حباب منفی در بازار سرمایه

بهتر است به‌منظور درک بهتر حباب مثبت و منفی با برخی از تعاریف آشنا شویم:

سرنوشت سکه و دلار در نیمه دوم سال

مذاکرات برجامی را باید مهم‌ترین عاملی دانست که از ماه‌ها قبل بازارهایی چون طلا و دلار را تحت تاثیر خود قرار داده است و نه تنها در حال حاضر بازارهای مالی ما را با فرسایشی شدنش دچار نوعی سکته و بی‌تحرکی کرده بلکه این مذاکرات سرنوشت بسیاری از پارامترهای اقتصادی و بازارهای مالی مختلف ما را در ماه‌‌های آینده رقم خواهد زد. با این وجود با فرض ادامه روند فعلی در مذاکرات پیش‌بینی می‌شود در بلند‌مدت ارزش دلار بالای 40 هزار تومان و انس طلا به حدود 2000 دلار می‌رسد که ارزش سکه طلا را در بلند مدت به حدود 19 میلیون تومان خواهد رساند این در حالی است که در شرایط فعلی قیمت سکه تمام در بازار حدود 14 میلیون تومان، دلار بازار آزاد حدود 30 هزار تومان و انس جهانی طلا حدود 1750 دلار است.

سجاد بوربور کارشناس بازارهای مالی در پاسخ به این سوال که با در نظر گرفتن شرایط کنونی اقتصاد ایران و پارامترهای اثرگذار جهانی بر شرایط سیاسی و اقتصادی کشور به علاوه ادامه روند فرسایشی فعلی مذاکرات، وضعیت سکه طلا را تا پایان سال 1401 چطور ارزیابی می‌کنید گفت:« دو عامل بسیار مهم در تحلیل سکه طلا ایفای نقش می‌کند؛ یکی دلار بازار آزاد ایران و دیگری طلای جهانی. با این حباب منفی در بازار سرمایه حساب برای بررسی وضعیت سکه طلا در نیمه دوم سال 1401 باید ابتدا به بررسی وضعیت دلار تا پایان سال پرداخت.»

این کارشناس در خصوص تحلیل دلار و بررسی کف و سقف ارزش فاندامنتالی دلار در سال 1401 اعلام کرد:«لازم است دلار را از مسیر برابری قدرت خرید ارزش‌گذاری و سال پایه را سال 81 در حباب منفی در بازار سرمایه نظر گرفت.تورم دیده شده در این تحلیل تورم اعلام شده از بانک مرکزی و مرکز آمار ایران نیست بلکه تورم واقعی با تفاوت رشد نقدینگی با رشد اقتصادی برابر است و برای تحلیل وضعیت دلار لازم است که این تورم را مورد نظر داشته باشیم. با این حساب کف نقدینگی برحسب دلار به ‌صورت میانگین بعد از هر جهش ارزی (سال 91، 97 و 99) حدود 170 میلیارد دلار بوده است. در دهه 90 رشد اقتصادی حدود صفر درصد بوده است و باید توجه داشته باشیم که ارزش دلار با قیمت دلار متفاوت است. ارزش دلار روی کاغذ و در حقیقت قیمت ذاتی آن است و قیمت دلار، قیمت روز دلار در بازار است و از طریق عرضه و تقاضا مشخص می‌‌شود.»

کف و سقف ارزش دلار در سال 1401

او در پاسخ به این سوال که کف و سقف دلار را تا پایان سال چطور ارزیابی می‌کنید گفت:«اقتصاد ایران در سال‌هایی که با تحریم قابل توجهی روبه رو نبوده است به صورت میانگین سالانه حدود 27 درصد رشد نقدینگی را تجربه کرده با این حساب به نظر می‌رسد در خوشبینانه‌ترین حالت در پایان سال 1401 نقدینگی به 6300 همت خواهد رسید و در این مقطع رشد اقتصادی و تورم جهانی نیز به ترتیب 4.5 درصد و 6 درصد پیش‌بینی می‌شود که این مفروضات ارزش دلار را روی کاغذ در پایان سال 1401 به بالای 40 هزار تومان می‌رساند. در سال 96 که آرامش نسبتا خوبی در بازار حاکم بود، قیمت دلار به ‌صورت میانگین 4000 تومان بوده است و از سال 96 تاکنون قیمت مسکن در تهران به‌ صورت میانگین به گفته بانک مرکزی 7.3 برابر شده است (البته از سال 96 تا حالا قیمت مسکن از بازارهای سهام، خودرو، بیت کوین و غیره کمتر رشد کرده است) پس دلار 29300 تومانی خودش را با مسکن هماهنگ کرده است و در شرایط فعلی به دلایل زیادی مسکن نمی‌تواند افت یا رشد خاصی داشته باشد پس اگر دلار افت شدیدی کند و مسکن افت نکند، در میان‌مدت سرمایه‌گذاران در حوزه مسکن، دارایی خود را نقد کرده و دلار ارزان را می‌خرند و همین مساله خروج سرمایه را تشدید خواهد کرد و دلار به قیمت تعادلی خود برمی‌گردد البته این اتفاق در بازارهای دیگر هم رخ خواهد داد و خروج سرمایه را بیشتر می‌کند.

او گفت:«در سال 96 شاخص بورس 100.000 واحد بوده و تا امروز بیش از 14برابر رشد داشته است. با این حساب به نظر می‌آید قیمت دلار نمی‌تواند به ‌صورت هیجانی تا حدود 27 هزار تومان افت کند البته در صورتی که شاهد چنین اتفاقی باشیم این افت قیمت، ماندگار نخواهد بود. تجربه مشابهی نشان می‌دهد در سال 99 دلار هیجانی تا 33 هزار و 500 تومان نیز رشد کرد و سپس تا 20 هزار و 700 تومان افت کرد و زمان زیادی در کانال 25 هزار تومان تثبیت شد. در سال 97 نیز دلار هیجانی 19 هزار و 300 تومان شد و بعد حدود 10 هزار تومان شد و درکانال 11 هزار تومان مدتی تثبیت شد. قیمت دلار می‌تواند هیجانی از ارزش خود فاصله بگیرد و این اتفاق فرصت سودآوری برای فعال اقتصادی ایجاد می‌کند.»

