بهترین اندیکاتورها برای معامله گری کدامند؟
بهترین اندیکاتورها برای معامله گری کدامند؟ بسیاری از معامله گران بازار های مالی، برای اینکه بتونن بازار رو مورد بررسی قرار بدن، نیاز دارن از تحلیل تکنیکال استفاده کنن. تحلیل تکنیکال به دلیل کاربرد گسترده ای که در بازار های مختلفی مانند بازار اوراق بهادار، بازار ارز، طلا و ارز های دیجیتال داره، تحلیل گران بسیاری رو مجذوب خودش میکنه و از اهمیت بالایی برخورداره.
برای درک بیشتر اطلاعات تکنیکالی، فرمول های ریاضی به کمک معامله گران اومده و با استفاده از این فرمول ها میتونیم بیشترین و کمترین قیمت، آخرین قیمت، حجم معاملات و مواردی از این قبیل رو پیدا کنیم که به اون اندیکاتور می گن. اندیکاتور ها اطلاعات بسیار ازشمندی از قبیل روند حرکتی، شتاب حرکتی، خط روند، مووینگ اوریج ها و. رو در اختیار ما میزارن که قابل استفاده در تمام بازار ها و نمودار ها هستن.
ما در مقاله بهترین اندیکاتورها برای معامله گری کدامند؟ میخوایم بهترین اندیکاتور ها برای معامله گری رو نام ببریم و نحوه استفاده اونا در بازار ارز دیجیتال روبیان کنیم تا شما با ادغام این اندیکاتور ها کمترین میزان خطا و پر سود ترین سرمایه گذاری رو داشته باشین.
اندیکاتور چیست؟
قبل از اینکه به موضوع بهترین اندیکاتورها برای معامله گری بپردازیم باید مفهوم اندیکاتور رو درک کنیم. اندیکاتور ها به معنای شاخص یا نشانگر هستن و در واقع یکسری ابزار هایی هستن که با فرمول های ریاضی بوجود میان و از اونا برای هشدار، پیش بینی قیمت و تایید تحلیل ها استفاده میش. آشنا شدن با این اندیکاتور ها به معامله گران کمک میکنن که سرعت و دقت بیشتری در تحلیل های خودشون داشته باشن و خرید و فروش هاشون بر اساس منطق شکل بگیره.
بهترین اندیکاتورها برای معامله گری کدامند؟
1. میانگین متحرک(Moving Avrage)
MA یا میانگین متحرک ساده، یک شاخص هست که برای شناسایی جهت روند فعلی قیمت، بدون تداخل جهشهای کوتاهمدت قیمت استفاده میشه. شاخص MA نقاط قیمت یک ابزار مالی را در یک بازه زمانی مشخص ترکیب می کنه و اون رو بر تعداد نقاط داده برای ارائه یک خط روند واحد تقسیم می کنه.
داده های مورد استفاده به طول MA بستگی داره. به عنوان مثال، یک MA 200 روزه به 200 روز داده نیاز داره. با استفاده از اندیکاتور MA می تونین سطوح حمایت و مقاومت رو مطالعه کرده و عملکرد قیمت قبلی (تاریخچه بازار) رو مشاهده کنین. یعنی شما همچنین می تونین الگوهای احتمالی آینده را تعیین کنین.
2. MACD
یکی از مهم ترین اندیکاتور های موجود در بازار ارز دیجیتال MAC یا میانگین متحرک واگرایی و همگرایی هستش. MACDشاخصی هست که تغییرات حرکت رو با مقایسه دو میانگین متحرک تشخیص می ده و می تونه به معامله گران کمک کنه تا فرصت های خرید و فروش احتمالی رو در اطراف سطوح حمایت و مقاومت شناسایی کنن.
همگرایی به این معنی اینه که دو میانگین متحرک با هم میان؛ در حالی که واگرایی به معنای دور شدن آنها از یکدیگر هست. اگر میانگین متحرک ها همگرا باشن، به این معنی هست که حرکت در حال کاهش میباشد؛ و اگر میانگین متحرک ها واگرا باشند، حرکت در حال افزایش هستش.
3. باند بولینگر
باند بولینگر شاخصی هستش که محدوده ای رو مشخص میکنه که معمولاً قیمت یک دارایی در آن معامله می شه و عرض باند افزایش و کاهش پیدا میکنه تا نوسانات موجود رو منعکس کنه. هر چه باند بولینگر به یکدیگه نزدیکتر باشن، یا هرچه باریکتر باشن، نوسانات بازار کمتر هستش و هرچه پهنای باندها بیشتر باشه، نوسانات نیز بیشتر هست. باندهای بولینگر برای تشخیص زمانی که یک دارایی خارج از سطوح معمول خود معامله می شه، بسیار مفید و حائز اهمیت هست و بیشتر به عنوان روشی برای پیش بینی حرکت بلندمدت قیمت استفاده می شه. زمانی که قیمت به طور مداوم خارج از پارامترهای بالای باند حرکت می کنه، ممکن هست بیش از حد خرید شه و زمانی که به زیر باند پایین تر حرکت کنه، ممکنه بیش از حد فروش انجام بگیره.
4. Relative Strength Index (RSI)
RSI یا Relative Strength Index بیشتر برای کمک به معامله گران در شناسایی حرکت شرایط بازار و سیگنال های هشدار دهنده برای حرکات خطرناک قیمت استفاده می شه. RSI به صورت رقمی بین 0 تا 100 بیان می شه. اگه RSI به عدد 70 برسه به این معنی هستش که بیش از حد خرید صورت گرفته و قیمت هر لحظه امکان داره ریزش کنه؛ در حالی که اگه در سطح 30 یا نزدیک به 30 باشه یعنی بیش از حد فروش شده و امکان صعود قیمت وجود داره.
سیگنال خرید بیش از حد نشان میده که سودهای کوتاهمدت ممکنه در حال رسیدن به نقطه سررسید و داراییها باید در انتظار اصلاح قیمت باشن؛ در مقابل، سیگنال فروش بیش از حد میتونه به این معنا باشه که کاهشهای کوتاهمدت در حال رسیدن به بلوغ هستن و داراییها ممکن هست در آستانه صعود قرار بگیرن. پس باید در تحلیل های خودمون چه بلند مدت و چه کوتاه مدت به عدد RSI توجه داشته باشیم تا دچار اشتباه نشیم و سرمایه مون رو وارد ضرر کاربرد اندیکاتور ها نکنیم.
