درک مفهوم سود ناخالص

اندوخته ها در حسابداری چیست؟

مقالات ترجمه شده کوین تلگراف

سود ناخالص (Gross Profit) به سودی که یک شرکت، پس از کسر هزینه‌های همراه با تولید یا فروش محصولاتش، یا هزینه‌هایی که به‌منظور انجام سرویس‌ها پرداخت کرده، شناسایی می‌کند، اطلاق می‌گردد.

سود درک مفهوم سود ناخالص ناخالص در صورت درآمد شرکت‌ها دیده شده و می‌توان آن را از طریق کاستن هزینهٔ بهای تمام‌شده کالاهای فروخته‌شده (The cost of goods sold – COGS) از درآمدها (فروش انجام‌شده) محاسبه کرد.

این موارد می‌توانند در صورت درآمدی شرکت (Income Statement) دیده شوند. سود ناخالص همچنین می‌تواند تحت عنوان سود فروش (Sales profit) و یا درآمد ناخالص (Gross Income) نامبرده شود.

درک مفهوم سود ناخالص

1. مواد اولیه. (Materials)
   
2. نیروی کار مستقیم، با در نظر گرفتن آن به‌صورت ساعتی و یا وابسته به سطوح خروجی‌ها.
   
3. مبالغ کمیسیون پرداخت‌شده به کارکنان بخش فروش. (Commissions of sales staff)
   
4. هزینه‌های کارت‌های اعتباری در خرید مشتریان. (Credit card fees on customer purchases)
   
5. ابزارآلات، که شامل هزینه استهلاک (Usage – based depreciation) نیز می‌باشند.
   
6. ابزارهایی که در محل تولید (Production Site) از آن‌ها استفاده‌شده است.
   
7. حمل‌ونقل کالاها. (Shipping)
   

هزینهٔ بهای تمام‌شدهٔ کالای فروخته شده – درآمد = سود ناخالص

Gross Profit = Revenue – Cost of goods sold

همان طور که به‌طور کلی گفته شد، سود ناخالص شامل هزینه‌های ثابت (Fixed costs - هزینه‌هایی که باید فارغ از مقادیر خروجی شرکت پرداخت شوند) نمی‌باشند. هزینه‌های ثابت شامل هزینهٔ اجاره (rent)، هزینه‌های تبلیغات (Advertising)، هزینه‌های بیمه (Insurance)، دستمزد کارکنانی که به‌صورت مستقیم در مسیر تولیدی درگیر نمی‌باشند و تدارکات مورد نیاز اداری (Office supplies) می‌باشد.

هر چند، باید در نظر گرفته شود که بخشی از این هزینه‌های ثابت، به هر واحد تولیدشده تحت عنوان هزینه‌های جذب‌شده (Absorption Costing)، اختصاص داده می‌شوند. که لحاظ کردن این هزینه‌ها به‌منظور گزارشگری خارجی (External reporting) به‌نحوی که طبق استانداردهای پذیرفته‌شده حسابداری باشد (Generally Accepted Accounting Principles – GAAP)، مورد نیاز است.

برای مثال، اگر یک شرکت 10 هزار واحد از محصولی را در یک دورهٔ زمانی مشخص تولید کند، و مبلغ 30 هزار دلار را برای اجارهٔ ساختمان پرداخت نماید، هزینهٔ 3 دلاری در قیمت هر کالا تحت عنوان هزینهٔ جذب‌شده لحاظ می‌شود.

سود ناخالص (Gross Profit) نباید با سود عملیاتی (Operating profit) اشتباه گرفته شود، سودی که به آن مقادیر درآمد پیش از نرخ‌های بهره و اِعمال مالیات (earnings before interest and tax – EBIT) نیز اطلاق می‌گردد.

1. سود ناخالص که به آن درآمد ناخالص (Gross Income) نیز اطلاق می‌گردد، از طریق کسر هزینهٔ بهای تمام‌شده کالاهای فروخته‌شده از درآمد حاصل شده، محاسبه می‌شود.
   
2. سود ناخالص تنها شامل هزینه‌های متغیر می‌باشد و شامل هزینه‌های ثابت نمی‌باشد.
   
3. سود ناخالص، مقدار کارآمدی یک شرکت در استفاده از نیروی کار و همچنین مواد اولیه در تولید کالاها و یا ارائهٔ سرویس‌ها ارزیابی می‌کند.
   