قیمت دلار تا پایان سال 1401

این کارشناس بازارهای مالی در خصوص این مساله که آیا دولت تا پایان سال 1401 می‌تواند همانند دهه 80 نرخ ارز را سرکوب کند یا خیر توضیح داد:«پیش‌بینی‌ها از ابتدای سال نشان می‌داد که اگر در سال جاری توافق محکمی ایجاد شود صادرات نفتی، صادرات غیرنفتی و صادرات خدمات حدود به 105 میلیارد دلار می‌رسد. حدود 90 میلیارد دلار هم برای واردات رسمی، قاچاق و واردات خدمات هزینه ‌وجود دارد در نتیجه در بهترین حالت 15 میلیارد دلار مازاد است که با نگاه به خروج سرمایه در سال 1400 این عدد حدودا به 6 میلیارد دلار مازاد خواهد رسید. در سال 1400 دولت حدود 16 میلیارد دلار ارز 4200 تومانی برای کالاهای اساسی پرداخت کرد حال باید نزدیک به این رقم را به صورت ریالی یارانه نقدی بپردازد. در سال 1400 قیمت کالاهای اساسی وارداتی کمتر از سال 1401 بوده است و از این مسیر هزینه‌های دولت بالا می‌رود. با قطع شدن برق در تابستان و قطع شدن گاز در زمستان صادرات پتروشیمی و فلزات، افت با اهمیتی خواهند کرد. با افزایش قیمت گاز خوراک و تخفیف‌های بالای روسیه بعضی از صنایع صادراتی ما زیان‌ده شده‌اند بنابریان باید در نظر داشت که حتی اگر توافق محکمی هم ایجاد شود توان سرکوب نرخ ارز وجود ندارد مگر اینکه منابع بلوکه‌شده ایران آزاد شود.به نظر فضایی که در این مذاکرات ایجاد می‌شود سیاه‌وسفید نیست و تحلیل را بر اساس فضای خاکستری یعنی مذاکرات فرسایشی و آزادی قطره‌چکانی منابع بلوکه‌شده انجام می‌شود.»

این کارشناس ادامه داد:«با در نظر گرفتن تمامی مسائل مهم و تاثیرگذار، در حال حاضر ارزش دلار را روی کاغذ حدود 37 هزار تومان و قیمت دلار در بازار حدود 30 هزار تومان است یعنی حدود 19 درصد دلار حباب منفی وجود دارد.کف ارزش فاندامنتالی دلار بر اساس مسکن در حال حاضر حدود 29 هزار تومان است و نسبت به نقدینگی دلاری کشور بالای 30 هزار تومان است به همین دلیل به نظر نمی‌رسد قیمت دلار به کمتر از 29 هزار تومان برسد و اگر چنین افتی ایجاد شود در میان‌مدت ماندگار نیست و برای فعال اقتصادی فقط فرصت خرید ایجاد خواهد کرد.اگر دولت یا بانک مرکزی به هر دلیلی قیمت دلار را پایین نگه دارند فاصله ارزش و قیمت زیاد شده و دلار در سال بعد جهش قیمتی خواهد داشت(همان اتفاقی که در سال 91، 97 و99 رخ داد.»

پیشی‌بینی دلار بالای 30 هزار تومان، سکه 15.5 میلیون تومان

حباب منفی در بازار سرمایه
بوربور در نهایت با پیش‌بینی دلار بالای 30 هزار تومان تا پایان سال به بررسی وضعیت طلای جهانی و سکه طلا نیز پرداخت:«در اواخر سال 2011 قیمت هر انس طلا حدود 1900 دلار بوده است و در حال حاضر هر انس طلا حدود 1775 دلار است یعنی در حدود 10 سال تمام کامودیتی‌ها به غیر از نقره رشد کردند ولی طلا 7 درصد افت کرده است. اتحادیه اروپا به زودی نرخ بهره بین بانکی را چند مرحله افزایش خواهد داد که باعث افت شاخص دلار می‌شود و یک محرک خوب برای رشد طلا است. در حال حاضر تورم شهری آمریکا 8.5 درصد است و آمریکا با اینکه نرخ بهره بین بانکی خود را به 2.5 درصد رساند باز هم نتوانست تورم را کاهش دهد البته تا حدی شتاب رشد تورم در جولای کاهش یافته است و افزایش بیشتر نرخ بهره رکود را در آمریکا عمیق‌تر خواهد کرد.تولید ناخالص داخلی آمریکا سه فصل متوالی و شتاب رشد قیمت مسکن چهار فصل متوالی است که به شکل نزولی عمل کرده پس به هر دلیلی مانند آگوست 2019 فدرال رزرو تغییر نگرش دهد(سیاست انبساطی) این مساله به شدت محرک طلا خواهد بود. به نظر می‌رسد طلا در میان‌مدت افت خاصی نداشته باشد چرا که رشد خاصی نکرده است و به قیمت قبل کرونا بسیار نزدیک است.»

