تاریخچه ی بورس جهان

تاریخچه پیدایش بورس در ایران و جهان

قسمت سوم
تاریخچــه پیــدایــش بورس در ایران و جهان
همانطور که عنوان شد به اعتقاد اغلب کارشناسان، تاریخچه ظهور واژه بورس به قرن پانزدهم میلادی بازمی‌گردد.
اولیــن تجربــه مربـوط به تشکیــل یک شــرکت سهامـی بـا نـام “ماسکوی ” Muscovy در کشور روسیه بود که در سال ۱۵۵۳ میلادی تصمیم گرفته شد کالاها بدون این که آفریقا را دور بزند، از شمال اروپا به شرق آسیا و چین برود، با این کار احتمال ضرر بیشتر می‌شد. برای انجام این کار عده ای از تجار سرمایه ی لازم را تأمین کردند و هر کس به نسبت سرمایه خود در سود و زیان شریک شد که البته این اقدام با موفقیت صورت گرفت.
رسمیت بورس اوراق بهادار با انتشار سهام کمپانی هند شرقی هلند در سال ۱۶۰۲ میلادی در بورس آمستردام هلند شکل گرفت. در بسیاری از منابع علمی و تاریخی، زمان آغاز به کار تالارهای مسقف بورس را به عنوان تاریخ رسمی تاسیس بورس در دنیا معرفی می کنند و تأسیس اولین بورس جهان را شهر آمستردام هلند می دانند. بورس آمستردام امروزه نیز یکی از منابع مهم تأمین سرمایه در سطح بین‌المللی است. رشد بورس سهام و فراگیرشدن آن در عرصه های تجاری و اقتصادی، با انقلاب صنعتی اروپا و شکوفایی اقتصاد تازه متحول شده آن همراه بوده است. سپس به تدریج کشورهای اروپایی نظیر انگلستان، آلمان و سوئیس، قوانین و مقررات ناظر بر معاملات سهام و ضمانت‌های اجرایی لازم برای آن وضع شد تا از هرگونه تقلب و پایمال شدن حقوق صاحبان سهام جلوگیری شود.
از نظر تاریخی بورس اتریش در وین در سال ۱۷۷۱ افتتاح شد. در لندن معامله گران بورس جهت انجام معامله در قهوه خانه گرد هم می آمدند و برای نظم بخشیدن به بازار، قهوه خانه نیوجاناتان در سال ۱۷۷۳ به بورس اوراق بهادار تبدیل شد و نهایتا این بازار در سوم مارس ۱۸۰۱ رسما تأسیس شد.
در تاریخ ۱۷ می ۱۷۹۲، تعداد ۲۴ کارگزار بازار سهام در خیابان وال استریت نیویورک و زیر درخت نارون تنومندی دور هم جمع شدند و توافق‌نامه‌ای را امضا کردند، که به توافق‌نامه باتن وود یا درخت نارون، مشهور شد. ۲۵ سال بعد، در هشتم مارس ۱۸۱۷ اعضای مؤسس این نهاد تصمیم گرفتند، تا با تهیه پیش نویس قانون، مراحل انجام معاملات را شفاف تر و قانومند کنند و پس از آن نیز خود را به عنوان هیئت امنای بورس اوراق بهادار نیویورک خطاب کردند و با تنظیم اساسنامه، شروع به کار بورس نیویورک را، رسمیت بخشیدند. سایر بورس های بزرگ دنیا نظیر بورس اوراق بهـادار بمبمئی BSE در سـال ۱۸۷۵، بورس توکیو در سال۱۸۷۸و بورس شانگهای در سال ۱۹۹۰ تاسیس شد.
در حـال حاضر در اغلب کشورهـای دنیـا، بورس‌هـای اوراق بهـادار فعالیت می‌کنند که یکی از این بورس‌های معتبر بورس ایران است.

پیدایش بورس در ایران
در سال ۱۳۱۵به درخواست دولت ایران، شخصی بلژیکی به نام “وان لوترفلد” درباره تشکیل بورس اوراق بهادار در ایران بررسی‌هایی انجام داد و طرح قانونی تأسیس و اساسنامه آن را نیز تهیه کرد. به علت نامساعد بودن شرایط برای ایجاد بورس اوراق بهادار و وقوع جنگ جهانی دوم تمام کارهای انجام شده متوقف شد و ۲۵ سال به تأخیر افتاد. بالاخره در سال ۱۳۴۱، کمیسیونی در وزارت بازرگانی و با حضور نمایندگان وزارت دارایی، وزارت بازرگانی و بانک توسعه‌ صنعتی و معدنی ایران تشکیل و موافقت‌‌نامه‌ اولیه تأسیس بورس سهام در این کمیسیون، تنظیم شد.
در اواخر همان سال ، هیأتـی از بورس بروکسل به سرپرستی دبیرکل این بورس برای مشارکت در راه‌اندازی بورس ایران، به کشورمان دعوت شدند و نحوه تأسیس و اداره بورس، تشکیلات و سازمان آن و کیفیت تصدی دولت، کم و بیش مشخص شد و چهار سال بعد یعنی در اردیبهشت سال ۱۳۴۵ لایحه قانون بورس اوراق بهادار در مجلس شورای ملی به تصویب رسید. نهایتا بورس از پانزدهم بهمن ۱۳۴۶، فعالیت خود را به‌طور رسمی با پذیرش سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران به عنوان بزرگترین مجتمع واحدهای تولیدی و اقتصادی آن زمان و سپس سهام شرکت نفت پارس، اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه و اوراق قرضه عباس‌آباد آغاز کرد.