سود ناخالص در مقابل حاشیهٔ سود ناخالص

سود ناخالص می‌تواند به‌منظور محاسبه کردن معیاری تحت عنوان حاشیهٔ سود ناخالص (Gross Profit Margin) مورد استفاده قرار گیرد. این معیار به‌منظور بررسی کارآمدی تولیدی (Production efficiency) یک شرکت در طی زمان، مفید می‌باشد.

مقایسهٔ ساده سود ناخالصی که سال‌به‌سال و یا با بازهٔ زمانی 3 ماهه تولیدشده است می‌تواند گمراه‌کننده باشد، زیرا سود ناخالص می‌تواند در صورت کاهش حاشیهٔ ناخالص (Gross margins)، افزایش پیدا کند. این اتفاق می‌تواند موضوعی نگران‌کننده برای شرکت باشد و آن را در وضعیتی بحرانی قرار دهد.

باوجود اینکه این عبارات شبیه به یکدیگر هستند (و در برخی از مواقع به‌جای یکدیگر استفاده می‌شوند) حاشیهٔ ناخالص با حاشیه سود ناخالص یکسان نیست. سود ناخالص با واحد پول رسمی یک کشور بیان می‌شود، در حالی که حاشیهٔ سود ناخالص با درصد بیان می‌گردد. فرمول محاسبهٔ حاشیهٔ سود ناخالص به شرح زیر است:

درآمد / (هزینه بهای تمام شده کالای فروخته شده – درآمد) = حاشیه ناخالص

​Gross Margin= (Revenue−Cost of Goods Sold) / Revenue

مثال‌هایی از نحوهٔ استفاده از سود ناخالص

در ادامه مثالی از نحوهٔ محاسبهٔ سود ناخالص و حاشیهٔ سود ناخالص، با استفاده از صورت درآمد (Income State) شرکت فورد (Ford Motor Co.) در سال 2018 مشاهده می‌کنید:

صورت درآمد شرکت فورد در سال 2018 (تمامی مبالغ به میلیون دلار است)، منبع: Investopedia

به‌منظور محاسبه کردن سود ناخالص، ما ابتدا هزینهٔ بهای کالاهای فروخته ‌شده را اضافه می‌کنیم، که جمع ارقام را به 126584 میلیون دلار می‌رساند. ما در این حالت، فروش (Selling) هزینه‌های مدیریت (Administrative expenses) و دیگر هزینه‌ها را در نظر نمی‌گیریم. زیرا این هزینه‌ها به‌طور معمول جزو هزینه‌های ثابت (Fixed costs) دسته‌بندی می‌شوند. در ادامه هزینهٔ کالاهای فروخته‌شده را از درآمد به‌دست آمده کم می‌کنیم تا بتوانیم به سود ناخالص به‌دست آمده برسیم:

25,216$ = 126,584$ - 151,800$

برای به‌دست آوردن حاشیهٔ سود ناخالص، مبلغ سود ناخالص به‌دست آمده در مرحلهٔ قبل را بر مقادیر کل درآمد (total revenues) تقسیم می‌کنیم تا مقدار حاشیهٔ سود ناخالص را محاسبه کنیم.

16.61% درک مفهوم سود ناخالص = 151,800$ / 25,216$

این درصد با حاشیهٔ سود ناخالص ثبت‌شده در صنعت خودروسازی که در حدود 14٪ است، مقایسه‌شده و نشان می‌دهد که شرکت فورد با بهینگی بیشتری نسبت به همتایان خود، به‌فعالیت می‌پردازد.

محدودیت‌های استفاده از سود ناخالص

صورت درآمد استانداردشده (Standardized income statement) که توسط سرویس‌های اطلاعات مالی (Financial Data Services) تهیه می‌شود، ممکن است مقادیر سود ناخالص را با تفاوت‌هایی نشان دهند.

رکود بزرگ چیست؟
این صورت‌های گزارش‌شده می‌توانند سود ناخالص را به‌عنوان یک آیتم جداشده در خطی جدا نمایش دهند، اما این نوع از صورت‌ها، تنها برای شرکت‌های عمومی قابل‌دسترسی می‌باشند.

سرمایه‌گذارانی که درآمدهای یک شرکت خصوصی را بررسی می‌کنند باید خود را با هزینه‌ها (Cost) و موارد هزینه‌ای (Expense items) که در یک ترازنامه غیراستاندارد (non – Standardized Balance Sheet) ذکر می‌شوند تطبیق دهند و آن‌ها را در محاسبات مقادیر سود ناخالص در نظر نگیرند

سوالات و نظرات خود را در قسمت دیدگاه‎‌ها با دیجی کوینر به اشتراک بگذارید.