5. فیبوناچی
فیبوناچی شاخصی هستش که می تونه میزان حرکت بازار رو بر خلاف روند فعلی خودش مشخص کنه.
معامله گرانی که فکر می کنن بازار در شرف حرکت هست، اغلب برای تأیید این موضوع از اصلاح فیبوناچی استفاده می کنن. به این دلیل که به شناسایی سطوح احتمالی حمایت و مقاومت کمک می کنه و می تونه نشان دهنده روند صعودی یا نزولی باشه. از اونجایی که معاملهگران میتونن سطوح حمایت و مقاومت رو با این اندیکاتور شناسایی کنند، به اونها کمک میکنه تصمیم بگیرن در کجا توقف و محدودیت اعمال کنن یا چه زمانی موقعیتهای خود رو باز و بسته کنن. همچنین در فیبوناچی عدد 61.8 بسیار مهمه و به عنوان حمایت یا مقاومت اساسی در بازار عمل میکنه و معامله گران یا تریدر ها نگاه ویژه ای به این عدد دارن.
6. ابر ایچیموکو
Ichimoku Cloud یا ابر ایچیموکو مانند بسیاری از شاخص های فنی دیگه سطوح حمایت و مقاومت را مشخص می کنه. با این حال، شتاب قیمت را نیز تخمین می زنه و سیگنال هایی رو به معامله گران ارائه می ده تا به آنها در تصمیم گیری کمک کنه. همچنین توصیه میشه به دلیل پیچیدگی این اندیکاتور، افراد تازه وارد از این اندیکاتور استفاده نکنن و در ابتدا دانش به کار گیری این اندیکاتور در نمودار ها رو یاد بگیرن بعد اقدام به گرفتن تصمیم بر اساس این اندیکاتور بکنن.
7. شاخص جهت دار متوسط (ADX)
آخرین اندیکاتوری که مورد بررسی قرار میدیم و از نظر ما یکی از بهترین اندیکاتور ها برای معامله گری هستش شاخص جهت دار متوسط یا ADX هست.ADX قدرت روند قیمت رو نشان می ده و در مقیاس 0 تا 100 کار می کنه؛ زمانی که عدد بیش از25 در یک روند قوی در نظر گرفته باشه و یا عدد زیر 25 یک رانش در نظر گرفته باشه، معامله گران می تونن از این اطلاعات برای جمع آوری اینکه آیا احتمال ادامه روند صعودی یا نزولی وجود داره، استفاده کنند.
ADX معمولاً بر اساس میانگین متحرک محدوده قیمت در طی 14 روز مورد استفاده قرار میگیره که میتونه بسته به فرکانسی که معاملهگران ترجیح میدن، عمل کنه. توجه داشته باشید که ADX هرگز نشان نمیده که چگونه یک روند قیمت ممکن هست افزایش پیدا کنه، بلکه صرفاً قدرت روند رو نشان میده. میانگین شاخص جهت دار می تونه زمانی که قیمت در حال کاهش هست، افزایش پیدا کنه که نشان دهنده روند نزولی قوی هستش.
آنچه باید قبل از استفاده از اندیکاتور ها بدانید
اولین قانونی که باید در استفاده از اندیکاتور ها بدونین و رعایت کنین اینه که هرگز از یک اندیکاتور به صورت مجزا استفاده نکنین و یا تعداد زیادی از اندیکاتور ها رو به صورت هم زمان به کار نگیرین. این کار باعث میشه که شما در انجام معامله هاتون دچار سردرگمی بشین و نتونین تحلیل درستی از نمودار داشته باشین. همچنین توصیه میشه اگه سیگنال خرید یا فروشی در یک اندیکاتور دریافت کردین، صرفا به اون اندیکاتور متکی نباشین و استفاده از اندیکاتور های دیگه رو هم در دستور کارتون قرار بدین تا سیگنال شما این تاییدیه رو به شما بده که شما در مسیر درستی حرکت میکنین.
مزایا و معایب تحلیل تکنیکال
مزایای تحلیل تکنیکال
همون طور که میدونین اندیکاتور ها در بسیاری از مواقع به کمک معامله گران میاد و روند احتمالی قیمت در آینده رو نمایان میکنه؛ اما با تمام این تفاسیر استفاده از اندیکاتور ها معایبی هم داره که با دونستن اونا، میتونیم اگاهی کاملی از بازار داشته باشیم و سعی کنیم از عیوب این موارد در جهت درست استفاده کنیم. در ادامه به بررسی مزایا و معایب تحلیل تکنیکال و اندیکاتور ها میپردازیم.
• کارایی زیاد در بازه های زمانی مختلف
یکی از بزرگ ترین نقات قوت استفاده از اندیکاتور ها اینه که معامله گران ارز دیجیتال در بازه های زمانی مختلف چه در بلند مدت، چه میان مدت و کوتاه مدت، میتونن از این اندیکاتور ها استفاده کنن و در تحلیل هاشون مورد استفاده قرار بدن؛ این موضوع به سلیقه شخصی معامله گر بستگی داره که در چه بازه زمانی بخواد تحلیل و بازار رو مورد بررسی قرار بده.
• سرعت بالای تحلیل
تمام ابزار های موجود در تحلیل تکنیکال تنها با چند کلیک نمایش داده میشه و در اختیار تحلیل گر قرار میگیره در حالی که برای تحلیل بنیادی در بازار در برخی موارد دسترسی به اونا بسیار دشواره و حتی در بعضی مواقع قابل دسترسی نیست.
• تعیین نقاط ورود و خروج
یکی از دلایل اصلی استفاده از تحلیل تکنیکال و اندیکاتور ها اینه که تعیین نقاط ورود و خروج از بازار به راحتی امکان پذیر هست و تحلیل گران با ابزار هایی مانند اندیکاتور ها، موج شماری الیوت و . میتونن این نقاط رو مشخص کنن و با توجه به اونا تصمیم به خرید یا فروش بکنن؛ اما در تحلیل بنیادی این کار امکان پذیر نیست و افراد نمیتونن به روند قیمت در گذشته نگاه کنن و سطوح حمایت و مقاومت رو تشخیص بدن. به عبارتی در تحلیل بنیادی تاریخچه قیمت وجود نداره و فرد معامله گر نمیتونه اتفاقات مهم قیمتی رو رصد کنه.
