴۱ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت باشد، به تشخیص هیئت پذیرش از برنامه عملیاتی مناسبی برای خروج از شمول ماده یادشده برخوردار باشد.
شرکتهای درج شده در بازار پایه در سه دسته طبقهبندی میگردد:
۱ ) شرکتهایی که درخواستی مبنی بر پذیرش ندارند و به دلیل الزام قانونی طبق ماده ۹۹ برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران بایستی در بازار پایه درج گردند. مطابق با ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران به منظور ارتقا جایگاه بازار سرمایه در اقتصاد کشور و ساماندهی بازار متشکل اوراق بهادار، کلیه اشخاصی که تاکنون نسبت به انتشار اوراق بهادار اقدام کردهاند مکلفند نسبت به ثبت آن نزد سازمان بورس و اوراق بهادار اقدام نمایند و عدم ثبت، تخلف محسوب میشود.
ناشران اوراق بهادار ثبتشده نزد سازمان مذکور باید اطلاعات مالی خود را بر اساس ترتیبات مقرر در ماده (۴۵) قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران منتشر نمایند و معاملات اوراق بهادار ثبتشده در سازمان فقط در بورسها و بازارهای خارج از بورس دارای مجوز و با رعایت مقررات معاملاتی هر یک از آنها حسب مورد امکانپذیر بوده و معامله اوراق بهادار مذکور بدون رعایت ترتیبات فوق فاقد اعتبار است.
۲ ) شرکتهایی که نزد سازمان بورس ثبت شدهاند، اما شرایط پذیرش را ندارند.
۳ ) شرکتهایی که به دلیل از دست دادن شرایط بازارهای بورس یا فرابورس از بازار مربوطه لغو پذیرش میشوند، در بازار پایه درج میگردد.
مقررات ارائه اطلاعات در این بازار به مراتب سادهتر از بازار اول و دوم است.
انواع بازار های بورس:
۱. بازار اول بورس
۲. بازار دوم بورس
بازار اول بورس به تابلوی اصلی و تابلوی فرعی تقسیم میشوند. تفاوت های این بازارها، متوجه شرکتهاست؛ یعنی شرکت ها با توجه به میزان شفافیت، میزان سرمایه، میزان سهام در دست عموم (سهام شناور آزاد) و….، در بازارها و تابلوهای مختلف درج می شوند. البته این به این معنی نیست که شما موقع خرید، هیچ نیازی به بررسی تابلو سهام مدنظر خود نداشته باشید؛ بلکه یکی از معیارهای خرید شما می تواند این موضوع باشد که در ادامه توضیح خواهیم داد.
معیارهای درج نماد شرکت ها در بازارهای مختلف (بورس و فرابورس) :
بورس تهران، بازارها و تابلوهای مختلفی دارد. بازار اول که مربوط به شرکت های بزرگتر و دارای سهام شناور بالاتر است و خود دارای دو تابلوی اصلی و فرعی است. بازار دوم هم برای شرکت های کوچک تر است که سرمایه ثبت شده آنها کمتر از ۵۰ میلیارد تومان است. این سه تابلو، مربوط به معاملات سهام است، اما بورس بازارهای دیگری هم دارد: بازار اوراق بدهی، بازار اوراق مشتقه، بازار صندوق های قابل معامله و…
شرکت ها برای پذیرش در بورس، باید شرایط عمومی داشته باشند وگرنه باید از بورس صرف نظر کنند یا این که سراغ فرابورس بروند. این شرایط عمومی که در جدول زیر هم آمده، مربوط به وضعیت مالی و سودآور بودن شرکت و کیفیت گزارش حسابرس مستقل از وضعیت مالی شرکت است؛ اما درباره معیارهای اختصاصی، مهمترین مورد میزان سرمایه شرکت است. شرکتهایی با بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان سرمایه ثبت شده می توانند برای حضور در تابلوی اصلی بازار اول بورس تهران درخواست بدهند، اما دیگران باید سراغ تابلوی فرعی یا بازار دوم بروند.