در سال ۱۳۵۷، تعداد شرکت‌های پذیرفته‌شده ۱۰۵ شرکت بوده که به ۵۶ شرکت در پایان سال ۱۳۶۷ تقلیل یافت. علت این امر، تملک بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی توسط دولت بوده است(در اثر ملی شدن بانک‌ها، بیمه و برخی صنایع کشور، تعداد زیادی از بنگاه‌های اقتصادی پذیرفته‌شده در بورس از آن خارج شدند) رکود بورس در طی هشت سال جنگ تحمیلی نیز از وقایع مهم محسوب می‌شود. نهایتا در تاریخ اول آذر ۱۳۸۴ قانون جدید بازار اوراق بهادار مصوب مجلس شورای اسلامی شد که این قانون اصلی‌ترین قانون حاکم بر اوراق بهادار و بورس‌های ایران است. در این قانون سازمان کارگزاران بورس و اوراق بهادار تهران منحل شد و وظایف و اختیارات ضابطه‌گذاری و نظارتی آن به سازمان بورس و اوراق بهادار انتقال یافت و برخی از وظایف و اختیارات عملیاتی آن نیز به بورس ها انتقال پیدا کرد.

در حـال حاضر، چهار بورس بزرگ کشور تحت نظارت سـازمـان بـورس و اوراق بهـادار فعـالیـت مـی‌کنـنـد.
بورس اوراق بهادار تهران که در آن، سهام شرکت‌ها و سایر اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت خریدوفروش می‌شود. فعالیت این بورس از ۱۵ بهمن ۱۳۴۶ شروع شده اما زمان تاسیس شرکت بورس اوراق بهادار تهران سال ۱۳۸۵ بوده است.
در فرابورس ایران سهام شرکت‌هایی که بنا به دلایلی موفق به پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران نمی‌شوند، مورد دادوستد قرار می‌گیرد. این بورس در مهرماه ۱۳۸۸ تشکیل شده است.
بــورس کالای ایــران که در آن انــواع کالاهـا ماننــد محصولات پتروشیمی، فلزات، محصولات کشاورزی و قراردادهای آتی سکه و. خریدوفروش می‌شود. این بورس از شهریورماه تاریخچه ی بورس جهان ۱۳۸۲ تحت عنوان بورس فلزات آغاز به کار کرد که نهایتا بعد از تصویب قانون بازار اوراق بهادار از مهرماه ۱۳۸۶ آغاز به فعالیت کرد.
در نهایت بورس انرژی به‌تازگی تأسیس ‌شده و در آن، حامل‌های انرژی با محوریت برق، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین حامل‌های انرژی، خرید و فروش شود. این بورس از سال ۱۳۹۱ فعالیت خود را شروع کرد.

با قدیمی‌ترین بورس‌های جهان آشنا شوید

تاریخچه‌ی بورس اوراق بهادار به طور کامل و دقیق مشخص نیست چرا که از زمانی که به یاد داریم بورس وجود داشته است با این حال، اولین بورس‌های اوراق بهادار در قرن 17 و 18 به وجود آمد. برخی از قدیمی‌ترین تاریخچه ی بورس جهان بورس‌های جهان به این زمان برمی‌گردد و بقیه‌ی بورس‌های این فهرست مربوط به قرن نوزده است. بورس سهام بخشی جدایی‌ناپذیر اقتصاد جهان است و بورس‌های سهام نام برده شده در این لیست پس از گذشت چندین قرن هنوز فعالیت دارند.

1.بورس اوراق بهادار بمبئی

بورس سهام بمبئی یا همان BSE، از قدیمی‌ترین بورس‌های جهان است که در سال 1875 تاسیس شده است. این بورس توسط Premchand Roychand یکی از تاثیرگذارترین تاجران قرن نوزدهم تاسیس شد. قبل از تشکیل بورس رسمی سهام، کارگزاران سهام در دهه‌های 1850 و 1860 در زیر درخت Banyan در مقابل تالار شهر بمبئی دیدار می‌کردند.

2.بورس اوراق بهادار تورنتو

در سال 1852، گروهی از تاجران تورنتو انجمن کارگزاران را تشکیل دادند و روند ایجاد بورس اوراق بهادار در شهر را آغاز کردند. بورس اوراق بهادار تورنتو تا سال 1861، پس از تصویب قطعنامه‌ی رسمی در سالن ماسونی تورنتو رسما تاسیس نشد. این بورس اوراق بهادار پس از آن که در قرن نوزده تاسیس شد به یکی از بزرگ‌ترین بورس‌های جهان تبدیل شد. در حال حاضر، بورس اوراق بهادار تورنتو نهمین بازار بزرگ جهان در بازار سرمایه است.

3.بورس اوراق بهادار مادرید

بورس اوراق بهادار مادرید یا بولسا مادرید، قدیمی‌ترین بورس سهام موجود در اسپانیا است. بورس اوراق بهادار مادرید در سال 1831 توسط پادشاه فرناندو هفتم تاسیس شد و اولین جلسه معاملات در اواخر اکتبر برگزار شد. اولین سهام، مربوط به بانک‌ها، راه آهن و شرکت‌های فولاد بود. بولسا مادرید در بین چهار بورس سهام منطقه‌ای اسپانیا، بزرگترین و شناخته شده‌ترین است (بقیه در بارسلون، والنسیا و بیلبائو واقع شده‌اند). بورس اوراق بهادار مادرید به Bolsas y Mercados Espanoles متعلق است و توسط خود او که مالک سه بورس سهام منطقه‌ای دیگر نیز در اسپانیا است، اداره می‌شود.