او ادامه داد:«شرایط اقتصادی در دنیا در میان‌مدت به نفع طلا است و مانع افت جدی آن می‌شود یعنی احتمال رشد قیمت از افت قیمت بیشتر است. در حال حاضر قیمت سکه تمام در بازار حدود 14 میلیون تومان، دلار بازار آزاد حدود 30 هزار تومان و انس طلا حدود 1750 دلار است با این اعداد روی کاغذ قیمت دلار حدود 12 درصد حباب دارد. در حال حاضر سکه طلا در بازار با دلار 33 هزار و 500 تومان قیمت گرفته است که نزدیک ارزش واقعی خود است. با در نظر گرفتن اینکه ارزش دلار روی کاغذ 37 هزار تومان است و انس طلا را هم بدبینانه 1775 دلار در نظر بگیریم ارزش سکه روی کاغذ حدود 15.5 میلیون تومان می‌شود که نشان‌دهنده این است که در حال حاضر قیمت سکه حدود 1.5 میلیون تومان زیر ارزش ذاتی‌اش است.به نظر می‌رسد در بلند‌مدت ارزش دلار بالای 40 هزارتومان و انس طلا حدود 2000 دلار است که ارزش سکه طلا را در بلند مدت به حدود 19 میلیون تومان می‌رساند.»

جزئیات خبر

برای سرمایه‌گذاری معمولاً چند بازار موازی وجود دارد و افراد بنا به دانسته و علم خود نسبت به این بازارها سرمایه خود را تزریق کرده و برای کسب سود، اقدام به سرمایه گذاری می‌کنند. یکی از این بازارهای سرمایه‌گذاری بازار طلا یا سکه است که در سال‌های اخیر از بازارهای پررونق بوده است. گاهی اوقات از فعالین بازار یا کانال‌های خبری این عنوان را می‌شنویم که قیمت طلا یا سکه حباب است و احتمال ترکیدن دارد! ما در این مقاله سعی داریم تعریف جامعی از اصطلاح حباب طلا و سکه داشته باشیم و حالت‌های مثبت و منفی این وضعیت و دلایل به وجود آمدن حباب را باهم بررسی کنیم. با ما همراه باشید.

در این مقاله عناوین زیر مورد بررسی قرار خواهد گرفت:

o منظور از اصطلاح حباب چیست؟
o حباب طلا و سکه چیست؟
o منظور از حباب مثبت و حباب منفی چیست؟
o منظور از حباب مثبت و حباب منفی چیست؟
o عوامل به وجود آمدن حباب قیمتی چیست؟
o بررسی پروسه حباب قیمتی مثبت و منفی در بازار طلا و سکه
o نحوه محاسبه حباب طلا و سکه

منظور از اصطلاح حباب چیست؟

اگر اصطلاح حباب را از زبان سرمایه‌گذاران یا فعالین سرمایه‌گذاری شنیده باشید، طبیعتاً این سؤال برایتان پیش می‌آید که چرا حباب؟! منظور از حباب چیست؟! در جواب باید گفت که محصول موردنظر برای سرمایه‌گذاری در قیمت فعلی ماندگار نخواهد بود و براثر برخی عوامل دستخوش تغییرات قیمتی خواهد شد. این امر دیر یا زود به انجام خواهد رسید تا محصول موردنظر به قیمت اصلی خود برگردد. پس تا اینجا متوجه شدیم که از ماهیت اصلی حباب که بسیار زودگذر است و دوامی ندارد در حوزه سرمایه‌گذاری روی محصول خاص که قیمت کاذب دارد، استفاده می‌شود.

حباب طلا و سکه چیست؟

برای تعیین قیمت واقعی یک محصول فرمول‌های ریاضی پیچیده و عوامل وابسته زیادی وجود دارد؛ بنابراین تشخیص حباب داشتن قیمت یک محصول خاص کار یا تخصص هر فردی نمی‌تواند باشد و تنها فعالین این عرصه راجع به این موضوع می‌توانند اظهارنظر کنند. برعکس سایر محصولات موجود در بازار که طبق توضیح ارائه‌شده دارای فرآیند پیچیده برای تعیین قیمت دارند، طلا و سکه دارای فرمول ساده برای تعیین قیمت هستند. در نظر داشته باشید که به اختلاف قیمت طلا و سکه‌ای که در بازار معامله می‌شود با ارزش واقعی طلا و سکه، حباب طلا و سکه گفته می‌شود. جالب است بدانید که حباب طلا شامل دو حالت حباب مثبت و حباب منفی است. عوامل متعددی در ایجاد حباب مثبت و منفی تاثیرگذار هستند که در ادامه به توضیح این عامل‌ها خواهیم پرداخت.

منظور از حباب مثبت و حباب منفی چیست؟

بهتر است به‌منظور درک بهتر حباب مثبت و منفی با برخی از تعاریف آشنا شویم:

• قیمت عرضه: به قیمتی گفته می‌شود که فروشندگان تمایل دارند که محصول خود را با آن قیمت بفروشند.

• قیمت تقاضا: به قیمتی گفته می‌شود که خریداران تمایل دارند که محصول را با آن قیمت خریداری کنند.

• قیمت و نقطه تعادل: زمانی که قیمت عرضه و تقاضا در بازار یکسان باشد، کالا از نظر قیمتی در نقطه تعادل قرار دارد.

اگر توضیحات بالا را مطالعه نمودید، باید بگوییم که اگر قیمت عرضه یک محصول از قیمت تقاضای آن بیشتر باشد، حباب قیمتی به وجود آمده از نوع مثبت خواهد بود و اگر قیمت تقاضای حباب منفی در بازار سرمایه یک محصول از قیمت عرضه آن بیشتر باشد با حباب قیمتی منفی مواجه می‌شویم که معمولاً این نوع از حباب بسیار کم در بازار رخ می‌دهد.