در این مقاله با بازار بورس و فرابورس آشنا شده ، انواع آن را شناخته و تفاوت های این دو بازار را مورد بررسی قرار دادیم.
بورس کالا با انرژی و فرابورس چه تفاوتی دارد؟
هر سرمایه گذاری برای موفقیت در بازارهای مالی باید با آن ها آشنا باشد. به همین منظور این مقاله تفاوت بورس کالا با انرژی و فرابورس را بررسی می کند.
هدف این مقاله آن است که ضمن آشنا کردن تریدرها با چند بازار مالی مختلف، تعدادی از تفاوت های این بازارها را نیز برایشان آشکار کند. پس با آن همراه باشید.
فهرست محتوای مقاله
بورس کالا چیست؟
در آن محصولات فلزی، پتروشیمی، کشاورزی و … خرید و فروش می شوند.
آن به منظور شفافیت هر چه بیش تر قیمت فرآورده ها و رونق اقتصادی به وجود آمده است.
آن چهار بازار فرعی، فیزیکی، مشتقه و مالی را در بر می گیرد. هر یک از این محل ها ویژگی های مختص به خود را دارند.
به عنوان مثال در بخش فرعی، فرآورده های غیر قانونی به هیچ وجه معامله نمی شوند؛ بلکه فرآورده هایی معامله می شوند که در بخش فیزیکی امکان فروششان میسر نباشد.
محصول های کشاورزی، صنعتی، معدنی، پتروشیمی و پلیمری در بخش فیزیکی، معامله می شوند.
در بخش مشتقه، قیمت خرید و فروش فرآورده هایی همچون سکه، زعفران، زیره سبز و پسته از قیمت دارایی پایه اش گرفته (مشتق) می شود.
گواهی سپرده کالا و و اوراق سلف هم در بخش مالی مورد خرید و فروش قرار می گیرند.
بورس انرژی چیست؟
آن به دلیل این که کشور ایران در زمینه ی حامل های انرژی بسیار غنی است، برای شفافیت معاملات و رشد اقتصادی، تأسیس شد.
در حقیقت آن زیر مجموعه ی بورس کالا است که حامل های انرژی همچون برق، گاز، نفت و مشتقاتش، زغال سنگ و اوراق بهادار مرتبط با فرآورده های فوق در آن معامله می شوند.
فرابورس چیست؟
آن یکی از زیر مجموعه های بورس است و قانون های مشابه آن را دارد؛ ولی شرکت ها می توانند راحت تر در فرابورس پذیرش شوند.
پنج بازار زیر مجموعه ی فرابورس هستند که به طور مختصر توضیحاتی در مورد آن ها بیان می شود.
- اول: شرکت های سهامی عام، معاملات مربوط به سهامشان را در این جا انجام می دهند.
- دوم: در آن همچون بازاراول، شرکت های سهامی عام، معاملات سهامشان را انجام می دهند.
اما تفاوت آن دو در این است که بازار دوم شرایط پذیرشش نسبت به بازار اول از انعطاف پذیری بیش تری برخوردار است.
البته در کنار عرضه کردن اوراق بهادار، حق تقدم سهام، پذیره نویسی های مرتبط با سهام و … در این جا صورت می گیرد.
تفاوت بورس کالا با انرژی
از مهم ترین تفاوت هایی که آن دو دارند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
هم چنین آن نهادی دولتی به حساب می آید و دولت، مدیریت آن را بر عهده دارد.
شرکت های فعالی در آن حضور دارند مانند شرکت های وزارت نفت، پالایش، فرآورده های نفتی و … .
حوزه ی انرژی مطمئنا در آینده یکی از پربازده ترین بازارهای سرمایه ی کشور است.
در بازار داخلی انرژی فقط اشخاص حقوقی اجازه دارند که کد معاملاتی بگیرند و از این محل خرید کنند.
اما در بازار بین المللی اش اشخاص حقیقی و حقوقی طبق شرایط به خصوصی می توانند خرید کنند.
آن مشتمل بر سه بازار فیزیکی، مشتقه و فرعی است. اما بورس کالا علاوه بر این ها بازار مالی هم دارد.