4.بورس اوراق بهادار فرانکفورت

در اسناد موجود در بورس اوراق بهادار فرانکفورت، سال 1585 تاریخ تاسیس این بورس ذکر شده است. با این حال، این بورس از نظر فنی یک بورس اوراق بهادار به معنای مدرن مانند بورس سهام آمستردام، نبود. در آن سال بازرگانان فرانکفورت گرد هم آمدند تا برای مقابله با وخیم شدن اوضاع سکه، نرخ ارز یکنواختی را تعیین کنند. اتاق بازرگانی فرانکفورت تا سال 1808 بورس رسمی سهام تاسیس نکرد و بورس سهام را به یک نهاد بخش دولتی تبدیل کرد. در حال حاضر، بورس اوراق بهادار فرانکفورت متعلق به Deutsche Borse AG و دهمین بورس بزرگ جهان در بازار سرمایه است.

5.بورس اوراق بهادار میلان

بورس سهام میلان، قدیمی‌ترین و تنها بورس سهام ایتالیا است. در سال 1808 به عنوان بورس کالا، توسط اوژن دو بوهرنیس، نایب السلطنه پادشاهی ناپلئونی ایتالیا تاسیس شد. مجموعه کاملی از مقررات مربوط به مبادله با فرمان نایب السلطنه در مارس 1810 منتشر شد. بورس ایتالیا قبل از خصوصی‌سازی در سال 1998 یک نهاد عمومی بود. در سال 2007، بورس ایتالیا با تصاحب تمام سهام با بورس اوراق بهادار بندن ادغام شد و اکنون بخشی از گروه بورس اوراق بهادار لندن است.

6.بورس اوراق بهادار لندن

بورس اوراق بهادار مدرن و رسمی لندن در سال 1801 تاسیس شد اما یک بورس اوراق بهادار در لندن به زمان قبل از این برمی‌گردد. صرافی سلطنتی در سال 1571 توسط ملکه الیزابت اول، آغاز به کار کرد اما این سیستم تجارت، غیر قانونی بود. طی چند قرن بعد، قوانین بیشتری وضع شد تا این که اولین بورس تنظیم شده در سال 1801 تاسیس شد. حتی در آن زمان قوانین اجرا نمی‌شدند تا این که اولین کتاب قاعده‌ی بورس اوراق بهادار لندن در سال 1812 منتشر شد. امروز، لندن یکی از بزرگ‌ترین بورس‌های جهان است.

7.بورس اوراق بهادار نیویورک

بورس اوراق بهادار نیویورک در حالی که قدیمی‌ترین بورس اوراق بهادار نیست اما یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین بورس‌های سهام جهان را در اختیار دارد. بورس اوراق بهادار نیویورک تاریخچه خود را به سال 1792 و هنگام نوشتن توافق نامه Buttonwood‌ برمیگرداند. این توافق‌نامه معاملات اوراق بهادار را در نیویورک سازمان‌دهی کرد. پس از چند دهه در سال 1817، دلالان سهام نیویورک اصلاحات جدیدی را ایجاد و بورس را دوباره سازمان‌دهی کردند.

8.بورس اوراق بهادارفیلادلفیا

بورس سهام فیلادلفیا قدیمی‌ترین بورس سهام ایالات متحده آمریکا است. در حالی که بورس سهام فیلادلفیا تاریخچه خود را به سال 1790 و هنگام تشکیل هیئت کارگزاران فیلادلفیا برمی‌گرداند، یک بورس غیر رسمی برای چند دهه در حال تجارت بود. بورس سهام فیلادلفیا برای تامین بودجه کارهای عمومی در اطراف فیلادلفیا پول جمع‌آوری کرد و همچنین سرمایه مالی بسیاری از مشاغل اولیه آمریکا از جمله بانک اول ایالات متحده را تامین کرد. بورس سهام فیلادلفیا برای زنده ماندن در این مدت، همیشه خود را برای تامین نیازهای فعلی بازار مالی تطبیق داده است. علاوه براین، بورس سهام فیلادلفیا با چندین بورس سهام دیگر آمریکا مانند بورس سهام بالتیمور و بورس سهام پیتسبورگ ادغام شده است.

سخن پایانی

بورس اوراق بهادار را می‌توان تب‌سنج اقتصاد یک کشور دانست. در سال‌های گذشته، بورس اوراق و بهادار ایران، نیز دستخوش فراز و نشیب‌های زیادی شده است. تاریخچه بورس تهران در مقاله‌ای مجزا آورده شده است.

تیم مدیریت ثروت مانو، تلاش می‌کند در کنار سرمایه‌گذاری حرفه‌ای که برای مشتریانش انجام می‌دهد، به افزایش سواد مالی آنان نیز کمک کند.

تاریخچه‌ی پیدایش بورس

از این پس قرار هست که در بلاگ آسان بورس شما را با مقدمات بورس آشنا کنیم، کلیه‌ی آموزشهای بورس بلاگ ما به صورت رایگان تقدیم شما می‌گردد. لذا از شما دعوت می‌کنیم تا آموزشهای بورس بلاگ آسان بورس را دنبال کنید.