تهیه و تنظیم صورت‌ حساب سود و زیان

قدیمی ها گفته‌اند: «سود و زیان خواهر و برادرند»
بنابراین درست است که ما باید در هر کاری، به خصوص در فعالیت های اقتصادی سعی در سوددهی داشته باشیم اما، اگر روزی هم ضرر کردیم خیلی ناراحت نشویم!
در هر حال خواهر و برادر، یک جوری با هم کنار می‌آیند! اینطور وقت‌ها مهمترین نکته، از دست ندادن امید است. چرا که خداوند با امیدواران است.
کافی است این قانون را فراموش نکنید:
“«من می‌توانم شکست را بپذیرم، اما تلاش نکردن را به هیچ وجه!»
تصور می‌کنید، استیو جابز هیچگاه زیان نداده یا شکست نخورده است؟!
اگر این تفکر را دارید، سخت در اشتباهید!
همراه ما باشید تا در این مجال، اندکی درباره صورت حساب سود و زیان قلم بزنیم.

صورت سود و زیان چیست؟

صورت سود و زیان یا Income statement، یکی از اجزای مهم و اساسی صورت های مالی است.گاهی صورت سود و زیان را با عنوان صورت درآمد و یا صورت عملیات نیز می‌شناسند.
صورت حساب سود و زیان، به خوبی بیانگر میزان سود یا درک مفهوم سود ناخالص زیان یک شرکت در پایان سال مالی می‌باشد. شرکت‌ها موظف‌اند، در پایان سال مالی، صورت سود و زیان خود را منتشر و با ارائه این گزارش، میزان سودآوری خود را به سهامداران اطلاع دهند.
در این صورت حساب مواردی مانند: میزان فروش شرکت ها، میزان درآمدها و هزینه‌ها و سایر اطلاعات با اهمیتِ مربوط به عملکرد شرکت، در طول یک دوره مالی، قابل مشاهده است.

نحوه یا فرمت تهیه گزارش سود و زیان

تهیه گزارش سود و زیان طبق استاندارد، به روش زیر انجام می شود:
ابتدا مبلغ درآمدهای عملیاتی یا فروش طی دوره مالی مشخص شده و در ردیف اول ثبت می‌شود سپس مبلغ هزینه های عملیاتی یا بهای تمام شده در قسمت پایینِ درآمدهای عملیاتی درج خواهد شد.
از تفاضل درآمدهای عملیاتی یا فروش با هزینه های عملیاتی یا بهای تمام شده سود (زیان) ناخالص به دست می‌آید.
سپس به ترتیب هزینه های عمومی و سایر درآمدهای عملیاتی درج شده و تفاضل آنها مشخص می‌شود. نهایتاً ازحاصل جمع سود ناخالص با تفاضل هزینه های عمومی و سایر درآمدهای عملیاتی سود (زیان) عملیاتی به دست می‌آید.
در مرحله بعد درآمدهای غیر عملیاتی و هزینه های غیر عملیاتی درج شده و تفاضل آنها مشخص می‌شود. نهایتاً از حاصل جمع سود ( زیان) عملیاتی، با حاصل جمع درآمدها و هزینه های غیر عملیاتی سود قبل از کسر مالیات نامیده می‌شود.
درصورتی که حاصل فوق مثبت باشد سود قبل از کسر مالیات نامیده شده و ۲۵ درصد مالیات به آن تعلق خواهد گرفت؛ پس از محاسبه مالیات و کسر آن از مبلغ بدست آمده سود خالص به دست می‌آید.

فرمول محاسبه صورت سود و زیان

برای محاسبه سود و زیان در حسابداری، درآمدهای یک دوره مالی از هزینه های همان دوره کسر خواهد شد لذا حاصل به دست آمده سود یا زیان جاری نامیده می‌شود.

فرمول محاسبه سود و زیان جاری به شرح زیر می‌باشد:

هزینه های دوره مالی _ درآمد دوره مالی = سود (زیان) دوره مالی
الف) در صورتی که حاصل فرمول فوق مثبت باشد شرکت دارای سود خواهد بود.
ب) در صورتی که حاصل فرمول فوق منفی باشد شرکت دارای زیان خواهد بود.