فیزیکی یعنی فرآورده ها در آن مانند کارهای سنتی معامله می شوند.
ویژگی بارز آن نسبت به فروش فرآورده ها به شکل سنتی، این است که حجم معامله ها در آن بسیار زیادتر و قیمت ها شفافیت بیش تری دارند.
در بخش فرعی فرآورده هایی معامله می شوند که مقایسه بورس و فرابورس در بخش فیزیکی امکان فروششان میسر نیست. البته در بورس انرژی فرآورده های تک محموله ای هم معامله می شوند.
پایه و اساس بازار مشتقه، دارایی پایه است. به این معنا که قیمت خرید و فروش فرآورده ی مورد نظر از قیمت دارایی پایه اش گرفته (مشتق) می شود.
در بازار مالی هم گواهی سپرده کالا و صندوق های مرتبط با آن و اوراق سلف، خرید و فروش می شوند.
- ضمن این که بورس کالا یک بازار بزرگ است که بورسانرژی زیر مجموعه ی آن به حساب می آید. از همین روی فرآوردههای مختلفی در آن خرید و فروش می شود.
تفاوت بورس کالا با فرابورس
از مهم ترین تفاوت های آن دو می توان به موارد زیر اشاره کرد:
هم چنین با توجه به قراردادهای مختلفی که در آن است، این امکان وجود دارد که شما با وجود افت قیمت طبق توافق های پیشین، سود کنید.
جمع بندی تفاوت بورس کالا با انرژی و فرابورس
دانستید که بورس کالا جایی است که در آن محصولات فلزی، پتروشیمی، کشاورزی و … خرید و فروش می شوند.
زیر مجموعه ی آن هم بورس انرژی است که حامل های انرژی همچون برق، گاز، نفت و مشتقاتش، زغال سنگ و … در آن معامله می شوند.
فرابورس هم که قانون موجود در آن همچون بورس می باشد؛ ولی شرایط پذیرش شرکت ها در آن آسان تر است.
شما هم چنین دانستید که شرایط فعالیت در بورس کالا همچون فرابورس برای همه فراهم است.
اما در بازار داخلی بورس انرژی فقط اشخاص حقوقی می توانند خرید کنند.
هم چنین مشخص است که بورس کالا با تنوع بسیار بالایی که دارد جای مناسبی برای سرمایه گذاری است؛ مثلا معاملات آتی سکه که گردش بالایی دارد.
نتیجتا این که شناخت بازارهای مختلف مالی برای موفقیت در سرمایه گذاری لازم است.
دلیلش هم این است که وقتی شما به عنوان یک تریدر می بینید مثلا فرابورس وضعیت خوبی برای سوددهی ندارد، می توانید به بازار دیگری همچون کالا روی بیاورید.
ضمن این که اگر پول مازاد بسیاری دارید بهتر است در چند جای مختلف سرمایه گذاری کنید. این کار مطمئنا سودآوری خوبی برایتان به ارمغان خواهد آورد.
نکته ی بسیار مهم جهت ورود به بازارهای سرمایه این است که حتما آموزش ببینید.
شرکت آکادمی طهرانی با سابقه ی درخشانش در زمینه ی بازارهای مالی، در یزد فعالیت می کند.
شما می توانید در هر زمینه ای چه مشاوره، چه آموزش مقدماتی و چه پیشرفته ی بازارهای سرمایه به آکادمی طهرانی مراجعه نمایید.
شما هم می توانید به سودآوری هر چه بیش تر برسید. شما هم می توانید رؤیاهایتان را به واقعیت تبدیل کنید.
پس فرصت را از دست ندهید و همین حالا آموزش های لازم را از سایت آکادمی طهرانی دریافت نمایید.
مقایسه بازدهی ۱۲۲۳ تا ۵۰ درصدی ۱۴۳ شرکت با قیمت روز دلار و سکه
وضعیت ۱۴۳ شرکت بورسی و فرابورسی از سال ۹۰ تا کنون در مقایسه با قیمت روز دلار و سکه با بازدهی ۱۲۲۳ تا ۵۰ درصدی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت.