اغلب کارشناسان فعال در بازارهای مالی اعتقاد دارند که ظهور واژه‌ی بورس به قرن پانزدهم میلادی برمی‌گردد، زمانی که بازرگانان و کسبه‌ی شهر بورُوژ واقع در شمال غربی کشور بلژیک، در میدانی به نام تِربورس و در مقابل خانه‌ی فردی به نام واندر بورس جمع می‌شدند و به معامله‌ی کالاهای خود می‌پرداختند.

مدتی بعد کلیه مکان‌هایی که افراد در آنها به معامله‌ی پول، کالا، اسناد مالی و تجاری خود می‌پرداختند به بورس معروف شدند و با گذشت زمان، نظم و انضباط خاصی در این مکان‌ها حاکم شد؛ بطوری که فقط بازرگانان، صرافان و دلالان اجازه‌ی خرید و فروش در این اماکن را داشتند.

در نهایت با منسجم شدن مکان‌های مرتبط با بورس و افزایش آگاهی افراد، تالارهای مسقف بورسی شکل گرفت و بازرگانانی که پیش از آن در هوای آزاد به معامله می‌پرداختند، به این تالارها می‌رفتند.

شکل‌گیری شرکت‌های سهامی

تجارت در گذشته با سختی‌ها و ریسک‌های بسیاری همراه بود و اغلب بازرگانان و تجار متحمل ضررهای سنگینی می‌شدند، به همین دلیل نیازمند راه‌حلی برای جلوگیری و به حداقل رساندن ضررهای خود بودند. در نتیجه تعدادی از آنها تصمیم گرفتند که با سرمایه‌داران در فعالیت‌های خود شریک شوند تا سود و ضررهای احتمالی بین همه‌ی آنها تقسیم شود، لذا این تجربه‌ی موفق میان افراد گسترش یافت و منجر به تشکیل شرکت‌های سهامی شد.

اولین شرکت سهامی که در سال ۱۵۵۳ میلادی با مشارکت عده‌ای از تجار در کشور روسیه تاسیس شد، شرکت ماسکوِی (Muscovy) نام داشت و پس از آن نیز شرکت‌های جدید با فروش سهام خود در این بازار ، سرمایه‌گذاران و شرکای بیشتری را برای مشارکت در کسب‌وکار خود پیدا می‌کردند.

پیدایش اولین بازار بورس در جهان

در اوایل قرن هفدهم میلادی، اولین بورس اوراق بهادار جهان بصورت رسمی در شهر آمستردام هلند تشکیل شد و کمپانی هند شرقی نیز، اولین شرکتی بود که سهام خود را در آن عرضه کرد.

رشد بورس و فراگیری آن در عرصه‌های تجاری و اقتصادی، با انقلاب صنعتی اروپا و شکوفایی اقتصادها در آن دوره همراه شد و توانست در مدت کوتاهی به سایر کشورهای اروپایی مانند انگلستان، آلمان، اتریش و سوییس نیز انتقال یابد.

بورس در سایر کشورهای اروپایی

افتتاح اولین بازار بورس در کشور اتریش به سال ۱۷۷۱ میلادی برمی‌گردد که محلی برای عرضه‌ی اوراق قرضه‌ دولتی جهت تامین مالی جنگ بود، بازار بورس وین در پایان قرن ۱۹ میلادی بیش از ۲۵۰۰ سهم در تابلوی خود داشت و از مهمترین مراکز مالی اروپا به شمار می‌رفت.

فعالیت‌های مرتبط با بورس در شهر لندن نیز از اوایل قرن هجدهم میلادی و در قهوه‌خانه‌ها آغاز شد و در سال ۱۷۷۳ میلادی، با خرید ساختمان مستقل توسط معامله‌گران وارد فصل جدیدی شد. بازار بورس اوراق بهادار لندن در سوم مارس ۱۸۰۱ میلادی بصورت رسمی تاسیس شد و در حال حاضر نیز با فهرستی از شرکت‌های بریتانیایی و چند ملیتی، یکی از معتبرترین بازارهای مالی دنیا به حساب می‌آید.

بورس در نیویورک و توافق‌نامه باتن وود

در تاریخ ۱۷ می ۱۷۹۲ میلادی، شماری از کارگزاران فعال جهت تاسیس بورس نیویورک، در خیابان وال استریت این شهر و زیر درخت نارون تنومندی دور یکدیگر جمع شدند و توافق‌نامه‌ای را امضا کردند که به توافق‌نامه باتن وود یا درخت نارون معروف است.

۲۵ سال بعد اعضای موسس این نهاد تصمیم گرفتند تا با تهیه پیش‌نویسی قانونی، مراحل انجام معاملات را در این بازار قانونمند و شفاف‌تر کنند. لذا پس از آنکه خود را بعنوان هیات امنای بورس اوراق بهادار نیویورک اعلام کردند، با طراحی اساسنامه‌ای به فعالیت‌های این بازار رسمیت بخشیدند.

شکل‌گیری بورس در ایران

ایده‌ی اولیه ایجاد بورس اوراق بهادار در ایران، به سال ۱۳۱۵ برمی‌گردد که به درخواست دولت ایران، شخصی بلژیکی به نام وان لوترفلد تحقیقاتی درباره‌ی تشکیل بورس اوراق بهادار در تهران انجام داد و طرح قانونی تاسیس آن را نیز تهیه کرد.

در همان زمان بانک ملی ایران نیز بعنوان سازمان متولی امور پولی در کشور، مطالعاتی را در این زمینه انجام داد، اما به دلیل نامساعد بودن شرایط و وقوع جنگ جهانی دوم، شکل‌گیری بورس در ایران چندین سال به تاخیر افتاد.