عناصر صورت حساب سود و زیان

برای درک بهتر مطالب فوق می‌توان گفت صورت حساب سود و زیان، از سه عنصر مهم تشکیل شده است.
هر کدام از این بخش‌ها از فرمول خاص خودش پیروی می‌کند و نتایجی را به ما ارائه می‌دهد. با مطالعه این اطلاعات، می‌توان فهمید، نتایج فعالیت یک کسب و کار سودآور یا زیان ده بوده است.
۱. سود( زیان) ناخالص:
هزینه های عملیاتی – درآمدهای عملیاتی = درک مفهوم سود ناخالص سود(زیان) ناخالص
۲. سود(زیان) عملیاتی:
(سایر درآمدهای عملیاتی – هزینه های عملیاتی) + سود(زیان) ناخالص = سود(زیان) عملیاتی
۳. سود(زیان) خالص قبل از کسر مالیات:
(هزینه های غیرعملیاتی_درآمدهای غیرعملیاتی)+ سود(زیان) عملیاتی = سود قبل از کسر مالیات
۴. مالیات متعلقه سال :
درصورتی که حاصل فرمول‌های فوق مثبت باشد و سود داشته باشیم مالیات به شرح زیر محاسبه خواهد شد
۲۵% × سود خالص = مالیات متعلقه
۵. سود پس از کسر مالیات:
مالیات متعلقه – سود قبل از کسر مالیات = سود خالص

نکته مهم
برای تشخیص عملیاتی بودن یا غیر عملیاتی بودن هزینه ها و درآمد ها لازم است تفاوت این دو را بدانیم.
کلیه درآمدهایی که درراستای فعالیت شرکت به صورت مستقیم به دست می‌آید عملیاتی نامیده می‌شود و اگر درآمدهای به دست آمده دقیقا از محل فعالیت اصلی شرکت نباشد غیر عملیاتی نامیده می شود. در خصوص تشخیص هزینه ها نیز همین مطلب صدق می‌کند.
لازم به ذکراست فعالیت اصلی شرکت همان چیزی است که شرکت به خاطر آن درک مفهوم سود ناخالص تاسیس شده و در اساسنامه شرکت نیز به آن اشاره شده است.

به طور مثال فرض کنید ما یک باشگاه ورزشی داریم و در کنار این باشگاه هم یک دکه یا یک مغازه ساندویچی برای تقویت ورزشکاران به راه انداخته‌ایم ! درآمد عملیاتی، از کلاس ها و برنامه‌های ورزشی باشگاه به دست می‌آید و درآمدی که از طریق مغازه حاصل می‌شود به نام درآمد غیرعملیاتی ما ثبت خواهد شد. به همین سادگی.
خاطر نشان می‌گردد بعضی از درآمدهای غیرعملیاتی، معاف از مالیات هستند و حسابداران باید به این موضوع توجه داشته باشند. اگر به اشتباه مالیات را محاسبه و پرداخت کنند، عودت و برگشت مالیات از سازمان امور مالیاتی بسیار سخت و تقریبا غیرممکن خواهد بود!
اگر هنوز در فرمول‌های مربوطه با ابهامی مواجه درک مفهوم سود ناخالص هستید ، می‌توانید با مشاوران سیپا مشاور مطرح کنید.

مهمترین اقلام تشکیل دهنده صورت حساب سود و زیان بر اساس نوع فعالیت شرکت

مهمترین اقلام تشکیل دهنده صورت حساب سود و زیان بر اساس نوع فعالیت شرکت به چند دسته تقسیم می‌شود.

اندوخته ها

اندوخته ها در حسابداری چیست؟

اندوخته ها بخشی از سود خالص هر شرکت است که به دلیل الزامات قانونی، تصمیمات هیئت مدیره یا مجامع عمومی شرکتها، برنامه‎ های توسعه شرکت و … کنار گذاشته می‎شود. با کنار گذاشتن سود خالص عملا سود قابل تقسیم کمتری بین سهامداران توزیع شده و جلوی خروج منابع از شرکت گرفته می‎شود و باعث می‌گردد طلبکاران اطمینان بیشتری به وصول مطالبات خود داشته باشند. برای درک بهتر اندوخته، تعریف سود خالص و سود قابل تقسیم را که در قانون تجارت کشور وجود دارد مشاهده می‎کنید:

تعریف سود خالص (ماده ۲۳۷ قانون تجارت): سودخالص شرکت در هر سال مالی عبارتست ازدرآمدحاصل در همان سال مالی منهای کلیه هزینه هاو استهلاکات وذخیره ها

تعریف سود قابل تقسیم (ماده ۲۳۹ قانون تجارت): سودقابل تقسیم عبارتست ازسودخالص سال مالی شرکت منهای زیانهای سالهای مالی قبل واندوخته قانونی مذکوره در ماده ۲۳۸وسایر اندوخته های اختیاری بعلاوه سودقابل تقسیم سالهای قبل که تقسیم نشده است.