معایب تحلیل تکنیکال
• کاربرد اندیکاتور ها دیدگاه های مختلف
علیرغم اینکه در تحلیل تکنیکال استاندارد هایی وجود داره و افراد پایبند به اون استاندار ها هستن اما در بعضی مواقع دو تحلیلگر با دو دیدگاه متفاوت و درست دلایل منطقی رو بیان میکنن که اختلاف نظر در اونا بوجود میاد. برای مثال در اندیکاتور RSI قیمت زمانی که در منطقه اشباع فروش قرار گرفته تحلیلگر A بر این باوره که قیمت افزایش پیدا میکنه اما در همین حال تحلیگر B با توجه به واگرایی منفی در نمودار قیمت، معتقده قیمت کاهش پیدا خواهد کرد و سقوط بیشتری رو در آینده متحمل خواهد شد.
• تعصبات شخصی
در برخی مواقع ممکنه فرد به دلیل تجربیات قبلی یا اخبار، دیدگاه بیش از حد مثبت یا منفی به بازار پیدا کنه. گاهی ممکنه که فرد معامله گر با توجه به سود هایی که اون ارز در گذشته کسب کرده، نسبت به اون ارز تعصب بیش از حد پیدا کنه و نتونه بی طرفانه تحلیل تکنیکال رو مورد بررسی قرار بده و صرفا با اخبار و شایعاتی که به بیرون درز پیدا میکنه اقدام به خرید یا فروش بکنه که در بیشتر این مواقع فرد دچار ضرر میشه.
استفاده از اندیکاتور ها در بازار های مالی به خصوص ارز های دیجیتال بخش مهمی از موفقیت رو برای ما فراهم میکنه و به ما کمک میکنه روند قیمتی رو پیش بینی کنیم و نقاط مهم حمایت و مقاومت رو تشخیص بدیم تا با تصمیم گیری درست با توجه به این اندیکاتور ها، بهترین سرمایه گذاری رو داشته باشیم. ما در مقاله بهترین اندیکاتورها برای معامله گری کدامند؟ سعی کردیم به بهترین اندیکاتور ها برای معامله گری بپردازیم و بگیم که استفاده از این اندیکاتور ها در معاملات بسیار حائز اهمیت هستن و همچنین با به کارگیری این اندیکاتور ها بتونیم تصمیم درستی و در جهت بازار داشته باشیم.
سه اندیکاتور پر کاربرد در تحلیل تکنیکال بورس
تحلیل تکنیکال، مهمترین بخش در سرمایه گذاری بوده و بیشتر افرادی که سرمایه گذاری موفقی را در بورس تجربه کردهاند، تحلیل گران تکنیکال هستند. تحلیل تکنیکال به تحلیلی گفته میشود که در آن، فقط به قیمت دارایی (سهام در بورس) و حجم معاملات روزانه توجه شده و به همین جهت نیز، روش مناسبی برای کسانی است که قصد ورود به بازار سرمایه گذاری را دارند. این روش، به دانش گستردهای نیاز داشته، اما مدت زمان مورد نیاز برای رسیدن به یک نقطهی ورود طلایی، کمتر از روش تحلیل فاندامنتال یا بنیادین بوده، به همین جهت اکثر افراد به این روش روی آوردهاند. اما تحلیل تکنیکال بر پایهی ابزارهایی است که به آن اندیکاتور و الگو گفته میشود. اندیکاتورها یک سری معادلات ریاضی بوده که برای اهداف خاص و مشخص، طراحی شده و برروی پلتفرم معاملاتی نصب میشوند. هدف این اندیکاتورها، مشخص کردن کاربرد اندیکاتور ها چند نکتهی مهم است. در کنار اندیکاتورها، الگوها نیز بخش مهمی از تحلیل تکنیکال هستند که در مقالهی دیگری به آن خواهیم پرداخت .
به صورت کلی، چهار دستهی مختلف از اندیکاتورها معرفی شدهاند. اما توجه داشته باشید که بعضی از اندیکاتورها در بیشتر از یک دستهبندی قرار میگیرند. هدف اصلی اندیکاتورها مشخص کردن روند قیمت، کانال قیمت، سطوح حمایت و مقاومت، مومنتوم حرکت، تغییر روند، تعیین نقاط ورود و خروج و . بوده و به شکل کلی، در یکی از دستههای زیر قرار میگیرند :
- اندیکاتورهای مومنتوم
- نوسانی
- حجمی
- روندی
اندیکاتورهای روندی برای تحلیل داراییهایی استفاده شده که در یک روند خاص قرار گرفتهاند (مثلا روند صعودی) از جمله مهمترین این اندیکاتورها میتوان به مکدی، پارابولیک سار و انواع میانگین متحرک اشاره کرد. ممکن است گاهی با نگاه به نمودار، احساس کنید که روند بازار صعودی بوده و بهترین زمان برای خریدن داراییهای مختلف است، اما بهتر است ابتدا از چند اندیکاتور روندی استفاده کنید تا مطمئن شوید که تحلیلتان درست است. تنها زمانی میتوانید مطمئن شوید که روند بازار صعودی یا نزولی است، که در چند تایم فریم مشخص (از کوچک به بزرگ)، از اندیکاتورهای روندی استفاده کرده باشید و سیگنال مثبت آنها را دریافت کرده باشید. یکی از مهمترین اندیکاتورهای روندی، اندیکاتور Aroon است که شناخت و یادگیری آن، قطعا میتواند باعث کسب سود بیشتر شما در بازار شود .
اندیکاتورهای مومنتوم بیانگر قدرت حرکت بازار هستند. این اندیکاتورها به ما نشان میدهند که بازار با چه مقدار نیرویی در حال حرکت به یک سمت بوده و این حرکت تا چه زمانی ادامه خواهد داشت. اگر روند در حال صعود یا نزول باشد، اما قدرت کمی برای خریداران یا فروشندگان باقی مانده باشد، احتمال برگشت روند وجود دارد. این اندیکاتورها میتوانند در تحلیل نقطهی برگشت بازار به ما کمک کنند. یکی از مهمترین اندیکاتورهای مومنتومی که کاربردهای بسیار زیادی نیز دارد، ایچیموکو است. بهترین توضیح این اندیکاتور توسط فردی به نام کریس ارائه شده که در مقاله ایچموکو پیشرفته یا همان ایچیمو کریس آموزش داده شده است .