عوامل به وجود آمدن حباب قیمتی چیست؟

باید بگوییم که عامل‌های متفاوتی برای حباب قیمتی مثبت و منفی در بازار وجود دارد که در این بخش به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

عوامل به وجود آمدن حباب قیمتی مثبت:
• وجود نقدینگی در بازار باعث فراوانی تقاضا و در آخر افزایش قیمت محصول می‌شود.
• کمیاب شدن یک محصول خاص در بازار.
• اتکا به هیجانات بازار بر روی یک محصول خاص و دپو کردن آن محصول به امید افزایش قیمت.
عوامل به وجود آمدن حباب قیمتی منفی:
• تغییر جهت سرمایه‌گذاران به سمت محصول دیگر و کم شدن تقاضا بر روی آن محصول
• تولید بیش از تقاضای یک محصول در بازار

بررسی پروسه حباب قیمتی مثبت و منفی در بازار طلا و سکه

درصورتی‌که شما برای خرید طلا به بازار طلافروشان مراجعه کنید، قیمت هر مثقال طلا را در تابلوها نصب‌شده بر روی دیوار می‌نویسند و هرلحظه ممکن است این قیمت در حال تغییر باشد. بااین‌حال اگر قیمت هر مثقالی که طلافروش اعلام می‌کند از قیمت مثقال جهانی به‌نوعی کمتر باشد، قیمت طلا دارای حباب منفی است که این حالت بسیار نادر است. این حالت به این معنی است که ارزش طلا در ایران نسبت به نقاط دیگر در جهان از ارزش کمتری برخوردار است و این پتانسیل را دارد که در آینده دچار افزایش قیمت شود.

در نقطه مقابل اگر قیمت اعلام‌شده هر مثقال طلا از جانب طلافروش بیشتر از قیمت مثقال جهانی باشد، حباب قیمتی مثبت به وجود آمده است و این احتمال وجود دارد که در روزهای آینده قیمت طلا در ایران کاسته شود تا به ارزش واقعی خود نزدیک شود. با توجه به توضیحات ارائه‌شده در این بخش به این اصل خواهیم رسید که هر مقدار حباب مثبت طلا کمتر و به صفر نزدیک شود، فرآیند سرمایه‌گذاری در بازار طلا و سکه بهتر خواهد شد.

اگر در بازار طلا و سکه سرمایه‌گذاری کرده باشید یا اخبار مربوط به آن را دنبال کنید متوجه خواهید شد که حباب قیمتی در سکه حباب منفی در بازار سرمایه نسبت به شمش طلا بیشتر خواهد بود و این امر به این دلیل است که سکه مسکوک است و در سال به‌اندازه مشخص و تعریف‌شده‌ای تحت نظارت بانک مرکزی ضرب می‌شود. پس با توجه به این توضیحات بعضاً در بازار کمیاب می‌شود و همین امر، سرمایه‌گذاری در بازار سکه را برای مردم جذاب می‌کند.

حباب به وجود آمده در سکه هم مانند توضیحات قبلی از حباب طلا پیروی می‌کند که درنهایت این فرآیند در اثر میزان عرضه و تقاضا و هیجانات به وجود می‌آید. به‌عنوان‌مثال اگر ارزش واقعی سکه در بازار ۵ میلیون تومان باشد، اما با قیمت ۸ میلیون تومان معامله شود، در اینجا سکه حباب مثبت دارد و اگر همین فرآیند بالعکس باشد سکه دچار حباب منفی خواهد شد.

نحوه محاسبه حباب طلا و سکه

عیار تمام سکه‌های بهار آزادی که توسط بانک مرکزی ضرب می‌شوند، ۹۰۰ از ۱۰۰۰ یا ۲۲ عیار است. ازنظر وزنی سکه‌های بهار آزادی ۸.۱۳۳ گرم، نیم‌سکه ۴.۰۶۶ گرم و ربع‌سکه ۲۰.۰۳۳ است. برای محاسبه حباب سکه می‌توان از فرمول زیر استفاده نمود:

• عددی که به دست می‌آید را باید در وزن سکه ضرب کنیم.
• عدد به‌دست‌آمده از مرحله قبلی را از قیمت اعلام‌شده از جانب فروشنده کم می‌کنیم. عددی که به‌عنوان جواب به دست می‌آید همان حباب قیمتی خواهد بود.

سخن آخر

در این مقاله بیشتر سعی کردیم به مفهوم حباب قیمتی طلا و سکه بپردازیم و عامل‌های مختلف به وجود آورنده آن را شرح دادیم. پیشنهاد می‌کنیم به‌منظور شروع فرآیند سرمایه‌گذاری در این بازار، در گام اول شناخت اولیه‌ای از نوسانات بازار سکه و طلا کسب کنید و قیمت حبابی کالای مدنظر را محاسبه کنید و با تکیه ‌بر مهارت و علم کافی، در این حوزه گام بردارید.

بررسی اثر تکانه سیاست پولی بر حباب قیمت سهام (الگوی TVP-VAR)