انواع اندوخته ‎ها:

اندوخته ‎ها به طور کلی به درک مفهوم سود ناخالص دو دسته اندوخته اجباری و اندوخته اختیاری تقسیم می‎شوند. اندوخته اجباری اندوخته‎ های است که بر اساس الزام قانون تجارت باید در نظر گرفته شود و در نظر نگرفتن آن غیر قانونی است. اما در نظر گرفتن سایر اندوخته‎ها فارغ از اینکه درک مفهوم سود ناخالص چه نوع اندوخته ای هستند اجبار و الزام قانونی ندارد و افراد با تصمیم یا اختیارات خود آن را در نظر می‎گیرند. در نظر نگرفتن این نوع اندوخته مشکل قانونی ایجاد نمی‎کند.

۱- اندوخته ها اجباری:

تنها اندوخته ه‎ا ی که در این دسته قرار می‎گیرد اندوخته قانونی است. دلیل اجباری بودن این اندوخته ذکر آن در ماده ۱۴۰ قانون تجارت کشور است. بر اساس ماده ۱۴۰ قانون تجارت هیئت مدیره مکلف است هرسال یک بیستم از سودخالص شرکت رابعنوان اندوخته قانونی موضوع نماید. مواردی که باید در مورد اندوخته قانونی در نظر گرفته شود به شرح زیر است:

الف- در نظر گرفتن اندوخته ها قانونی در صورت وجود سود خالص اجباری است

ب- پس از اینکه مبلغ اندوخته قانونی به یک دهم سرمایه شرکت (۱۰%) رسید در نظر گرفتن آن اختیاری است

پ- در صورت افزایش سرمایه شرکت، باید تا رسیدن مقدار اندوخته به ۱۰% سرمایه جدید، اندوخته قانونی در هر سال در نظر گرفته شود

ت- انتقال اندوخته قانونی به سرمایه ممنوع است

ث- هر تصمیمی که بر خلاف ماده ۱۴۰ قانون تجارت گرفته شود باطل است

ج- در قانون محدودیتی بابت زمینه مصرف اندوخته قانونی وجود ندارد و شرکت می تواند برای فعالیت‎های متفاوتی از آن استفاده کند.

۲- اندوخته ‎ها اختیاری:

تمام اندوخته ‎ها ی دیگر به دلیل اینکه اجبار و الزام قانونی برای در نظر گرفتن آن وجود ندارد و فقط بر اساس تصمیمات اشخاص در نظر گرفته می‎شود در این گروه قرار می‎گیرد. البته ممکن است این تقسیم بندی در منابع دیگر وجود نداشته باشد. برخی از مهمترین اندوخته‎هایی که وجود دارد به شرح زیر است:

۲-۱- اندوخته احتیاطی: این نوع اندوخته با پیش بینی موارد احتمالی در آینده کنار گذاشته می‎شود. این اندوخته محدودیت مشخصی ندارد و مجمع عمومی شرکت می‎تواند مقدار آن را تعیین کند.

۲-۲- اندوخته توسعه و تکمیل: این اندوخته با هدف گسترش فعالیت‎های شرکت‎ها در نظر گرفته می‎شود. مواردی مانند خرید تجهیزات تولید و … را می‎توان از اهداف کنار گذاشتن این اندوخته در نظر گرفت.

۲-۳- سایر انواع اندوخته: اندوخته ‎های دیگری هم وجود دارند که شرکت‎ها آن را در نظر می‎گیرند.

تعریف سرمایه در گردش چیست؟

سرمایه در گردش یا Working Capital از جمله اصطلاحات بسیار رایج در حسابداری و مدیریت مالی است و می‌تواند نشاندهنده امکان نقدپذیری برای یک فرد یا یک کسب و کار باشد.

طبیعی است که از متمم انتظار ندارید شما را گرفتار تعاریف خشک و سخت حسابداری کند. بنابراین اجازه بدهید که با تعدادی مثال و کمی کاهش دقت علمی (فقط کمی و نه بیشتر) به بررسی تعریف سرمایه در گردش بپردازیم.

ابتدا لازم است مفهوم دارایی‌های جاری را بشناسیم. دارایی‌های جاری دارایی‌هایی هستند که به صورت معقول و منطقی (نه خوش‌بینانه و نه بدبینانه) در طی سال مالی جاری یا دوره مالی مورد نظر ما، قابل تبدیل به پول نقد باشند.