بورس اوراق بهادار تهران در پانزدهم بهمن ۱۳۴۶ فعالیت رسمی خود را با پذیرش سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران، شرکت نفت پارس، اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه و اوراق قرضه عباس‌آباد آغاز کرد و توانست ۱۰۵ شرکت را در پانزده سال ابتدایی فعالیت خود پذیرش کند.

تاریخچه پیدایش بورس در جهان

بسیاری از افراد دقیقا نمیدانند که اصلا بورس چیست ما در این نوشته تاریخچه پیدایش بورس در جهان را بصورت خلاصه بیان می کنیم از زمانی که بورس پیدا شد و زمانی که گسترش پیدا کرد البته در این نوشته سایت بورس تبریز ما فقط بورس جهانی را مورد بررسی قرار میدهیم و در نوشته های بعدی بورس ایران را توضیح میدهیم

شاید برای شما هم این سوال پیش آمده است که بورس چیست باید بگوییم اندیشه ی ایجاد بورس زمانی شکل گرفت که عده ای از بازرگانان اروپایی از فعالیت های تجاری خود ضرر کردند، بنابراین به فکر راه حلی افتادند تا به وسیله ی آن بتوانند جلوی این ضرر را بگیرند و یا آن را به حداقل برسانند.

نتیجه آن شد که تعدادی از بازرگانان عده ای را در فعالیت های خود شریک کردند تا با این روش سود و زیان احتمالی را با آنها تقسیم کنند. این تجربه موفقیت آمیز بود لذا به تدریج هر تاجری سعی می کرد تا فعالیت های تجاری خود را با این روش ادامه دهد؛ به خصوص که این روش برای افرادی که فعالیت های بزرگ اقتصادی انجام می دادند بسیار مطلوب تر بود.
رفته رفته این تجربه قانونمند شد و به تشکیل شرکت های سهامی تبدیل گردید. اولین تجربه مربوط به تشکیل یک شرکت سهامی در کشور روسیه بود که در سال ۱۳۵۳ میادی تصمیم گرفت کالاهایی را بدون این که آفریقا را دور بزند، از شمال اروپا به شرق آسیا و چین ببرد و این کاری بود که احتمال ضرر در آن بیشتر بود. برای انجام این کار عده ای از تجار سرمایه ی لازم را تأمین کردند و هر کس به نسبت سرمایه ی خود در سود و زیان شرکت شریک شد و این کار با موفقیت صورت گرفت.

بعدها با گسترش مبادلات در اروپا به سرمایه های زیادتر و شرکای بیشتری نیاز شد. برای این کار نیاز به مراکزی بود تا بتوان بین سرمایه گذاران و سرمایه پذیران رابطه برقرار کرد. چنین مراکزی تأسیس شدند و بورس نام گرفتند. اولین بورس دنیا در قرن هفدهم میلادی در شهر آمستردام هلند تشکیل شد و امروز اکثر کشورهای جهان دارای بازار بورس هستند. در ایران نیز در سال ۱۳۴۵ قانون تشکیل بورس به تصویب رسید و از ۱۵ بهمن ماه سال ۱۳۴۶ آغاز به کار کرد.

بورس کلمه‌ای فرانسوی است و معنای آن در زبان فرانسه کیف پول می‌باشد. تاریخچه پیدایش واژه بورس هم به قرن پانزدهم میلادی بازمی‌گردد. در آن زمان، بازرگانان و کسبه‌ شهری به نام بورُوژ (Bruges) در شمال غربی بلژیک، در میدانی به نام تِربورس (TerBeurze) در مقابل خانه‌ بزرگ‌زاده‌ای به نام «واندِر بورس» جمع می‌شدند و به خریدوفروش کالاهای خود بر اساس حراج می‌پرداختند. از آن تاریخ به بعد مکان‌هایی که مردم در آنجا به حراج کالا مبادرت می‌کردند و به‌تدریج شکل توسعه‌یافته‌تر و مسقف به خود گرفت، بورس می‌گفتند.

فلسفه کلیدی شکل‌گیری بازار بورس در جهان، تجمیع سرمایه و تأمین مالی شرکت‌ها و پروژه‌های آن‌ها در قالب یک سیستم بازار منسجم، قانونمند، پیوسته و شفاف است. مبنای اساسی تشکیل این بازارها همان مفهوم اولیه و ساده شراکت، تقسیم سود و زیان احتمالی میان شرکا است

بازار بورس - تاریخچه پیدایش بازار بورس ایران و جهان

توضیحات کوتاه :
بازارهای بورس سهام پدیده ای نسبتاً جدید هستند. آنها همیشه نقش مهمی در اقتصاد جهانی نداشته اند و بعد از طی نمودن فراز و فرودهای فراوان جایگاه خود را در اقتصاد جهان پیدا کرده اند.

به اشتراک بگذارید

امتیاز شما به این مطلب

تعداد امتیازها: 2

• 29 مهر 1400
• 1k
• 0
• مدت زمان مطالعه 5 دقیقه

خلاصه ای از مقاله

بورس چیست؟ تاریخچه بورس به چه زمانی باز می گردد؟ نقش بورس بر اقتصاد جهانی چیست؟ بازار بورس در جهان، مسیری پرپیچ و خم را پشت سرگذاشته و با شکست های زیادی رو به رو شده است. این بازار در حال حاضر یکی از قطب های بزرگ معاملات در جهان می باشد.