بروز پدیده حباب در بازارهای مالی و فروپاشی احتمالی آن موجب بروز نا اطمینانی و خروج سرمایه از بازارهای مولد می‌شود. ازاین‌رو سیاست‌گذاران به دنبال برنامه‌ریزی و اجرای سیاست‌های مناسب، جهت مقابله با بحران و جلوگیری از آثار سوء ناشی از آن هستند. با توجه به اینکه بازار بورس ایران همانند سایر بازارهای مالی در دیگر کشورها حباب منفی در بازار سرمایه از این پدیده مصون نیست، در این پژوهش با استفاده از برآورد الگوی TVP-VAR و استخراج توابع عکس‌العمل آنی متغیرها به شوک سیاست پولی، با استفاده از دادهای فصلی ایران برای متغیرهای نرخ بهره، تولید ناخالص داخلی، تعدیل‌کننده تولید ناخالص داخلی، شاخص قیمت مصرف کننده، شاخص قیمت سهام و سود نقدی در دوره 1382:1 تا 1398:3 به شبیه‌سازی تأثیر اندازه نسبی جز حبابی قیمت سهام در میزان اثرگذاری سیاست پولی بر کاهش یا از بین بردن حباب قیمت سهام پرداخته‌شده و نتایج نشان‌ می‌دهد که هنگامی‌که اندازه جز حبابی قیمت نسبت به جز بنیادی کوچک باشد، اعمال سیاست پولی انقباضی می‌تواند در کاهش حباب قیمت مؤثر باشد، اما هنگامی‌که جز حبابی قیمت بزرگ است، اجرای سیاست پولی انقباضی موجب بزرگ‌تر شدن آن می‌شود. به علاوه، نتایج نشان‌ می‌دهد که برخی متغیرها، مانند نرخ بهره، تولید ناخالص داخلی، تعدیل‌کننده تولید ناخالص داخلی، سود تقسیمی و جز بنیادی قیمت سهام در طول زمان تقریباً الگوی رفتاری باثباتی داشته‌اند، اما واکنش قیمت سهام و جز حبابی آن به شوک سیاستی طی زمان باثبات نبوده و میزان واکنش منفی آن‌ها، طی زمان کاهش‌یافته و در سال‌های انتهایی نمونه، واکنش آن‌ها از همان دوره اول روند افزایشی دارد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

Abbasian, E., Nazari, M., & Farzanegan, E. (2012). The effect of monetary policy on the emergence of stock price bubbles in the Tehran Stock Exchange. Journal of Securities Exchange, 18(5), 19-38.

Asadi, E., Zare, H., Ebrahimi, M., & Piraiee, K. (2019). Price Bubbles in Tehran Stock Market: A Dynamic Stochastic General Equilibrium Model. Quarterly Journal of Applied Theories of Economics, 6(2), 73-100.

Ansari Samani, H. & Nazari, F. (2017). Identifying and ranking predictors of stock bubble: Application of Logistic regression and artificial neural network. Quarterly Journal of Quantitative Economics, 13(حباب منفی در بازار سرمایه 4), 75-102.

Bjorland, H.c., & Leiteme, K. (2009). Identifying the interdependence between US monetary policy and stock market. Journal of monetary economics, 56, 275- 282.

Bredin, D. & G. O’Reilly. (2004). Analysis of the Transmission Mechanism of Monetary Policy in Ireland. Applied Economics, 36(1), 49-58.

Brunnermeier, M. K., & Oehmke, M. (2013). Bubbles, Financial Crises, and Systemic Risk, Handbook of the Economics of Finance, 2, 1221-1288.

Caraiani, P. & Cantemir Calin, A. (2019). The Impact of Monetary Policy Shocks on Stock Market Bubbles: International Evidence. Finance Research Letters, Elsevier, 34(c).

Cepni, O. & Gupta, R. (2020). Time-Varying Impact of Monetary Policy Shocks on U.S. Stock Returns: The Role of Investor Sentiment, University of Pretoria, Department of Economics Working Paper Series2020-39.

Challe, E. & Chryssi, G. (2014). Stock Price and monetary policy shocks: A general equilibrium. Journal of Economic Dynamic & Control, 40, 46-66.

Christiano, L. J., Eichenbaum, M. & Evans, C. (2005). Nominal Rigidities and the Dynamic Effects of a Shock to Monetary Policy. Journal of Political Economy, 113 (1), 1–45.

Colgey, T. & Sargent, T. j. (2003). Drifts and Volatilities: Monetary Policies and Outcomes in the Post WWII U.S. SSRN Electronic Journal.

Del Negro, M., & Otrok, C. (2008). “Dynamic Factor Models with Time-Varying Parameters: Measuring changes in international business cycles”. University of Missouri Manuscript.

Dourandish, A., Shariat, E., & Arzande, N. (2014). The Study of Volatility Spillover Effects of The Exchange Rate on Agricultural Industry Index Listed on The Stock Exchange. Journal of Agricultural Economics and Development, 28(2), 177-184.

Eickmeier, S., Lemke, W., & Marcellino, M. (2011). “The Changing International Transmission of Financial Shocks: Evidence from a Classical Time-Varying FAVAR”, Deutsche Bundesbank, iscussion Paper Series 1: Economic Studies, No 05/2011.

Fischbacher, U., Hens, T. & Zeisberger, S. (2014). The Impact of Monetary Policy on Stock Market Bubbles and Trading Behavior: Evidence from the Lab. Journal of Economic Dynamics & Control, 37, 2014-2122.

Gali, J. & Gambetti, L. (2015). The Effects of Monetary Policy on Stock Market Bubbles: Some Evidence. American Economic Journal: Macroeconomics, 7(1), 233 – 257.

Ghzanchyan, M. (2014). Unraveling the Monetary Policy Transmission Mechanism in Sri Lanka. IMF working paper, No.190.

Habibi, R., salehi rad, M., & zare pour, M. (2017). Bayesian Modeling Speculative Bubbles in Iran Stock Market. Journal of Risk modeling and Financial Engineering, 2(2), 225-241.

Jahangard, E., & Ali Asgari, S. (2011). Financial Development Effects on Monetary Policy حباب منفی در بازار سرمایه Efficiency In Developed And Developing Countries. Journal of Economic Modeling Research, 1(4), 147-169.

Jahangiri, K., & Hoseini Ebrahimabad, S. (2017). The Study of Monetary Policy, Exchange Rate and Gold Effects on the Stock Market in Iran Using MS-VAR-EGARCH Model. Financial Research Journal, 19(3), 389-414.

Jalili, Z., Asari Arani A., Yavari K., & Heydari H. (2018). Evaluating the Monetary Policy Transmission Mechanism through the Stock Market in Iran Using the Structural Vector Auto Regressive (SVAR) Model. QJER, 17:(4), 173-195.