پس پول قطعاً جزو دارایی‌های جاری است. سرمایه گذاری‌های کوتاه مدتی که به سادگی قابل فروش و تبدیل به نقدینگی هستند هم جزو دارایی‌های جاری محسوب می‌شوند. موجودی انبار هم در صورتی که در افق زمانی کوتاه مدت قابل فروش و تبدیل به پول نقد باشد در گروه دارایی‌های جاری طبقه بندی می‌شود. حسابهای دریافتنی (مطالباتی که در کوتاه مدت بتوان آنها را به پول نقد تبدیل کرد و حتی ممکن است اسناد تجاری دقیق از آنها موجود نباشد) هم شکل دیگری از دارایی‌های جاری محسوب می‌شوند.

به دارایی‌های جاری، سرمایه در گردش هم گفته می‌شود.

اما به خاطر داشته باشید که یک شرکت علاوه بر دارایی‌های جاری، بدهی‌های جاری هم دارد. به همان شیوه فوق می‌توان بدهی‌های جاری را هم تعریف کرد. بدهی‌هایی که به صورت معقول و منطقی (نه خوش‌بینانه و نه بدبینانه) در طی سال مالی جاری یا دوره مالی مورد نظر ما، قابل تبدیل به پول نقد باشند.

به همین دلیل بهتر است به سرمایه در گردش خالص توجه داشته باشیم. یعنی: اختلاف بین دارایی‌های جاری و بدهی‌های جاری.

اگر بخواهیم به زبان ساده‌تر بگوییم، سرمایه در گردش خالص، میزان واقعی دارایی‌های نقد یا نزدیک به نقد یک سازمان است. چیزی که هزینه‌ها و نیازهای روزمره یک شرکت را تامین می‌کند.

آیا تا به حال با کسی مواجه شده‌اید که خانه گرانقیمتی داشته باشد اما به علت ورشکستگی یا هر مسئله دیگری از پرداخت بدیهی‌های روزمره خود ناتوان باشد؟ همیشه به خاطر داشته باشیم که حتی ممکن است با درک مفهوم سود ناخالص منفی بودن سرمایه در گردش، همچنان یک کسب و کار تا مدتی به کار خود ادامه دهد. اما چنین وضعیتی در بلندمدت پایدار نخواهد بود.

گاهی مدیران در گفتگوهای روزمره خود سرمایه در گردش و سرمایه در گردش خالص را به جای یکدیگر به کار می‌برند. بنابراین بهتر است در جلسه‌ها نسبت به مفهومی که واقعاً در ذهن طرف مقابل است حساس باشیم.

آشنایی با مفهوم سرمایه در گردش در متمم

ما در متمم در بحث کارآفرینی و ایجاد کسب و کار جدید، زمانی که به اشتباهات مالی کارآفرینان در دوران طفولیت سازمان‌ها پرداخته‌ایم از این مفهوم استفاده کرده‌ایم. شاید مرورآن درس بتواند به درک بهتر و کاربردی این مفهوم کمک کند.

برخی از دوستان متممی که به این درس علاقه مندند: مجید ، مهشید محمدی ، حامد ، حسین احمدیار ، حامد صیادی

صورت سود و زیان چیست؟

ارزیابی و ارزشگذاری روی فعالیت‌های اقتصادی شرکت، با گزارشی به نام صورت سود و زیان انجام می‌شود. این صورت، خلاصه‌ای از فعالیت‌های اقتصادی شرکت را نشان می‌دهد. موفقیت درک مفهوم سود ناخالص آمیز بودن یا نبودن شرکت در فعالیت‌های تجاری خود را می‌توان با بررسی این صورت متوجه شد. در این مطلب، ابتدا با معنی صورت سود و زیان آشنا می‌شوید و سپس نحوه تهیه آن را یاد می‌گیرید.

صورت سود و زیان شرکت چرا تهیه می‌شود؟

تعریف صورت سود و زیان چیست؟

هنگامی که بخواهیم سوددهی یا ضرردهی فعالیت‌های اقتصادی شرکت را بررسی کنیم، باید از صورتی به نام صورت سود و زیاد استفاده کنیم. در واقع این صورت مشخص می‌کند که ادامه دادن فعالیت‌های اقتصادی شرکت به صرفه است یا نه. برای پیدا کردن ضررده بودن یک واحد اقتصادی، می‌توان از صورت سود و زیان استفاده کرد. این صورت، لزوماً باعث تعطیلی و از کار افتادن واحدهای اقتصادی یا متوقف شدن فعالیت‌های آن شرکت نمی‌شود، بلکه تنها معیاری برای سنجش میزان درآمدها و هزینه‌ها است.