دسته سوم اندیکاتورها، اندیکاتورهای نوسانی هستند و برپایهی یک تئوری ایجاد شدهاند. زیربنای این اندیکاتورها این است که هیچگاه روند بازار ثابت نمانده و همواره در پی هر صعود، یک نزول قیمتی رخ خواهد داد. با نگاهی به روند قیمت سهمها در بازار بورس، به سادگی متوجه میشوید که این ادعا در کل درست بوده، اما ممکن است زمان زیادی نیاز باشد تا یک قیمت اصلاح شده و رند برگردد. اما به هر حال، کسی نمیتواند منکر نقش مهم اندیکاتورهای نوسانی در تحلیل تکنیکال شود. مهمترین اندیکاتورهای این دسته، شامل آر اس آی، استوکستیک، سی سی آی و . هستند .
اندیکاتورهای حجمی، آخرین دسته از اندیکاتورها هستند که کاربردهای آنها برای دریافت سیگنال بسیار مهم است. برای مثال، ایندکس جریان پول یا همان اندیکاتور mfi یکی از مهمترین اندیکاتورها در سال 2019 و 2020 میلادی بوده است. اندیکاتورهای حجمی از آن جهت مهم هستند که به نوعی هم بر روند و هم بر مومنتوم بازار اثر دارند. هرچقدر حجم معاملات بیشتر باشد، احتمال حفظ مومنتوم و روند، بسیار بیشتر از که قیمت یک دارایی بخاطر چند معامله افزایش یا کاهش یافته باشد .
اگر دقت کرده باشید، ما سه اندیکاتور روند، مومنتوم و حجمی را با نامهای aroon ، ایچیموکو و mfi به شما معرفی کردیم. هر سه اندیکاتور، جزو مهمترین اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال بازار سرمایه شناخته شده و تقریبا تمامی سرمایه گذاران موفق، از هر سهی آنها استفاده میکنند. اما در کنار این سه مورد، بهتر است با لیستی از پرکاربردترین اندیکاتورها در بورس آشنا شوید :
- شاخص جهتدار میانگین ADI
- شاخص کانال دارایی CHI
- مک دی MACD
- شاخص قدرت نسبی و حقیقی RSI و TSI
- شاخص نیرو FI
- شاخص حجم منفی NVI
- بازهی حقیقی میانگین ATR
- بولینگربندز
این اندیکاتورها، مهمترین و پرکاربردترین اندیکاتورهایی هستند که برای تحلیل صحیح تکنیکال به آن نیاز خواهید داشت. اما به یک نکته دقت داشته باشید که استفاده از اندیکاتورها، بدون داشتن استراتژی معاملاتی، هیچ سود و فایدهای ندارد. چرا؟! در بخش بعدی به این سوال پاسخ خواهیم داد .
چه زمانی میتوان از اندیکاتورها استفاده کرد؟
اندیکاتورها بر مبنای تئوریهای مختلفی ایجاد شدهاند و هر کدام به دنبال نکتهی خاصی در تغییرات قیمت و حجم هستند. گاهی ممکن است نیم از اندیکاتورها سیگنال خرید صادر کرده و نیمی هم سیگنال فروش دارایی را. پس در این زمان تکلیف چیست؟ در اکثر مواقع نمیتوان انتظار داشت که تمامی سیگنالهای صادر شده از اندیکاتورها مشابه یکدیگر باشند، چرا که در این صورت، کار سرمایهگذاری بسیار ساده بود و همه هم در بورس، سودهای کلان کرده و پولدار میشدند !
استفاده از اندیکاتورها مستلزم داشتن استراتژی معاملاتی است. یعنی شما به ویژگیهای شخصیتی و دانشی که از بازار دارید، باید بدانید که سیگنال صادر شده از کدام اندیکاتور مهمتر بوده و در چه تایمفریم یا بازهی زمانی قصد معامله دارید. مثلا بازهی یکروزه مورد علاقهی شماست یا صبر داشته و حاضر هستید که یک ماه منتظر مانده و سود بیشتری کنید؟ این همان چیزی است که به آن استراتژی معاملاتی گفته میشود. علاوه بر آن، نباید از نقش اخبار و تصمیمات دولت و بانک مرکزی بر بورس غافل کاربرد اندیکاتور ها شد. اگرچه در تحلیل تکنیکال تاکید فقط بر حجم معاملات و قیمت هر سهم است، اما تقریبا همهی ما مطمئن هستیم که رخدادهای سیاسی و اقتصادی و خصوصا تصمیمات در سطح کلان، برروی همه چیز اثر دارند. بنابراین، مطمئن شوید که استراتژی معاملاتی دارید .
6 اندیکاتور مهم و قدرتمند کاربردی در بورس و فارکس
شما میتوانید سرفصل مدنظر خود از فهرست محتوای این مقاله انتخاب کنید تا به قسمت مربوطه هدایت شوید:
از مهم ترین ابزارهای قابل استفاده در تحلیل تکنیکال می توان اندیکاتورهای مهم بورس را نام برد. برخی از اندیکاتورها در بورس مهم تر از سایرین هستند. بسیاری از افراد مبتدی و حرفه ای از این اندیکاتورها استفاده می کنند. زیرا اینها براحتی قابل کاربرد هستند. اندیکاتورها بعنوان ابزارهایی هستند که تحلیلگران با استفاده از آنها براحتی می توانند کارهای تحلیلی را انجام دهند. با استفاده از آنها می توان اطلاعات نمودارها را جمع آوری نموده و اطلاعات مختلف را به کمک فرمول های مختلف به نمایش گذاشت. در این مقاله، 6 اندیکاتور مهم و کاربردی بورس ایران را معرفی می کنیم.
6 اندیکاتور مهم و کاربردی بورس
پیش از بررسی اندیکاتورهای مهم و کاربردی بورس بهتر است بدانید تعداد این اندیکاتورها بسیار مهم و مفید است اما تمامی اینها کاربردی نبوده و مناسب بازار ایران نیست. همچنین معرفی این 6 مورد بدان معنا نیست که سیستم معاملاتی شما صرفا باید برپایه اینها برنامه ریزی شود. بلکه همواره بدنبال اندیکاتوری باشید که بیشترین سود را برای شما داشته و با سیستم معاملاتی شما دارای همخوانی کامل باشد. اندیکاتورهای مختلف شامل اندیکاتورهای رندی، حجمی، اسیلاتور و غیره هستند. اما تمامی اینها کاربردی نیستند و برخی نیز مناسب و کاربردی برای بازار ایران نیستند.