Koop, G., Leon-Gonzalez, R., & Strachan, R. (2009). “On the Evolution of the Monetary Policy Transmission Mechanism”, Journal of Economic Dynamics and Control, 33, 997-1017.

Korobilis, D. (2013). “Assessing the Transmission of Monetary Policy Shocks Using Time Varying Parameter Dynamic Factor Models”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, (75): 157-179.

Laopodis, Nikiforos T. (2013). Monetary policy and stock market dynamics: across monetary regimes. Journal of International Money and Finance, 33, 381-406.

Lubik, T. A., & Matthes, C. (2015). Time-Varying Parameter Vector Autoregressions: Specification, Estimation, and an Application. Economic Quarterly, 101(4), 323-352.

Mishkin, F. S. (1996). The Channels of Monetary Transmission: Lessons for monetary policy. Combridge: NBER working paper series.

Mukherjee, S. & Bhattacharya, R. (2011). Inflation Targeting and Monetary Mechanism in Emerging Market Economies, IMF working paper, No.229.

Nakajima, J., Munehisa, K. & Toshiaki, W. (2011). “Bayesian Analysis of Time Varying Parameter Vector Autoregressive Model for the Japanese Economy and Monetary Policy”. Journal of the Japanese and International Economies, 25, 3, 225-245.

Poddar, T., Sab, R. & Khachatryan, H. (2006). The Monetary Transmission Mechanism in Jordan. IMF working paper, No.48, February.

Primiceri, G. E. (2005). “Time Varying Structural Vector Autoregressions and Monetary Policy”, Review of Economic Studies, 72 (3): 821–52.

Rigbon, R. & Sock, B. (2004). The impact of monetary polcy on asset prices. Journal of monetary economics, 51, 1554- 1575.

Sharifi Renani, H. (2010). The Effects of Monetary Policy on Production and Prices in Iran: A Structural Vector Error Correction (SVEC) Approach. The Journal of Economic Policy, 2(3), 45-69.

Taghavi, M., & Lotfi, A. (2006). The Effects of Monetary Policy On The Volume Of Deposits, Lending Facilities And Liquidity Of The Country's Banking System (During The Years 1995-2003). Economics Research, 6(20), 131-165.

Taherianfar, M., & Minooi, M. (2016). Identification of financial bubbles using finite time singular GARCH model ("Case study of Tehran Stock Exchange"), 2nd International Conference on Industrial Engineering and Management, Tehran.

Toparlı, E. A., Çatık, حباب منفی در بازار سرمایه A. N & Balcılara, M. (2019). The impact of oil prices on the stock returns in Turkey: A TVP-VAR approach. Physica A: Statistical Mechanics and its Applications, 535(c).

Zeinvand, A., Mohammadi, A., Ghaishavi, Q., & Abdollahi, F. (2018). The Effect of Monetary Policy and General Level of Prices On Bubble In Stock Prices Through The Asset Price Channel In Iran (1991-2014). Quarterly Journal of Quantitative Economics, 15(1), 1-26.

حباب طلا و سکه و عوامل موثر بر آن چیست؟

اگر اصطلاح حباب را از زبان سرمایه‌گذاران یا فعالین سرمایه‌گذاری شنیده باشید، طبیعتاً این سؤال برایتان پیش می‌آید که چرا حباب؟! منظور از حباب چیست؟! در جواب باید گفت که محصول موردنظر برای سرمایه‌گذاری در قیمت فعلی ماندگار نخواهد بود و براثر برخی عوامل دستخوش تغییرات قیمتی خواهد شد.

منظور از اصطلاح حباب چیست؟

اگر اصطلاح حباب را از زبان سرمایه گذاران یا فعالین سرمایه گذاری شنیده باشید، طبیعتاً این سؤال برایتان پیش می آید که چرا حباب؟! منظور از حباب چیست؟! در جواب باید گفت که محصول موردنظر برای سرمایه گذاری در قیمت فعلی ماندگار نخواهد بود و براثر برخی عوامل دستخوش تغییرات قیمتی خواهد شد. این امر دیر یا زود به انجام خواهد رسید تا محصول موردنظر به قیمت اصلی خود برگردد. پس تا اینجا متوجه شدیم که از ماهیت اصلی حباب که بسیار زودگذر است و دوامی ندارد در حوزه سرمایه گذاری روی محصول خاص که قیمت کاذب دارد، استفاده می شود.

برای تعیین قیمت واقعی یک محصول فرمول های ریاضی پیچیده و عوامل وابسته زیادی وجود دارد؛ بنابراین تشخیص حباب داشتن قیمت یک محصول خاص کار یا تخصص هر فردی نمی تواند باشد و تنها فعالین این عرصه راجع به این موضوع می توانند اظهارنظر کنند. برعکس سایر محصولات موجود در بازار که طبق توضیح ارائه شده دارای فرآیند پیچیده برای تعیین قیمت دارند، طلا و سکه دارای فرمول ساده برای تعیین قیمت هستند. در نظر داشته باشید که به اختلاف قیمت طلا و سکه ای که در بازار معامله می شود با ارزش واقعی طلا و سکه، حباب طلا و سکه گفته می شود. جالب است بدانید که حباب طلا شامل دو حالت حباب مثبت و حباب منفی است. عوامل متعددی در ایجاد حباب مثبت و منفی تاثیرگذار هستند که در ادامه به توضیح این عامل ها خواهیم پرداخت.

عوامل موثر در به وجود آمدن حباب قیمتی مثبت و منفی

دلیل به وجود آمدن حباب های قیمتی مثبت و منفی چیست؟به طور کلی عوامل روانی و به خصوص افزایش بیش از حد نقدینگی، حباب منفی در بازار سرمایه باعث ایجاد حباب قیمت می شود.