صورت سود و زیان، یکی از مهم‌ترین انواع صورت‌های مالی است که باید در دوره‌های مختلف و بازه‌های زمانی گوناگون تهیه شود. برای شناسایی وضعیت حسابداری شرکت، تهیه این صورت الزامی است. در ادامه مطلب، با اصول تهیه صورت و فرمول محاسبه آن آشنا خواهید شد. شناسایی فعالیت‌های عملیاتی و غیرعملیاتی، باید طبق اصول صورت انجام شود.

بیشتر بخوانید:

اصل تحقق در صورت سود و زیان

طبق اصل تحقق، سود و زیان زمانی شناسایی می‌شوند که تحقق پیدا کنند. برای درک بهتر این موضوع، بگذارید آن را با یک مثال بیان کنیم. درآمد یک شرکت، زمانی تحقق پیدا می‌کند که مبلغ حاصل از فروش محصولات یا خدمات، به حساب شرکت واریز شود. تنها درک مفهوم سود ناخالص پس از اتفاق، می‌توان عدد و مبلغ درآمد را در صورت وارد کرد. برای ثبت مخارج هم باید از همین روش استفاده کرد. یعنی شما زمانی باید مبلغ هزینه را در صورت درج کنید که پرداخت از حساب شرکت انجام شده باشد. تا زمانی که پول خرید یا دریافت خدمات در حساب شرکت وجود دارد، اصل تحقق مخارج اجازه ورود اطلاعات به صورت سود و زیان را نمی‌دهد. هدف از تهیه صورت سود و زیان، نشان دادن بالانس مالی در شرکت است و برای این کار باید هزینه‌ها و درآمدها به درستی درون گزارش صورت ثبت شوند.

اقلام صورت سود و زیان

اقلام صورت سود و زیان چیست؟

احتمال تفاوت صورت و گزارش سود و زیان هر شرکت، با شرکت دیگر وجود دارد. تعجبی ندارد که تفاوت‌های جزیی بین صورت‌های سود و زیاد کسب و کار‌های مختلف ببینید. هزینه‌ها و درآمدها بسته به هر شرکت و نوع فعالیت اقتصادی آن‌ها متفاوت است. صورت سود و زیان شرکت خدماتی با صورت سود و زیان شرکت تولیدی یا صورت سود و زیان شرکت بازرگانی تفاوت دارد. بنابراین نمی‌توان یک چک لیست از پیش تعیین شده و ثابت برای همه شرکت‌ها تعریف کرد. اما با این حال، به طور معمول در گزارش سود و زیان، 11 نوع هزینه و درآمد وجود دارد:

1. درآمد: به میزان فروش محصولات و خدمات شرکت گفته می‌شود. درآمد حاصل از فروش در ابتدای صورت، گزارش شود
2. هزینه فروش: در این بخش باید بهای تمام شده کالای فروش رفته، گزارش شود. انواع هزینه‌های مستقیم مانند دستمزد و حقوق کارگران، هزینه خط تولید، هزینه خرید مواد اولیه و… در این بخش محاسبه می‌شود
3. سود ناخالص: با کسر هزینه فروش از میزان درآمد به دست می‌آید و یک معیار ساده برای ارزیابی سوددهی فعالیت اقتصادی است
4. سود خالص: به درآمد واقعی شناسایی شده یک شرکت در طول دوره مالی گفته می‌شود
5. هزینه عملیاتی: هزینه‌های عملیاتی در واقع مخارجی هستند که برای تبلیغات، بازاریابی، حقوق کارگران، حمل و نقل، بیمه، خرید تجهیزات و… پرداخت می‌شوند
6. سود و زیان عملیاتی: به سود یا زیانی گفته می‌شود که پس از کسر هزینه عملیاتی (بدون احتساب مالیات و بهره) شناسایی می‌شود
7. هزینه‌های مالی: اگر برای تولید محصولات و خدمات از بانک استقراض کرده باشید یا به نوعی برای تامین مالی، از تسهیلات استفاده کرده باشید، باید سود تضمین شده، میزان بهره، جرایم دیرکرد و… را در این بخش وارد کنید
8. سود قابل تخصیص: با اضافه کردن سود خالص دوره محاسبه صورت به سود انباشه دوره‌های قبلی به دست می‌آید
9. مالیات بر درآمد: یک هزینه روتین و جاری است که عدد آن برای هر کسب و کار فرق دارد
10. استهلاک: هزینه‌ای است که برای نوسازی یا تعمیر قطعات، ماشین آلات و تجهیزات فرسوده باید بپردازید
11. هزینه‌های دیگر: هزینه تحقیق و توسعه کسب و کار، سود یا زیان حاصل از سرمایه گذاری‌های شرکت، نوسانات ارزی و نرخ تسعیر ارز و… در این قیمت وارد می‌شود