اندیکاتور میانگین متحرک
یکی از اندیکاتورهای روند و ضد روندی بسیار مناسب و کاربردی برای بسیاری از معامله گران و سرمایه گذاران، اندیکاتور میانگین متحرک است. به کمک میانگین های متحرک می توان میانگین قیمت پایانی در n روز گذشته را مشاهده نمود. با ثبت شدن قیمت پایانی جدید در یک سهم، یک قیمت پایانی از اطلاعات موردنیاز در ابتدای دوره توسط میانگین متحرک حذف می شود. روی خود نمودار می توان این اندیکاتور را رسم کرد. اما برخی از این ابزارها در قسمت های مجزا از نمودار قیمت قابل ترسیم است.
میانگین متحرک به دو دسته ساده و نمایی به شرح زیر تقسیم می شود:
- در میانگین متحرک ساده که به اصطلاح SMA نامیده می شود، هر قیمت پایانی دارای وزن یکسانی است.
- میانگین متحرک نمایی که EMA نامیده می شود، مانند SMA نیست. در این نوع از انواع میانگین متحرک، عوامل دیگری بر وزن دهی روی قیمت پایانی موثر هستند.
در بین دو نوع میانگین فوق، تاکید بیشتر معامله گران بر استفاده از EMA است. زیرا واکنش آن به تغییرات قیمت بیشتر است. اکثر معامله گران معمولا میانگین متحرک از نوع بلند مدت 100 یا 200 روزه را بکار می برند.
اندیکاتور مکدی (MACD)
اندیکاتور مکدی یکی از مهمترین و پرکاربردترین اندیکاتورهای بورس است. این اندیکاتور که مخفف عبارت واگرایی همگرایی میانگین متحرک معنا می دهد، یکی از بهترین اندیکاتورها محسوب می شود. با استفاده از آن، اندیکاتورهای روند و اسیلاتورها ترکیب شده و ابزاری جدید را خواهید داشت. اندیکاتور MACD متشکل از دو خط و یک هیستوگرام است. اندازه گیری اولین خط تفاوت میان دو میانگین متحرک با طول دوره های مختلف انجام می شود. خط دوم نیز بعنوان میانگین متحرک خط اول مکدی محسوب می شود.
تفاوت میان این دو خط در یک هیستوگرام گرافیکی نمایش داده می شود. بطور کلی، زمانی که این دو خط مکدی به یکدیگر رسیده و هم را قطع کنند، هیستوگرام به مقدار صفر خواهد رسید. بالا رفتن مکدی و کم یا زیاد شدن آن نسبت به صفر، با دور شدن این دو خط از هم رخ می دهد. بطورکلی، مکدی به منظور تایید یک روند در نمودار قیمت بکار می رود. مواقعی که یک میله در هیستوگرام نسبت به میله قبلی بالاتر است، یک روند صعودی آغاز می شود و بالعکس آن نیز صدق می کند.
اندیکاتور فیبوناچی
دسته بندی ابزار فیبوناچی درمیان اندیکاتورها ممکن است غیرمنتظره به نظر برسد. اما به دلایل زیر، در بسیاری از منابع بعنوان اندیکاتور معرفی می شود:
- این ابزار درتحلیل تکنیکال بازار بورس ایران و فارکس کاربردهای فراوانی دارد.
- سهم های مختلف به سطوح این ابزار واکنش دقیق نشان می دهند.
مجموعه اعداد فیبوناچی به دنباله ای گفته می شود که در آن، هر عدد از اصل جمع دو عدد قبل از خودش بدست می آید. مانند 1-1-2-3-5-8- و غیره.
با تقسیم دو عدد متوالی در این دنباله بر یکدیگر، تقریبا همیشه نسبت 0.618 بدست می آید که نسبت طلایی نامیده می شود. این عدد اهمیت بسیار زیادی در تحلیل تکنیکال دارد و به منظور تشخیص سطوح اصلاح بازار می توان از آن استفاده کرد. نسبت های 0.5 و 0.38 در بازار سرمایه ایران قابل استفاده است. درمواقعی که این ابزار در سطوح فیبوناچی استفاده می کنید، نباید بعنوان خط های دقیق بازگشت قیمت به آن نگاه کرد. اغلب از اینها می توان برای مناطق بازگشت سهم بهره برد. بعنوان مثال، می توان سطح بین 0.38 و 0.618 را بعنوان یک منطقه حمایتی فوق العاده مهم در یک روند رو به بالا درنظر گرفت.
اندیکاتور باند بولینگر
یکی از مهمترین و پرکاربردترین اندیکاتورها، اندیکاتور بولینگر باندز است که از میانگین متحرک ساده ساخته شده است. با این اندیکاتور می توان نوسانات بازار را تشخیص داد. بنابراین می توان آن را در هر دو دسته روندی و نوسانی تقسیم بندی کرد.
بولینگر باندز متشکل از سه خط به شرح زیر است:
- خط میانی یا همان میانگین متحرک ساده
- دو خط بالا و پایین که دو انحراف معیار نسبت به خط میانی محسوب می شوند. این دو خط با یکدیگر تشکیل یک نوار را خواهند داد.
این اندیکاتور را می توان برای اندازه گیری نوسانات بکار برد. بدین صورت که دور شدن نوارها از یکدیگر، نشان دهنده نوسان بالا است و نزدیک شدن آنها بیانگر نوسان پایین است. از استراتژی های رایج برای کار با نوارهای بولینگر می توان گفت که با عبور شمع نمودار از نوار بالایی، می توان خرید انجام داد. با عبور شمع نمودار از نوار پایینی می توان فروش انجام داد.
اندیکاتور RSI
از اندیکاتورهای محبوب میان معامله گران تازه کار، می توان اندیکاتور RSI را نام برد. این اندیکاتور با وجود سادگی خود، سیگنال های مناسبی به ما ارائه می دهد. RSI مخفف عبارت «شاخص قدرت نسبی» بوده و برای اندازه گیری قدرت و جاذبه تغییرات اخیر قیمت بکار می رود. معمولا تغییرات را با عددی بین 0 تا 100 نمایش می دهد.