به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، روند بازدهی 143 شرکت بورسی و فرابورسی از سال 90 تا کنون در مقایسه با بازدهی دلار و سکه با قیمت روز 31 هزار و 14 میلیون تومانی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت.
بر اساس این گزارش، شرکت نوش مازندران با سرمایه 100 میلیارد تومانی که در بازار دوم معاملات بورس حضور دارد با بازدهی 1223 درصدی طی 10 سال اخیر در جایگاه نخست قرار گرفت. میانگین بازدهی سالانه این شرکت در بازار سهام بالغ بر 122 درصد و در مقایسه با دلار و سکه 7 و 17 درصد بود.
همچنین بیمه پاسارگاد و پترول طی 10 و 11 سال اخیر با کسب بازدهی 1207 و 1008 درصدی در پله دوم و سوم ایستادند. در این میان، پالایشگاه شیراز نیز با سرمایه اسمی 1.1 هزار میلیارد تومانی و حاضر در بازار دوم معاملات فرابورس با بازدهی 50 درصدی طی 10 سال اخیر در انتهای جدول نشست.
سهم شرکت های بورسی 74 درصد و شرکت های فرابورس 26 درصد است. صنعت محصولات شیمیایی با 13 درصد رتبه نخست در بیشترین تعداد شرکت را به خود اختصاص داد و بعد از آن صنعت خودرو با 10 درصد رتبه دوم را کسب کرد.
فهرست کل بازدهی 143 شرکت بورسی و فرابورسی طی 11 سال اخیر را می توان اینجا مشاهده کرد.
بیت کوین یا بورس، بهترین بازار برای سرمایهگذاری کدام است؟
تهران- ایرنا- یک کارشناس بازار سرمایه با اشاره به وجود نوسان در معاملات رمز ارزها و بازار سهام، به مقایسه سرمایه گذاری در این دو بازار پرداخت و گفت: در بازار جهانی پیشبینی شده که رمز ارزها وارد یک فضای حبابگونه شدهاند و مردم باید با احتیاط بیشتری برای سرمایهگذاری در این بازار اقدام کنند.
پس از افت شاخص بورس و ضرر و زیان سنگین سهامداران، رمز ارزها بهویژه بیت کوین به عنوان محلی برای سرمایهگذاری، جایگزین بازار سرمایه شد و سرمایهگذاران بدون توجه به ریزش شاخص بورس و با اکتفا به رشدهای غافلگیرکننده رمز ارزها سرمایههای خود را وارد این بازار کرده اند و این بازار به عنوان نخستین گزینه سرمایهگذاری در جهان، در کسب بازدهی از دیگر بازار سبقت گرفت.
در داخل کشور، سرمایهگذارانی که در چند وقت اخیر بخشی از سرمایه خود را در بازار سهام از دست داده اند، بدون توجه به صحبت کارشناسان که بارها اعلام کرده اند رمز ارزها گزینه مناسبی برای سرمایه گذاری نیستند با تصور جبران ضررهای متحمل شده، سرمایه های خود را وارد این بازار کرده اند مقایسه بورس و فرابورس و امیدوار به کسب بازدهیهای چشمگیر در این بازار هستند.
بیت کوین در سرمایه گذاری، مسیری مشابه با بازار سرمایه را در پیش گرفت و با شکستن مقاومت های پیش رو وارد دوران رونق شد، اما این موضوع جای تعجب است که سرمایه گذاران بدون درنظر گرفتن هشدارهای سهامداران در زمینه بالا بودن نوسان در این بازار و احتمال ریزش های سنگین همچنان نسبت به این بازار امیدوار هستند و سرمایه های خود را وارد این بازار می کنند.
رمز ارزها، جزو پرریسک ترین بازارها برای سرمایهگذاری
در این زمینه، «امیرعلی امیرباقری» کارشناس بازار سرمایه امروز (یکشنبه) در گفتوگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا به خطرهای تهدیدکننده سرمایه گذاری در رمز ارزها اشاره کرد و افزود: سرمایه گذاری در رمز ارزها و کسب بازدهی کلان از این بازار از جمله مسایلی است که بهتازگی بسیار به گوش می رسد، این موضوع باید مورد توجه قرار گیرد که رمز ارزها در زمره سرمایه گذاری هایی قرار دارند که می توانند جزو پرریسک ترین بازارها برای سرمایه گذاری محسوب شوند.