بیشتر بخوانید:

فرمول محاسبه صورت سود و زیان چیست؟

برای به دست آوردن سود یا زیان هر شرکت، فرمول ساده و مشخصی وجود دارد. اطلاع از این فرمول، یکی از پایه‌ها و مفاهیم اولیه حسابداری به شمار می‌آید. اگرچه هنگام تهیه صورت سود و زیان، باید هزینه‌ها و مخارج مختلفی را در گزارش ثبت کنید، اما نهایتا این فرمول است که محاسبه سود و زیان را برای شما ممکن می‌کند:

سود دوره مالی = میزان درآمد‌های دوره مالی – هزینه‌های دوره مالی

زیان دوره مالی = میزان هزینه‌های دوره مالی – درآمد‌های دوره مالی

طبق این فرمول، اگر میزان درآمدهای حاصل از فروش و ارائه خدمات شرکت شما، بیشتر از هزینه‌های تولید محصولات و ارائه خدمات باشد، سود خواهید کرد. همینطور اگر میزان هزینه‌های شما در دوره مالی بررسی شده، بیشتر از درآمد‌های به دست آمده در همان دوره مالی باشد، ضرر و زیان برای شرکت ثبت خواهد شد. در شناسایی درآمدها و هزینه‌ها، باید 11 بخش توضیح داده شده در نظر داشت اما نهایتاً مین فرمول، گزارش سود و زیان را تشکیل می‌دهد.

نمونه صورت سود و زیان

تفاوت ترازنامه و صورت سود و زیان چیست؟

ترازنامه و صورت سود و زیان انباشته، از جمله گزارشاتی است که شرکت‌ها به طور مرتب آن را منتشر می‌کنند. مخاطب هر دو گزارش، سهامداران و ذی‌نفعان پروژه‌های اقتصادی شرکت هستند. طبق تعریف ترازنامه و نحوه تهیه گزارش آن، لیستی از دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت باید درست شده و گزارش شود. در هر دو لیست صورت سود و زیان و ترازنامه، اثری از درآمدها، هزینه‌ها و سود شرکت را می‌بینیم. اما در گزارش ترازنامه، دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سرمایه را مشاهده می‌کنیم. این گزارش می‌تواند برای مشخص کردن میزان سود پرداختی به هر سهم استفاده شود. در صورتی که گزارش سود و زیان، عملاً خلاصه‌ای فعالیت‌های اقتصادی شرکت به همراه میزان سود یا زیان آن است. علاوه بر آن، گزارش ترازنامه، معمولا در پایان دوره مالی (مثلا یکسال) منتشر می‌شود در حالی که برای انتشار گزارش سود و زیان، دوره‌های چند ماهه هم می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد.

بیشتر بخوانید:

آموزش صورت سود و زیان جامع

یکی از مهم‌ترین مباحث دوره حسابرسی داخلی، بررسی و ارائه انواع صورت‌های مالی است. حسابرس، از واحدهای دیگر سازمان برای دادن اطلاعات مالی کمک می‌خواهد و پس از آن، با بررسی و تجزیه و تحلیل فرایندها، به کشف ایرادات و نواقص می‌پردازد. حسابرس شرکت است که چارچوب و استانداردهای حسابداری را برای شرکت اجرا می‌کند. کسی که به عنوان حسابرس فعالیت می‌کند، باید روی تمامی مباحث حسابداری از جمله گزارش سود و زیان، اشراف داشته باشد. در دوره حسابرسی داخلی آموزشگاه حسابداری پکت، علاوه درک مفهوم سود ناخالص بر مباحثی مانند قانون مالیات، قانون تجارت، استانداردهای حسابداری و حسابرسی عملیاتی، سرفصل‌هایی مانند ارائه صورت‌های مالی و نحوه مدیریت مالی هم وجود دارد. در این دوره، با نحوه تهیه صورت سود و زیان جامع به صورت عملی و کاربردی آشنا می‌شوید.