این اندیکاتور را می توان همچنین برای مشخص نمودن شرایط اشباع خرید یا اشباع فروش در بازار بکار برد. اشباع خرید با عدد بالاتر از 70 و اشباع فروش با عددی زیر 30 نشان داده می شود. این اعداد به ترتیب سیگنال فروش و خرید مناسبی به معامله گران ارائه می دهند. باتوجه به شرایط مختلف شاهد تغییر این اعداد هستیم. این اعداد در شرایط مختلف قابل تغییر است. نکته دیگر این است که در بازارهای فاقد روند خاص و دارای یک رنج، RSI کاربردهای بیشتری دارد. بکارگیری ترکیبی از RSI با سایر اندیکاتورهای کاربردی، بهترین پیشنهاد در این زمینه است.
اندیکاتور CCI
اندیکاتور CCI یا شاخص کانال کالا در دهه 80 میلادی مختص بازار کالا ایجاد و توسعه یافت. اما بعدها این اندیکاتور در سایر بازارها ازجمله بورس و فارکس قابل استفاده شد. با استفاده از این اندیکاتور امکان اندازه گیری قیمت فعلی یک سهم درمقایسه با میانگین قیمت آن در یک دوره زمانی معین وجود دارد. این قیمت بین -100 تا +100 درحال نوسان است. عدد شاخص بالاتر از صفر، نشان دهنده تغییرات سنگین قیمت است. در این حالت باید سهم بررسی شود. معمولا ترجیح داده می شود که این اندیکاتور در نمودارهای کوتاه مدت بکار رود. زیرا در این موارد، معمولا سیگنال های بهتری دریافت خواهد شد.
جمع بندی
در این مقاله سعی شد تعدادی از کاربردی ترین اندیکاتورهای مهم و کاربردی در بورس بررسی شود. این 6 اندیکاتور کاربردهای زیادی در تحلیل تکنیکال دارند. این اندیکاتورها به وسیله اغلب معامله گران بورس قابل استفاده و کاربردی است. اندیکاتورهای مهم و کاربردی زیادی در بورس وجود دارند. با استفاده از این اندیکاتورها می توان سرمایه گذاری مناسبی داشت و شاهد عملکرد مناسبی بود. در اینجا سعی کردیم مهمترین و پرکاربردترین اندیکاتورها را بررسی کنیم. پس از آشنایی با این اندیکاتورها می توانید سیستم معاملاتی مناسبی براساس هریک از این اندیکاتورها طراحی کنید. همچنین می توانید ترکیبی از این اندیکاتورهای مهم را بکار برید. امیدواریم با بکارگیری اندیکاتورهای مهم بورس شاهد موفقیت های زیادی در معاملات خود در بازار بورس باشید.
نگاهی به کاربرد اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال و بررسی اندیکاتور ADX
تحلیل تکنیکال یکی از روشهای تحلیلی در بازار بورس و فرابورس و به طور کل بازارهای مالی برای پیشبینی روند بازار و قیمت سهام به حساب میآید. تحلیل تکنیکال روشی نموداری است و اندیکاتورها از اصلیترین عناصر آن هستند. هر نمودار از دو مؤلفهی زمان و مکان تشکیل شده است، بنابراین نمودار قیمت ابزاری است برای نمایش مکان هندسی نقاط که هر دو مؤلفه را نشان میدهد. معاملهگرها به کمک دادههای نمودار و یک سری فرمول ریاضی یا آماری میتوانند به نماگرهای جدیدی دست پیدا کنند. اندیکاتورها به دلیل استفاده از همین محاسبات ریاضی بر روی قیمت سهم و حجم معاملات میتوانند اطلاعات خوب و کاملی را در رابطه با شتاب قیمتی، روند حرکتی و … در اختیار معاملهگرها قرار دهند.
به صورت معمول از اندیکاتورها برای تأیید و اعتبارسنجی روند استفاده میشود. اندیکاتورها را میتوان در دو دستهی کلی پیشرو (Leading) یا دنباله رو (Laqqing) قرار داد. بیشتر اندیکاتورهای پیشرو با نوسانهای قیمت همراه بوده و اندیکاتورهای دنباله رو با کمی تأخیر و بعد از حرکت قیمت و جا به جایی بازار هشدار یا پیشبینیهای لازم را در اختیار تحلیلگرها قرار میدهند.
ADX یکی از اندیکاتورهای مورد استفاده در تحلیل است که در این مطلب قصد داریم در مورد عناصر این اندیکاتور و چگونگی تحلیل و معامله بر اساس آن صحبت کنیم. فقط بد نیست پیش از آن نگاهی به کاربرد و اهمیت اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال داشته باشیم.
اندیکاتورها چه کاربردها و مزایایی دارند؟
همانطور کاربرد اندیکاتور ها که گفتیم اندیکاتورها اطلاعات زیادی در مورد روند بازار و قیمت به ما ارائه میدهند. به کمک اندیکاتورها میتوان معاملات ربات وار را انجام داد، روند بازار را تشخیص داد و اشتباهات خود را به حداقل رساند.
در بازارهای مالی از جمله فارکس با در نظر گرفتن تغییرهای قیمت در گذشته، اندیکاتورها در سه زمینه مورد استفاده قرار میگیرند:
- هشدار: در بعضی مواقع پیش از اینکه روند تغییر کند و گاهی هم زمان با تغییر روند، اندیکاتورها ما را نسبت به این مسئله آگاه میکنند. پس یکی از اصلیترین کاربرد اندیکاتورها هشدار نسبت به تغییر روند است.
- پیشبینی: یکی دیگر از کاربرد اندیکاتورها پیشبینی و شناسایی موقعیت مناسب برای ورود به معامله است.
- تأیید و اعتبارسنجی: سومین کاربرد مهم اندیکاتورها سنجش اعتبار پیشبینی صورت کاربرد اندیکاتور ها گرفته در مورد روند و تأیید آن است. در واقع تحلیلگر پیشتر با استفاده از دیگر روشهای تحلیل روند بازار و قیمت را پیشبینی میکند و از اندیکاتورها به منظور بررسی پیشبینی و تأیید آن کمک میگیرد تا مطمئن شود که تشخیص درستی داشته است یا خیر.
اندیکاتور ADX چیست؟
اندیکاتور Average Directional Movement یا شاخص میانگین جهت دار که به طور خلاصه به آن ADX میگویند، یکی از انواع شاخصهای بازار است که در تحلیل فنی به کار برده میشود. شاخص ADX به منظور تعیین وضعیت حالات رونددار و همینطور بی روند بازار مورد استفاده قرار میگیرد. در واقع این اندیکاتور در دستهی اندیکاتورهای روند (Trend) قرار میگیرد.