وی با بیان اینکه هیچگونه معیاری برای ارزشگذاری رمز ارزها وجود ندارد، اظهار داشت: به هیچ عنوان وجود مبنا برای ارزش گذاری این رمز ارزها امکان پذیر نیست و با معیار ارزش گذاری در بازارهای دیگر نمی توان اقدام به محاسبه قیمت ذاتی این رمز ارزها کرد تا از این طریق معاملات توجیهپذیر شوند.
امیرباقری گفت: وجود نوسان های شدید در رمز ارزها ناشی از عدم وجود قیمت ذاتی است و فقط نیروی عرضه و تقاضا بر این بازار موثر و تعیین کننده مسیر معاملات است.
این کارشناس بازار سرمایه بیانداشت: در بازار جهانی پیش بینی شده که بازار رمز ارزها وارد یک فضای حبابگونه شده است و سرمایه گذاران باید برای سرمایه گذاری در این بازار احتیاط کنند.
وی به سرازیر شدن سرمایه ریالی به سمت رمز ارزها اشاره کرد و اظهار داشت: این سرمایه ها باید به صورت ارزهای خارجی از کشور خارج شوند، اما در شرایط کنونی که کشور در تنگنای ارزی قرار دارد این عمل نمیتواند اقدامی شایسته باشد.
امیرباقری ادامهداد: بانک مرکزی و سایر نهادهای نظارتی باید دقت مضاعفی داشته باشند تا مانع از خروج ارز از کشور و به خطر افتادن سرمایه سرمایه گذاران در این فضای ملتهب شوند.
فراگیری اصلاح زمانی در بازار سهام
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه علاوه بر وجود خطر برای سرمایه گذاری در رمز ارزها، به وجود نوسان در معاملات بازار سهام اشاره کرد و گفت: در چند وقت اخیر در بازار سهام هم شاهد عرضه های شدید سهام، فشار فروش و خروج نقدینگی هستیم اما یکی از دلایلی که اکثر سهام بازار در مسیر نزولی قرار داشتند اما شاخص بورس چندان واکنش زیادی را از خود نشان نداد و افت آن متناسب با فشار فروش سهام بازار نبود، ناشی از ایجاد محدودیت دامنه نوسان در بازار بود که سمت منفی آن در سطح ۲ درصد نگه داشته شده و اجازه اصلاح سنگین به شاخص بورس را در بازار نمی دهد.
امیرباقری افزود: طبق پیش بینی های انجام شده، محدود کردن دامنه نوسان در روند منفی، اصلاح قیمتی را به اصلاح زمانی تبدیل می کند و بازار را در مسیر فرسایشی قرار می دهد.
وی ادامهداد: بازارها زمانی می توانند به سمت کارایی حرکت کنند که دامنه نوسانی در بازار وجود نداشته باشد و قیمت ها با توجه به عرضه و تقاضا و براساس واقعیت های اقتصادی تعیین شوند.
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه وجود دامنه نوسان در بازار باعث ایجاد جهتدهی و محدودیت معاملات و در نتیجه منجر به افزایش انحراف از کارایی مطلوب بازار می شود، گفت: پیشنهاد می شود تا نسبت به بازگشت شرایط معاملات بازار به شرایط قبل تلاش شود و انتظار می رود تا بازار با قوانین جدید دستخوش فشار مضاعف نشود.
وجود نوسان در بازار ارز
امیرباقری به وجود فضای نوسانی در بازار داخلی ارز تاکید کرد و بیانداشت: نرخ ارز در رقمی بین ۲۱ تا ۲۵ هزار تومان در نوسان است و ریشه های این موضوع، وجود نوسان در سیاست خارجی است که اکنون کشور در حال تجربه آن است.