آنچه در این مقاله می خوانید:

• بازارهای اولیه سهام و کالاها
• اولین حباب بورس
• سرآغاز پیدایش بورس در ایران
• سقوط عمده بازار سهام در طول تاریخ

سهام بورس چیست؟

سهم یک واحد معرفی شده در بازار بورس است برای آن که یک شرکت در لیست بازار سرمایه قرار بگیرد. به تعداد مساوی مالکیت آن شرکت سهم گفته می شود.

سرمایه گذاران با خریدن تعدادی سهام از آن شرکت صاحب درصدی از آن می شوند و به همین دلیل در سودها و ضررهای آن شرکت به همان نسبتی که سهامدار آن هستند شریک می شوند.

بازار سرمایه و یا بازار بورس در واقع فضایی فراهم می کند که تمامی شرکت ها در آن جا گرد هم آمده اند و سرمایه گذاران در این بازار می توانند به خرید و فروش سهم های خود بپردازند.

سهامدار باید دقت کند که در چه شرکتی و با چه تاریخچه و عملکردی سرمایه گذاری می کند چرا که به محض خرید هر تعداد سهم در روند سوددهی و یا زیان دهی شرکت سهیم خواهند بود.

بازارهای اولیه سهام و کالاها

در دهه 1100، فرانسه سیستمی داشت که در آن بدهی های کشاورزان را به نمایندگی از بانک ها در سراسر کشور مدیریت می کردند. این را می توان اولین نمونه اصلی کارگزاری دانست.

بعدها، تجار ونیزی و اندکی بعد، بانکداران شهرهای مجاور ایتالیا، پیزا، ورونا، جنوا و فلورانس نیز تجارت اوراق بهادار دولتی را آغاز کردند.

اولین بازارهای سهام جهان – بدون معامله سهام

اولین بازارهای سهام جهان معمولاً به بلژیک مرتبط هستند. بروژ، فلاندر، گنت و روتردام در هلند همه در دهه های 1400 و 1500 میزبان سیستم های "سهام" خود بودند.

با این حال، به طور کلی پذیرفته شده است که آنتورپ Antwerpen اولین سیستم بورس سهام جهان را داشته است. آنتورپ مرکز تجاری بلژیک بود و در آن خانواده تأثیرگذار وندر بوئرز Van der Buerze زندگی می کرد. در نتیجه ، بورس های اولیه سهام معمولاً Beurzen نامیده می شدند.

اگرچه زیرساخت ها و موسسات به بازارهای سهام امروز شباهت داشتند، اما در واقع هیچ کس سهام یک شرکت را معامله نمی کرد. در عوض، بازارها به امور دولت، مشاغل و بدهی های شخصی رسیدگی می کردند.

اولین شرکت تجارت عمومی در جهان

شرکت هند شرقی The British East India Company به عنوان اولین شرکت تجارت عمومی جهان شناخته شده است. یک دلیل ساده وجود داشت که شرکت هند شرقی به اولین شرکت تجارت عمومی تبدیل شد: ریسک.

به زبان ساده، قایقرانی در گوشه و کنار کره زمین برای هر شرکت بسیار خطرناک بود. هنگامی که هند شرقی برای اولین بار به عنوان سرزمینی برای فرصت های تجاری کشف شد، کاوشگران دسته دسته به آنجا قایقرانی می کردند.

متأسفانه تعداد کمی از این قایق ها به مقصد می رسیدند. کشتی ها گم می شدند، ثروت ها به هدر می رفت و سرمایه داران دریافتند که برای کاهش همه این خطرها باید کاری انجام دهند.

در نتیجه، یک شرکت منحصر به فرد در سال 1600 به نام "فرماندار و شرکت بازرگانان لندن که با هند شرقی کار می کنند" تشکیل شد. این شرکت به هند شرقی معروف بود و اولین شرکتی بود که از فرمول مسئولیت محدود استفاده کرد.

سرمایه گذاران دریافتند که قرار دادن "تخم مرغ ها در یک سبد" راهی هوشمندانه برای رویکرد سرمایه گذاری در معاملات هند شرقی نیست. بگذارید بگوییم یک کشتی که از هند شرقی باز می گشت 33٪ احتمال تصرف توسط دزدان دریایی را داشت.

به جای سرمایه گذاری در یک سفر و به خطر انداختن و از دست دادن کل پول سرمایه گذاری شده، سرمایه گذاران می توانند سهام چندین شرکت را خریداری کنند. حتی اگر یک کشتی از 3 یا 4 شرکت سرمایه گذاری گم شود، سرمایه گذار باز هم سود می برد.

در سال 1602، شرکت هند شرقی هلند با انتشار سهام این شرکت در بورس سهام آمستردام رسماً به اولین شرکت تجارت عمومی جهان تبدیل شد. سهام و اوراق قرضه برای سرمایه گذاران صادر شد و هر سرمایه گذار حق تعیین درصد مشخصی از سود شرکت هند شرقی را داشت.

فروش سهام در کافه ها

قبل از اینکه سرمایه گذاران در کف طبقات فریاد بزنند و فرم سفارشات را به هوا بیندازند، آنها در کافه ها تجارت می کردند. سهام اولیه بر روی کاغذ نوشته می شد و سرمایه گذاران این سهام را با سایر سرمایه گذاران در کافه ها معامله می کردند.

به عبارت دیگر، کافه ها به دلیل این واقعیت که سرمایه گذاران برای خرید و فروش سهام به این بازارها مراجعه می کنند، اولین بازارهای سهام واقعی بودند.