اندیکاتور ADX برای تعیین حالات Trending یا Non-Trending از سه عنصری اصلی و کلیدی بهره میبرد که این عناصر عبارتند از:
- منحنی DI+ (Positive Directional Indicator): اندیکاتور جهت دار مثبت
- منحنی DI- (Negative Directional Indicator): اندیکاتور جهت دار منفی
- منحنی ADX : شاخص جهت دار میانگین (Average Directional Index)
اگر نمودار DI+ از DI- بیشتر باشد به این معنی است که بازار بولیش (Bullish) گاوی بوده و به احتمال زیاد با افزایش قیمت روبرو خواهیم بود و بالعکس اگر نمودار DI- از DI+ بیشتر باشد یعنی بازار خرسی (Bearish) است و با کاهش قیمت مواجه میشویم.
ترکیب دو اندیکاتور DI+ و DI- خط ADX را ایجاد میکنند. زمانی که خط ADX صعودی است به این معنی است که بازار رونددار (Trending) است که این روند هم میتواند صعودی باشد هم نزولی (به ویژه برای مقدار بالای 40). در صورتی که خط ADX نزولی یا صاف باشد به معنی بازاری راکد و بدون روند است (به ویژه برای مقدار زیر 20).
هنگامی که ADX روند صعودی نداشته باشد یا به عبارتی به بالای 20 نرود، بازار بدون روند است و در چنین شرایطی نباید معامله کرد. در صورتی که منحنی ADX بین دو منحنی DI قرار بگیرد و در عین حال بزرگتر از 25 باشد، به این معنی است که سیگنالهای خرید و فروش معتبر بوده و میتوان دست به معامله زد.
مجموع عناصر گفته شده نگرش خوبی از بازار به ما ارائه میدهد. با این وجود پیشنهاد میشود که از ADX در کنار سایر اندیکاتورها برای دست یافتن به تحلیلی دقیقتر استفاده کنید.
چطور میتوان از اندیکاتور ADX در تحلیل استفاده کرد؟
برای بهره بردن از این اندیکاتور باید در مرحلهی اول به ارزیابی قدرت روند فعلی فارغ از صعودی یا نزولی بودن آن پرداخت و در مرحلهی بعد با در نظر گرفتن نتیجهی حاصل از مرحلهی قبل روند را مشخص کرد.
مرحله اول: ارزیابی قدرت روند به کمک منحنی ADX
زمانی که منحنی ADX صعودی باشد و به سطوح بالاتر نزدیک گردد، باید انتظار تشکیل روندی قدرتمند را داشت که این روند میتواند صعودی یا نزولی باشد. زمانی که این منحنی نزولی باشد و به سطوح پایینی نزدیک شود، به این معنی است که بازار روند خاصی ندارد و وارد فاز استراحت شده است.
مرحله دوم: شناسایی شروع و پایان روند با در نظر گرفتن وضعیت دو منحنی DI
بعد از تشخیص قدرت روند وقت آن است که به شناسایی صعودی یا نزولی بودن روند بپردازیم. اندیکاتور ADX به کمک دو اندیکاتور DI مورد استفاده قرار میگیرد. DI ها که اندیکاتورهایی جهت دار هستند در کنار ADX ابزاری قدرتمند برای تشخیص روند هستند. همانطور که اشاره شد وقتی DI+ از DI- بیشتر باشد بازار صعودی یا گاوی است و عبارتی قدرت خریدارها بیشتر است. زمانی هم که DI+ از DI- کمتر باشد، نشان دهندهی بازاری نزولی یا خرسی است به این معنی که هر قدر DI- بیشتر باشد، قدرت فروشندهها بیشتر است.
دقت داشته باشید که ADX برآیندی از دو منحنی DI+ و DI- است و وقتی این دو منحنی از هم فاصله میگیرند، ADX بیشتر شده و روندی قوی شروع میشود. برعکس وقتی که این دو منحنی به هم نزدیک میشوند، تقابل بین فروشندهها و خریدارها به هم نزدیک شده و شاهد کاهش ADX هستیم.
سه اندیکاتور پر کاربرد در تحلیل تکنیکال بورس
تحلیل تکنیکال، مهمترین بخش در سرمایه گذاری بوده و بیشتر افرادی که سرمایه گذاری موفقی را در بورس تجربه کردهاند، تحلیل گران تکنیکال هستند. تحلیل تکنیکال به تحلیلی گفته میشود که در آن، فقط به قیمت دارایی (سهام در بورس) و حجم معاملات روزانه توجه شده و به همین جهت نیز، روش مناسبی برای کسانی است که قصد ورود به بازار سرمایه گذاری را دارند. این روش، به دانش گستردهای نیاز داشته، اما مدت زمان مورد نیاز برای رسیدن به یک نقطهی ورود طلایی، کمتر از روش تحلیل فاندامنتال یا بنیادین بوده، به همین جهت اکثر افراد به این روش روی آوردهاند. اما تحلیل تکنیکال بر پایهی ابزارهایی است که به آن اندیکاتور و الگو گفته میشود. اندیکاتورها یک سری معادلات ریاضی بوده که برای اهداف خاص و مشخص، طراحی شده و برروی پلتفرم معاملاتی نصب میشوند. هدف این اندیکاتورها، مشخص کردن چند نکتهی مهم است. در کنار اندیکاتورها، الگوها نیز بخش مهمی از تحلیل تکنیکال هستند که در مقالهی دیگری به آن خواهیم پرداخت .