• زیاد شدن سرمایه در بازار، که باعث افزایش تقاضا در بازار و در نهایت افزایش قیمت ها می شود.
• کمبود یا نایاب بودن کالای مورد نظر در بازار
• امید به افزایش قیمت کالای مربوطه در آینده و سرمایه گذاری مردم در آن

عوامل موثر در ایجاد حباب منفی

• رفتن سرمایه گذاران به سمت کالاهای دیگر و کم شدن تقاضا برای کالای مورد نظر
• تولید و عرضه زیاد کالا در بازار
• امید و انتظار سرمایه گذاران به کاهش قیمت کالا در آینده

حباب سکه

اگر شما نیز قصد سرمایه گذاری در سکه را دارید، یکی از مهم ترین فاکتورهایی که باید در معاملات خود مد نظر قرار دهید، مفهوم حباب است، به معنی ساده باید معیاری داشته باشید تا تشخیص دهید، درآن مقطع سکه را گران می خرید یا خیر؟ این مفهوم را با عنوان حباب نیز می شناسند.اما پیش از آن که به دنبال مفهوم حباب برویم، این سوال را پاسخ می دهیم که آیا در سکه سرمایه گذاری کنیم یا خیر؟پاسخ آن است که سکه به عنوان یک دسته از دارایی ها می تواند در سبد سرمایه گذاری شما جای بگیرد و از آن جائی که در بلندمدت بازدهی بالاتر از تورم داشته، با نرخ دلار و طلای جهانی نیز وابسته است، از این جنبه ریسک سبد سرمایه گذاری شما را تعدیل می کند و با در نظر گرفتن وزنی مناسب در سبد سرمایه گذاریتان، می تواند گزینه مناسبی باشد.البته در نظر داشته باشید که حتما از فروشندگان معتبر و دارای مجوز از اتحادیه، خریداری کنید.سکه نیز مانند هر دارایی دیگری ارزشی ذاتی دارد، که در ادامه نحوه محاسبه آن را به صورت دقیق شرح خواهیم داد، وقتی قیمت معاملاتی سکه در بازار از این رقم بالاتر باشد، سکه حباب مثبت دارد و اگر پایین تر از ارزش ذاتی خود باشد حباب منفی دارد.

ارزش ذاتی سکه

فرمول قیمت سکه (با در نظر گرفتن وزن) عبارت است از:

هر اونس ۳۱٫۱ گرم است، قیمت هر اونس پس از ضرب در نرخ دلار تقسیم بر ۳۱٫۱ می شود تا هر گرم به دست آید.عدد ۰.۹ را می شود از این طریق نیز بدست آورد که عیار طلای معامله شده در بازارهای جهانی یا اونس ۲۴ و عیار سکه بهار آزادی ۲۲ است و با تقسیم عدد ۲۲ بر ۲۴ عدد ۰.۹ به دست می آید.بانک مرکزی در محاسبه قیمت سکه عددی را نیز تحت عنوان حق ضرب در نظر می گیرد و این رقم را نیز باید به قیمت به دست آمده اضافه کرد.سکه ضرب شده ی بانک مرکزی دارای مشخصات ثابتی می باشد. یعنی عیار آن ۹۰۰ و وزن انواع سکه نیز به شرح زیر است:

حباب سکه و حباب طلا چیست و چگونه محاسبه می شود؟

قیمت طلا و قیمت سکه معمولا با اُنس جهانی محاسبه می‌شود. اما گاهی در ایران با قیمت تعیین شده در کشور که به عواملی بستگی دارد؛ محاسبه و معامله می‌شود. چرا این اتفاق می‌افتد و عوامل موثر در به‌وجود آمدن این اختلاف یا قیمت حباب چیست؟ در این مطلب با زریار همراه باشید تا به جواب این سوال برسیم.

حباب قیمتی

قطعا این روزها این جمله را زیاد شنیده‌اید که قیمت یک کالا حباب دارد یا حباب آن می‌ترکد و اکثر شما حباب قیمتی را در خرید و فروش خود حس کرده‌اید. شاید این سوال برای شما به‌وجود آمده است که قیمت حباب چیست و نحوه محاسبه آن چگونه است؟

قیمت حباب به زبان ساده یعنی، اختلاف قیمت واقعی یک کالا با قیمت عرضه آن در بازار.

این اختلاف برای هر کالایی می‌تواند باشد؛ از کالاهای روتین مصرفی گرفته تا قیمت طلا و سکه. به‌طور مثال یک ماده غذایی را فرض کنید که در بازار با قیمت ۳۰.۰۰۰تومان عرضه می‌شود در صورتی که قیمت واقعی آن ۱۰.۰۰۰تومان است. بنابراین ابن کالا ۲۰.۰۰۰تومان حباب قیمتی دارد.

چرا حباب؟

حالا چرا به این اختلاف قیمت “حباب” می‌گوییم؟ زیرا همیشه ماندگار نیست و این حباب به‌دلیل شرایط اقتصادی بازار از بین می‌رود تا ارزش کالا به ارزش واقعی برگردد.

حباب سکه و طلا

گاهی قیمتی که سکه و طلا در بازار عرضه می‌شود با ارزش واقعی آن اختلاف دارد. به این اختلاف حباب سکه و طلا می‌گوییم. این حباب در بازار به دو صورت حباب مثبت و منفی وجود دارد.

تعیین حباب سکه و طلا برخلاف دیگر کالاها ساده است و فرمول‌های ساده‌ای برای تعیین حباب قیمت سکه و طلا وجود دارد.

حباب مثبت و حباب منفی

لازم است قبل از اینکه حباب مثبت و حباب منفی را تعریف کنیم با اصطلاحات زیر آشنا شویم:

قیمت عرضه: قیمتی که فروشندگان تمایل دارند محصولات خود را با آن قیمت عرضه کنند.

