نوسان قیمت سهام

مکث
رشد دوبرابری دامنه نوسان به درخواست بازارگردان
با تصویب ضوابطی امکان افزایش حداکثر تا دو‌برابر دامنه نوسان عادی نمادهای بورس با درخواست بازارگردان میسر شد. مهدی زمانی سبزی، معاون عملیات بازار بورس تهران در این‌باره گفت: مطابق دستورالعمل بازارگردانی در بورس تهران، بازارگردان می‌تواند در دوره فعالیت بازارگردانی، درخواست تغییر دامنه نوسان قیمت را که نباید از حالت عادی کمتر باشد، به بورس پیشنهاد دهد. او افزود: بازارگردانی امکان ارائه این درخواست و دریافت مجوز موضوع این ماده را دارد که حداقل ۳ماه در نماد مورد درخواست عملیات بازارگردانی انجام داده باشد و در ۷۰درصد روزهای فعالیت خود طی 3ماه گذشته در سمت بازارگردانی نماد مورد‌نظر، به‌طور کامل تعهدات خود را ایفا کرده باشد. وی ادامه داد: درصورت وجود چند بازارگردان در یک نماد، موافقت تمام بازارگردان‌های فعال در نماد مربوطه درخصوص افزایش دامنه نوسان الزامی است. در این صورت تعهدات بازارگردانی شامل حداقل حجم معاملات و حداقل حجم سفارش انباشته برای تمامی بازارگردان‌ها، حداقل به نسبت میزان رشد دامنه نوسان جدید نسبت به دامنه نوسان قبلی افزایش می‌یابد.

پیش‌بینی نوسانات قیمت سهم و احتمال وقوع بازده‌های حدی

‌‌‌‌طی سال‌‌های اخیر پژوهشگران به بررسی عوامل تاثیر گذار بر بازده‌های حدی ‌پرداخته‌اند. ‌‌در این راستا، هدف از این مقاله، ‌‌پیش‌بینی احتمال وقوع بازده‌های حدی است زیرا سرمایه گذاران با شناخت این گونه بازده‌ها ‌می‌توانند عملکرد پرتفوی شان را بهبود ببخشند‌.‌‌ در این مقاله ابتدا بازده‌های حدی شناسایی ‌می‌شوند سپس عوامل ریسک منحصر بفرد شرکت، ریسک نوسان شرطی و عامل ریزش مورد انتظار و سایرمتغیر‌های تاثیر گذار همچون متغیر عمر شرکت، متغیر ارزش دفتری به ارزش بازار، قیمت سهم، حجم معامله و نوسان قیمت ارز ونفت خام بعنوان متغیر‌های مستقل مدل اصلی محاسبه ‌می‌شوند‌.‌‌ در نهایت مشخص ‌می‌گردد که دو عامل ریسک منحصر بفرد رابطه ‌‌معنی‌دار با بازده‌های حدی داشته‌‌ و نوسان شرطی بازده با بازده‌های مثبت رابطه ندارد اما با بازده‌های حدی منفی رابطه ‌‌معنی‌داری دارد‌.‌‌ عامل ریزش مورد انتظار با بازده‌های مثبت رابطه منفی و با بازده‌های حدی منفی رابطه مثبت دارد‌.

کلیدواژه‌ها

• بازده‌های حدی‌
• ریسک منحصر بفرد
• نوسان شرطی بازده‌
• عامل ریزش مورد انتظار‌

مراجع

* رستمی‌، محمدرضا‌؛‌‌ مقدس بیات‌، مریم‌؛‌‌ مقامی‌، ریحانه‌.‌‌ (1395)‌.‌‌ تحلیل رابطه ریسک غیر سیستماتیک مبتنی بر رهیافت بیزی،‌‌ ‌‌چشم‌انداز‌ مدیریت ‌مالی، شماره 16، زمستان 1395، ص 151 ـ 135‌.

* رادپور‌، میثم‌؛‌‌‌‌ عبده تبریزی‌، حسین.‌‌ (1388)‌.‌‌ اندازه‌گیری و مدیریت ریسک بازار رویکرد ارزش در معرض ریسک‌.

* قربانی‌، بهزاد؛‌‌ خطیری‌، محمد‌. (1393)‌.‌‌ روند بازده غیر متعارف سهام و نوسان آن در طول زمان‌،‌‌ فصلنامه حسابداری مدیریت‌، جلد 6، شماره 21، ص 110-128‌.

* Ang, A‌., Hodrick, R‌.‌‌ J‌., Xing, Y‌.‌‌ & Zhang, X‌.‌‌ (2006)‌.‌‌ The cross-section of volatility and expected returns‌.‌‌ نوسان قیمت سهام Journal of Finance, 61(1), 259–299‌.

* Ang, A‌., Hodrick, R‌.‌‌ J‌., Xing, Y‌., & Zhang, X‌.‌‌ (2008)‌.‌‌ High idiosyncratic volatility and low returns‌:‌‌ International and further U‌. S‌.‌‌ evidence‌.‌‌ Journal of Financial Economics, 91(1), 1–23‌.