طولی نکشید که کسی فهمید که اگر کسی بازار اختصاصی ایجاد کند که تاجران بتوانند بدون نیاز به سفارش یک قهوه یا فریاد زدن در یک کافه شلوغ، به تجارت سهام بپردازند، دنیای تجارت کارآمدتر خواهد بود.

اولین حباب بورس

هیچ کس واقعاً اهمیت بورس سهام را در آن روزهای اول درک نکرده بود. مردم فهمیده بودند که این یک قدرتمند است، اما هیچ کس واقعاً درک نمی کرد که این چه چیزی خواهد بود.

به همین دلیل روزهای اولیه بورس اوراق بهادار مانند غرب وحشی بود. در لندن، مشاغل یک شبه باز می شدند و سهام برخی از فعالیت های جدید را منتشر می کردند. در بسیاری از موارد، شرکت ها قادر به درآمدزایی هزاران پوند قبل از اینکه یک کشتی از بندرگاه خارج شود، بودند.

هیچ آیین نامه ای وجود نداشت و روش های کمی برای تمایز شرکت های قانونی از شرکت های غیرقانونی وجود داشت. در نتیجه، حباب به سرعت ترکید. شرکت ها پرداخت سود سهامداران را متوقف کردند و دولت انگلیس انتشار سهام را تا سال 1825 ممنوع کرد.

اولین بورس سهام

علیرغم ممنوعیت انتشار سهام، بورس اوراق بهادار لندن به طور رسمی در سال 1801 تشکیل شد. از آنجا که شرکت ها تا 1825 اجازه انتشار سهام را نداشتند، مانع از این شد که بورس اوراق بهادار لندن تاریخچه ی بورس جهان از ظهور یک ابرقدرت واقعی جهانی جلوگیری کند.

به همین دلیل ایجاد بورس اوراق بهادار نیویورک New York Stock Exchange (NYSE) در سال 1817 یک لحظه مهم در تاریخ بود. NYSE از همان روز اول سهام خود را معامله کرد. برخلاف تصور برخیNYSE اولین بورس سهام در ایالات متحده نبود.

بورس سهام فیلادلفیا تاریخچه ی بورس جهان این عنوان را دارد. با این حال، NYSE به دلیل عدم وجود هر نوع رقابت داخلی و قرار داشتن در مرکز تجارت و اقتصاد ایالات متحده در نیویورک، خیلی زود تبدیل به قدرتمندترین بورس سهام در این کشور شد.

بورس اوراق بهادار لندن بازار اصلی سهام اروپا بود، در حالی که بورس اوراق بهادار نیویورک مکانی برای مبادلات اصلی آمریکا و جهان بود.

بازارهای سهام مدرن

امروزه تقریباً هر کشوری در جهان بازار سهام خاص خود را دارد. در کشورهای توسعه یافته، بازارهای عمده سهام به طور معمول پس از بورس اوراق بهادار لندن و بورس نیویورک برای اولین بار ایجاد شدند. از سوئیس گرفته تا ژاپن، همه قدرت های بزرگ اقتصادی جهان دارای بازارهای سهام بسیار پیشرفته هستند که امروز نیز فعال هستند.

به عنوان مثال، کانادا اولین بورس سهام خود را در سال 1861 توسعه داد. این بورس بزرگترین سهام در کانادا و سومین بازار بزرگ در آمریکای شمالی است.

حتی کشورهای جنگ زده مانند عراق نیز بازار سهام خود را دارند. بورس اوراق بهادار عراق شرکتهای تجاری زیادی ندارد، اما در دسترس سرمایه گذاران خارجی است. این بازار همچنین یکی از معدود بازارهای سهام بود که تحت تأثیر بحران اقتصادی سال 2008 قرار نگرفت.

سرآغاز پیدایش بورس در ایران

تاریخچه بورس در ایران به سال 1315 باز می گردد. زمانی که فردی بلژیکی به نام وان لوترفلد با تحقیق و بررسی های فراوان در خصوص تاسیس بورس در ایران، اساسنامه داخلی بورس ایران را تنظیم نمود و به مسوولان ایرانی ارائه کرد. اما نسبت به شرایط حاکم در آن زمان، بررسی اساسنامه و تاسیس بورس در ایران 25 سال به تعویق افتاد.

در سال 1341، کمیسیونی متشکل از نمایندگان وزارت دارایی، وزارت بازرگانی و بانک توسعه‌ صنعتی و معدنی ایران برگزار و موافقت نامه اولیه برای تاسیس بورس سهام در ایران تنظیم گردید و در سال 1345 قانون تشکیل بورس اوراق بهادار در مجلس تصویب و دستور اجرای آن به بانک مرکزی ابلاغ شد. در سال 1346، بورس اوراق بهادار تهران، به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد.

چهار دوره زمانی بورس ایران

دوره اول: پیش از انقلاب اسلامی

در این بازه زمانی، از پیش از انقلاب اسلامی شروع و تا سال 1357 تعداد شرکت های پذیرفته شده در بورس به 105 شرکت رسیدند. از جمله این شرکت ها:

بانک صنعت و معدن، شرکت نفت پارس، سیمان تهران، سیمان شمال، بانک توسعه صنعتی، اوراق قرضه دولتی، اوراق قرضه عباس آباد، اوراق قرضه سازمان گسترش مالکیت صنعتی.

دوره دوم: پیروزی انقلاب اسلامی

با پیروز ی انقلاب اسلامی، فصل جدیدی در بورس ایران آغاز شد و با اتفاقات اقتصادی پس از جنگ تحمیلی، تعداد شرکت های پذیرفته شده در بورس به 56 شرکت تا پایان سال 1368 کاهش یافت.