قیمت تقاضا: قیمتی که خریداران تمایل دارند با آن قیمت، کالاهای مورد نیاز خود را تهیه کنند.

نقطه تعادل: زمانی که قیمت عرضه و قیمت تقاضا در بازار یکسان باشد؛ کالا در نقطه تعادل قرار می‌گیرد.

زمانی که قیمت عرضه یک کالا از قیمت تقاضای آن بیشتر باشد، حباب قیمتی مثبت است و زمانی که قیمت عرضه کمتر از قیمت تقاضا باشد، حباب منفی داریم. حباب منفی به ندرت اتفاق می‌افتد و حبابی که اکثرا شاهد آن هستیم؛ حباب قیمتی مثبت است. به‌طور کلی عوامل روانی و نوسان بیش از حد نقدینگی باعث ایجاد حباب در بازار می‌شود.

عوامل موثر بر حباب مثبت

• افزایش نقدینگی و زیاد شدن سرمایه حباب منفی در بازار سرمایه در بازار که باعث افزایش تقاضا برای کالای مورد نظر می‌شود.
• کمبود یا کاهش تولید محصول
• پیش‌بینی یا انتظار برای رشد قیمت‌ها و افزایش سرمایه‌گذاری افراد

عوامل موثر بر حباب منفی

• کاهش نقدینگی و تمایل سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در کالاهای دیگر
• افزایش تولید محصول و توزیع آن کالا در بازار
• امید به کاهش قیمت‌ها و کاهش سرمایه‌گذاری افراد

حباب مثبت و منفی در طلا

اگر قیمت هر مثقال طلا در بازار ایران کمتر از قیمت جهانی باشد یعنی قیمت طلا در ایران حباب منفی دارد و ارزش آن کمتر از ارزش جهانی است. در این شرایط بسیاری از افراد سرمایه خود را به خرید طلا اختصاص می‌دهند؛ زیرا احتمال افزایش قیمت وجود دارد.

گاهی اوقات ممکن است قیمت طلا در ایران از قیمت هر مثقال در جهان بیشتر باشد در این شرایط می‌گوییم طلا حباب مثبت دارد. سرمایه‌ گذاری در این شرایط با ریسک بیشتری همراه است.

به‌طور کلی هرچه حباب طلا کمتر و به صفر نزدیک باشد؛ سرمایه‌ گذاری در طلا بهتر است.

آیا زمانی که حباب سکه مثبت در بازار حاکم است نباید خرید کنیم؟

وقتی می‌گوییم زمان خرید سکه به حباب منفی و حباب مثبت توجه کنید به این معنی نیست که به هیچ عنوان خرید نکنید یا حتما خرید کنید.

نکته اصلی که بسیار اهمیت دارد این است که معامله گران اصلی این حوزه براساس انتظارات آتی خود از این نرخ‌ها به معامله می‌پردازند. به طور مثال یک معامله‌گر حرفه‌ای بازار براساس تحلیل‌هایی که از بازار دلار و انس جهانی دارد، ممکن است در حباب مثبت هم خرید کند و با افزایش قیمتی که پیش‌بینی کرده، سود کند.

حباب سکه

حباب سکه نیز مانند طلا از اختلاف قیمت سکه با ارزش واقعی آن محاسبه می‌شود. قیمت حباب در سکه نسبت به حباب طلا مانند شمش طلا یا سایر مصنوعات بیشتر است. به‌دلیل این که سالانه به تعداد مشخصی تحت نظارت بانک مرکزی ضرب می‌شود، گاهی در بازار کمیاب می‌شود و علت جذابیت سکه سود خوب و ریسک کم آن است. بهترین زمان برای خرید سکه زمانی است که حباب سکه صفر یا خیلی کم باشد.

محاسبه قیمت حباب سکه و طلا

در ابتدا شما را با یکسری مفاهیم در حوزه طلا آشنا می‌کنیم و در ادامه به محاسبه قیمت حباب سکه و طلا می‌پردازیم.

• یک اُنس طلا برابر با ۳۱.۱۰۳۴۳۱ گرم طلا با عیار ۹۹۹.۹ ( یا طلا ۲۴ ) است.
• سکه تمام بهار آزادی (قدیمی و امامی)، طلا با عیار ۲۱.۶ است که به طلای ۲۲ یا عیار ۹۰۰ نیز معروف است. وزن هر سکه معادل ۸.۱۳۳ گرم طلا است.
• سکه نیم بهار آزادی معادل ۴.۰۶۶۵ گرم طلا با عیار ۹۰۰ است.
• سکه ربع بهار آزادی معادل ۲.۰۳۲۲۵ گرم طلا با عیار ۹۰۰ است.

اگر از قیمت یک گرم طلای ۹۰۰ عیار اطلاع ندارید از فرمول زیر استفاده کنید:

1. عدد بدست آمده از فرمول بالا را در وزن سکه خود ضرب می‌کنیم. بانک مرکزی برای حق ضرب مبلغی بین ۵.۰۰۰تومان الی ۷.۰۰۰تومان در نظر گرفته است. این عدد را با عدد بدست آمده جمع می‌کنیم.
2. در این مرحله عدد را از قیمتی که طلا فروش به ما اعلام کرده کم می‌کنیم. عدد بدست آمده برابر با حباب منفی در بازار سرمایه حباب طلای مورد نظر است.

سخن آخر

قبل از خرید و فروش طلا و سکه به دقت حباب کالای مورد نظر را بررسی کنید. شما می‌توانید با مراجعه به سایت زریار قیمت آنلاین انواع سکه بهار آزادی، اونس طلا، قیمت گرم طلا و دلار را مشاهده کنید. هم‌چنین با استفاده از تحلیل‌های کارشناسان، در تصمیم‌گیری خود بهتر عمل کنید.