این کارشناس بازار سرمایه اظهار داشت: با توجه به چرخش مسایل سیاسی در آمریکا و سیگنال هایی که به لحاظ اقتصادی در خروج از تحریم دریافت می شود، بهطور عمده فعالان بازار چشم انداز تورم را افزایشی نمی بینند و با توجه به احتمال ایجاد فضای رکودی، احتمال تسری این موضوع به همه بازار وجود دارد و بازارهای سرمایه گذاری را تحت تاثیر خود قرار خواهد داد.
وی با بیان اینکه بازار سرمایه از جمله بازارهایی است که از این موضوع تاثیر می پذیرد، افزود: زمانی که چشم انداز بالایی برای نرخ ارز متصور نباشیم تورم کنترل می شود که این امر زمینه ایجاد فضای رکودی در کلیت اقتصاد را فراهم می کند، در نهایت ضمن کاهش چشم اندازها شاهد فشارها بر روی قیمت ارز خواهیم بود؛ به همین دلیل در کوتاه مدت نباید در انتظار روندهای انگیزشی قوی در بازار باشیم.
امیرباقری گفت: به نظر می رسد با توجه به پیش بینی ها در زمینه بهبود شرایط سیاسی، لغو حدودی تحریم ها، ایجاد فضای مطلوب اقتصادی، تا اندازهای در میان مقایسه بورس و فرابورس مدت و بلندمدت تنفس اقتصادی برای کشور ایجاد شود و از طرفی، دولت حاضر و دولت های بعدی به این نتیجه رسیدند که کنترل دستوری نرخ ارز راهکار مناسبی نیست و انتظار می رود در میان مدت و بلندمدت فضای بازار سرمایه با کلیت اقتصاد رشد کند.
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه سرمایه گذاران باید در محاسبات خود پارامترهای اقتصادی و چشم اندازها را در نظر بگیرند، خاطرنشان کرد: با توجه به چشم اندازها باید سناریوهای مختلفی در نظر گرفته و هر سناریو منجر به محاسبه سود شرکت ها شود تا در چیدمان پرتفوی خود بتوانند سبد بهینه ای را برای رسیدن به بازدهی مطلوب کسب کنند.
سرمایه های حاضر در بانک وارد بورس نمیشوند
وی تاکید کرد: در شرایط فعلی که قیمت ها نوسان دارند باید پرتفوی سرمایه گذاری را از ریسک های فزاینده مصون کرد؛ بنابراین سرمایه گذاران می توانند به جای خروج سرمایه های خود از بازار سهام و ورود آن به فضای بانک، از ابزار بدون ریسک مانند صندوق با درآمد ثابت و اسناد خزانه که در بازار وجود دارد استفاده کنند.
امیرباقری با بیان اینکه براساس تحقیقات انجام شده عمده پولی که وارد بانک می شود دیگر به راحتی وارد بازار سرمایه نمی شود، گفت: فعالان بازار نباید چنین تصوری داشته باشند که با ورود بازار به فاز صعودی شاهد ورود نقدینگی ها به سمت بازار سهام باشیم، زیرا همیشه بعد از روند نزولی سنگین بازار سهام، بدبینی هایی در بازار ایجاد می شود که این امر باعث می شود تا سرمایه خارج شده از بازار به راحتی دوباره وارد بازار سهام نشود.
به گفته این کارشناس بازار سرمایه، به سهامداران توصیه می شود که برای سرمایه گذاری از بازار های متنوعی استفاده کنند تا در صورت تغییر مسیر و چرخش روند بازار، همراه با معاملات بازار باشند و از فرصت های سرمایه گذاری بهره مند شوند.
وی با بیان اینکه به نظر می رسد بازار ریزش سنگینی را تجربه نکند و بیشتر از اصلاح قیمتی شاهد اصلاح زمانی در بازار باشیم، اظهار داشت: این اقدام این فرصت را به سرمایه گذاران می دهد تا سهام برتر را در بازار انتخاب و بدون عجله اقدام به معامله در این بازار کنند و افق میان مدت و بلندمدت را برای سرمایه گذاری داشته باشند تا از این طریق از فرصت های ایجاد شده در بازار منتفع شوند.
دیدگاه شما