دوره سوم: از سال 1368 تا سال 1383

در این دوره تعداد شرکت های پذیرفته شده در بورس افزایش چشمگیری داشتند و در سال 1375، 250 شرکت در بورس، سهام خود را عرضه نموده بودند. در این سال ها دولت با عرضه سهام شرکت های دولتی بازار بورس را رونق داد و تب و تاب فعالیت در بورس در بین عامه فراگیر شد.

دوره چهارم: از سال 1384 تاکنون

بازار بورس ایران فراز و فرودهای زیادی را پشت سر گذاشته است و رشد زیادی داشته است. یکی از نقاط عطف بورس ایران را می توان سال 1384 و تصویب قانون بازار اوراق بهادار دانست. با تصویب این قانون، برخی نواقص موجود در قانون اولیه از بین رفت و زمینه را برای توسعه بازار بورس در ایران فراهم کرد.

چهار بورس بزرگ ایران

بورس اوراق بهادار تهران

در این بورس، معاملات سهام شرکت‌ها و سایر اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت عرضه می شود.

فرابورس ایران

در این بازار، سهام شرکت هایی در بورس اوراق بهادار تهران عرضه نمی شوند مورد داد و ستد قرار می گیرند.

بورس کالای ایران

در این بورس، انواع کالاها و محصولات از جمله محصولات پتروشیمی، فلزات، محصولات کشاورزی عرضه می شود.

بورس انرژی

در این بازار معاملات حامل‌های انرژی از جمله برق، زغال‌سنگ انجام می گردد

بازارهای سهام را می توان در سرتاسر جهان یافت و اهمیت جهانی بازارهای سهام را نمی توان انکار کرد. هر روز تریلیون دلار در بازارهای سهام در سراسر جهان داد و ستد می شود و آنها واقعاً موتور دنیای سرمایه داری هستند.

سقوط عمده بازار سهام در طول تاریخ

سقوط بازار سهام یک اثر جانبی اجتناب ناپذیر در هر بازاری است که نگرش های عمومی در آن نقش دارد. بیشتر بازارهای سهام عمده در برهه ای از تاریخ دچار سقوط شده اند.

قبل از سقوط بازارهای سهام حباب های اقتصادی پیش از این رخ داده است. سقوط بازار سهام می تواند زمانی اتفاق بیفتد که حدس و گمان ها تاریخچه ی بورس جهان فراتر از ارزش واقعی سهام باشد.

چندین تصادف مهم در طول تاریخ رخ داده است، از جمله پنجشنبه سیاه یا پنجشنبه وحشتناک 1929، که به دنبال آن دوشنبه سیاه و سه شنبه سیاه رخ داده است.

دیگر سقوط های مهم بازار سهام عبارتند از:

• سقوط بازار سهام 1973-1974
• دوشنبه سیاه سال 1987
• دات کام حباب سال 2000
• سقوط بازار سهام سال 2008

همه این تصادفات در مقایسه با سال 1929 کمرنگ است اما هنوز هم درصد تلفات دو رقمی در سراسر جهان داشته است. سقوط بازار سهام در سال 1987 اولین سقوط بزرگ در دوره تجارت الکترونیکی بود و به دلیل این واقعیت که هیچ کس واقعاً شاهد وقوع آن نبود، قابل توجه بود.

قطع کننده مدار بورس

در سال 2012، بزرگترین بورس سهام جهان NYSE چیزی به نام قطع کننده مدار تک بورسی ایجاد کرد. این سیستم برای کاهش احتمال سقوط در بورس سهام طراحی شده است و در صورت بروز سقوط، آسیب یک سقوط را کاهش می دهد.

بزرگترین بازارهای سهام امروز جهان کدامند؟

در اینجا 10 بازار سهام برتر جهان وجود دارد که براساس سرمایه بازار رتبه بندی شده اند:

1. بورس اوراق بهادار نیویورک
2. NASDAQ
3. بورس سهام توکیو
4. گروه بورس اوراق بهادار لندن
5. یورونکست
6. بورس اوراق بهادار هنگ کنگ
7. بورس سهام شانگهای
8. بورس اوراق بهادار تورنتو
9. بورس اوراق بهادار فرانکفورت
10. بورس اوراق بهادار استرالیا

آینده بورس سهام

بازارهای سهام به این زودی ها از بین نمی روند. آنها تقریباً در هر کشور جهان به عنوان یک نیروی محرک اقتصادی باقی می مانند. تحلیلگران کاملاً مطمئن نیستند که آینده بازار سهام چیست، اگرچه موارد مهمی نیز باید در نظر گرفته شود.

آینده ای که برای بازارهای سهام ممکن است باشد، آنها در آینده ای قابل پیش بینی نقش مهمی در اقتصاد جهانی در سراسر جهان ادامه خواهند داد.

شغل هر فرد، بخش مهمی از زندگی روزانه او را شامل می شود. بنابراین انتخاب شغلی که در کنار درآمدزایی 24 ساعته، شما را از انجام کارهای مورد علاقه تان مانند سفر کردن و. محروم نکند زندگی پربارتر و جذاب تری را برای شما می‌سازد. پیشنهاد ما به شما برای آشنایی بیشتر با چنین شغلی و راهنمایی که در مسیر دوره خرید از علی بابا و فروش در آمازون شما را از همه نکات مطلع سازد، تماشای ویدیوهای معرفی این بیزینس غول آسا و جهانی است.