به صورت کلی، چهار دستهی مختلف از اندیکاتورها معرفی شدهاند. اما توجه داشته باشید که بعضی از اندیکاتورها در بیشتر از یک دستهبندی قرار میگیرند. هدف اصلی اندیکاتورها مشخص کردن روند قیمت، کانال قیمت، سطوح حمایت و مقاومت، مومنتوم حرکت، تغییر روند، تعیین نقاط ورود و خروج و . بوده و به شکل کلی، در یکی از دستههای زیر قرار میگیرند :
- اندیکاتورهای مومنتوم
- نوسانی
- حجمی
- روندی
اندیکاتورهای روندی برای تحلیل داراییهایی استفاده شده که در یک روند خاص قرار گرفتهاند (مثلا روند صعودی) از جمله مهمترین این اندیکاتورها میتوان به مکدی، پارابولیک سار و انواع میانگین متحرک اشاره کرد. ممکن است گاهی با نگاه به نمودار، احساس کنید که روند بازار صعودی بوده و بهترین زمان برای خریدن داراییهای مختلف است، اما بهتر است ابتدا از چند اندیکاتور روندی استفاده کنید تا مطمئن شوید که تحلیلتان درست است. تنها زمانی میتوانید مطمئن شوید که روند بازار صعودی یا نزولی است، که در چند تایم فریم مشخص (از کوچک به بزرگ)، از اندیکاتورهای روندی استفاده کرده باشید و سیگنال مثبت آنها را دریافت کرده باشید. یکی از مهمترین اندیکاتورهای روندی، اندیکاتور Aroon است که شناخت و یادگیری آن، قطعا میتواند باعث کسب سود بیشتر شما در بازار شود .
اندیکاتورهای مومنتوم بیانگر قدرت حرکت بازار هستند. این اندیکاتورها به ما نشان میدهند که بازار با چه مقدار نیرویی در حال حرکت به یک سمت بوده و این حرکت تا چه زمانی ادامه خواهد داشت. اگر روند در حال صعود یا نزول باشد، اما قدرت کمی برای خریداران یا فروشندگان باقی مانده باشد، احتمال برگشت روند وجود دارد. این اندیکاتورها میتوانند در تحلیل نقطهی برگشت بازار به ما کمک کنند. یکی از مهمترین اندیکاتورهای مومنتومی که کاربرد اندیکاتور ها کاربردهای بسیار زیادی نیز دارد، ایچیموکو است. بهترین توضیح این اندیکاتور توسط فردی به نام کریس ارائه شده که در مقاله ایچموکو پیشرفته یا همان ایچیمو کریس آموزش داده شده است .
دسته سوم اندیکاتورها، اندیکاتورهای نوسانی هستند و برپایهی یک تئوری ایجاد شدهاند. زیربنای این اندیکاتورها این است که هیچگاه روند بازار ثابت نمانده و همواره در پی هر صعود، یک نزول قیمتی رخ خواهد داد. با نگاهی به روند قیمت سهمها در بازار بورس، به سادگی متوجه میشوید که این ادعا در کل درست بوده، اما ممکن است زمان زیادی نیاز باشد تا یک قیمت اصلاح شده و رند برگردد. اما به هر حال، کسی نمیتواند منکر نقش مهم اندیکاتورهای نوسانی در تحلیل تکنیکال شود. مهمترین اندیکاتورهای این دسته، شامل آر اس آی، استوکستیک، سی سی آی و . هستند .
اندیکاتورهای حجمی، آخرین دسته از اندیکاتورها هستند که کاربردهای آنها برای دریافت سیگنال بسیار مهم است. برای مثال، ایندکس جریان پول یا همان اندیکاتور mfi یکی از مهمترین اندیکاتورها در سال 2019 و 2020 میلادی بوده است. اندیکاتورهای حجمی از آن جهت مهم هستند که به نوعی هم بر روند و هم بر مومنتوم بازار اثر دارند. هرچقدر حجم معاملات بیشتر باشد، احتمال حفظ مومنتوم و روند، بسیار بیشتر از که قیمت یک دارایی بخاطر چند معامله افزایش یا کاهش یافته باشد .
اگر دقت کرده باشید، ما سه اندیکاتور روند، مومنتوم و حجمی را با نامهای aroon ، ایچیموکو و mfi به شما معرفی کردیم. هر سه اندیکاتور، جزو مهمترین اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال بازار سرمایه شناخته شده و تقریبا تمامی سرمایه گذاران موفق، از هر سهی آنها استفاده میکنند. اما در کنار این سه مورد، بهتر است با لیستی از پرکاربردترین اندیکاتورها در بورس آشنا شوید :
- شاخص جهتدار میانگین ADI
- شاخص کانال دارایی CHI
- مک دی MACD
- شاخص قدرت نسبی و حقیقی RSI و TSI
- شاخص نیرو FI
- شاخص حجم منفی NVI
- بازهی حقیقی میانگین ATR
- بولینگربندز
این اندیکاتورها، مهمترین و پرکاربردترین اندیکاتورهایی هستند که برای تحلیل صحیح تکنیکال به آن نیاز خواهید داشت. اما به یک نکته دقت داشته باشید که استفاده از اندیکاتورها، بدون داشتن استراتژی معاملاتی، هیچ سود و فایدهای ندارد. چرا؟! در بخش بعدی به این سوال پاسخ خواهیم داد .
چه زمانی میتوان از اندیکاتورها استفاده کرد؟
اندیکاتورها بر مبنای تئوریهای مختلفی ایجاد شدهاند و هر کدام به دنبال نکتهی خاصی در تغییرات قیمت و حجم هستند. گاهی ممکن است نیم از اندیکاتورها سیگنال خرید صادر کرده و نیمی هم سیگنال فروش دارایی را. پس در این زمان تکلیف چیست؟ در اکثر مواقع نمیتوان انتظار داشت که تمامی سیگنالهای صادر شده از اندیکاتورها مشابه یکدیگر باشند، چرا که در این صورت، کار سرمایهگذاری بسیار ساده بود و همه هم در بورس، سودهای کلان کرده و پولدار میشدند !
استفاده از اندیکاتورها مستلزم داشتن استراتژی معاملاتی است. یعنی شما به ویژگیهای شخصیتی و دانشی که از بازار دارید، باید بدانید که سیگنال صادر شده از کدام اندیکاتور مهمتر بوده و در چه تایمفریم یا بازهی زمانی قصد معامله دارید. مثلا بازهی یکروزه مورد علاقهی شماست یا صبر داشته و حاضر هستید که یک ماه منتظر مانده و سود بیشتری کنید؟ این همان چیزی است که به آن استراتژی معاملاتی گفته میشود. علاوه بر آن، نباید از نقش اخبار و تصمیمات دولت و بانک مرکزی بر بورس غافل شد. اگرچه در تحلیل تکنیکال تاکید فقط بر حجم معاملات و قیمت هر سهم است، اما تقریبا همهی ما مطمئن هستیم که رخدادهای سیاسی و اقتصادی و خصوصا تصمیمات در سطح کلان، برروی همه چیز اثر دارند. بنابراین، مطمئن شوید که استراتژی معاملاتی دارید .
دیدگاه شما