* An, Li‌.‌‌ (2014)‌. "Asset Pricing when Traders Sell Extreme Winners and Losers‌.", Available at SSRN 2355520‌.‌‌

* Bali, T‌.‌‌ G‌.‌‌ & Cakici, N‌.‌‌ (2008)‌.‌‌ Idiosyncratic volatility and the cross section expected of returns‌.‌‌ Journal of Financial and Quantitative Analysis, 43(1), 29–58‌.

* Bali, T‌.‌‌ G‌., Cakici, N‌., & Whitelaw, R‌.‌‌ F‌.‌‌ (2011)‌.‌‌ Maxing out‌:‌‌ Stocks as lotteries and the cross-section of expected returns‌.‌‌ Journal of Financial Economics, 99(2), 427–446‌.

* Beneish, M. D‌., Lee, M‌. C‌., and Tarpley‌, R. L.‌‌ (2001)‌.‌‌ Contextual fundamental analysis through the prediction of extreme returns‌.‌‌ Review of Accounting Studies, 6‌(2-3), 165-189‌.

* Berggrun, L‌., Cardonab, E‌., Lizarzaburuc, E‌.‌‌ (2019)‌.‌‌ Extreme daily returns and the cross-section of expected returns‌:‌‌ Evidence from Brazil, Journal of Business Research, 102, 201–211‌.

* Campbell, J. Y‌., Sanford, J‌.‌‌ G., and Jiang, W‌.‌‌ (1992)‌.‌‌‌‌ "Trading volume and serial correlation in stock returns‌.‌‌", No‌.‌‌ w4193‌.‌‌ National Bureau of Economic Research‌.

* Conrad, J‌., Kapadia, N‌., & Xing, Y‌.‌‌ (2014)‌.‌‌ Death and jackpot‌:‌‌ Why do individual investors hold overpriced نوسان قیمت سهام stocks? Journal of Financial Economics, 113(3), 455–475‌.

* Engle, R‌.‌‌ F‌., Lilien, D‌.‌‌ M‌.‌‌ & Robins, R‌.‌‌ P‌.‌‌ (1987)‌.‌‌ Estimating time varying risk premia in the term structure‌:‌‌ The ARCH-M model.‌‌ Econometrica, 391–407‌.‌‌

* Fama, E‌.‌‌ F‌., & French, K‌.‌‌ R‌.‌‌ (1992)‌.‌‌ The cross-section of expected stock returns‌.‌‌ Journal of Finance, 47(2), 427–465‌.

* Fama, E‌.‌‌ F‌., & French, K‌.‌‌ R‌.‌‌ (1993)‌.‌‌ Common risk factors in the returns on stocks and bonds‌.‌‌ Journal of Financial Economics, 25, 23–49‌.

* Fama, E‌.‌‌ F‌., & French, K‌.‌‌ R‌.‌‌ (2015)‌.‌‌ A five-factor asset pricing model‌.‌‌ Journal of Financial Economics, 116(1), 1–22‌.

* Fink, J‌., Fink, K‌., & He, H‌.‌‌ (2010)‌.‌‌ Idiosyncratic volatility measures and expected return, Available at SSRN 1692315‌.

* Fodor, A‌., Krieger, K‌., Mauck, N‌., & Peterson, G‌.‌‌ (2013)‌.‌‌ Predicting extreme returns and portfolio management implications‌.‌‌ Journal of Financial Research, 36(4), 471–492‌.

* Fu, F‌.‌‌ (2009)‌.‌‌ Idiosyncratic risk and the cross-section of expected stock returns‌.‌‌ Journal of Financial Economics, 91(1), 24–37‌.

* Goyal, A‌., and Santa-Clara, P‌.‌‌ (2003)‌.‌‌ Idiosyncratic risk matters!‌.‌‌ Journal of Finance, 58,975-1007‌.

* Guo, H‌., and Savickas, R‌.‌‌ (2006)‌.‌‌ Idiosyncratic Volatility, Stock Market Volatility, and Expected Stock Returns‌.‌‌ Journal of Business and Economics Statistics, 24, 43-56‌.

* Goetzmann, W‌., Kumar, A‌.‌‌ (2004)‌.‌‌ Why do individual investors hold under-diversified portfolios?‌.‌‌ Unpublished working paper, Yale University‌.‌‌ Han, Y‌., & Lesmond, D‌.‌‌ (2011)‌.‌‌ Liquidity biases and the pricing of cross-sectional idiosyncratic volatility‌.‌‌ Review of Financial Studies, 24(5), 1590–1629‌.

* Huang, W‌., Liu, Q‌.,‌‌ Rhee, G‌.,‌‌ and Zhang, L‌.‌‌ (2007)‌.‌‌ Return Reversals, Idiosyncratic Risk and Expected Returns‌.‌‌ Working Paper, University of Hawaii at Manoa‌.

* Huang, W‌., Liu, Q‌., Ghon, R‌.‌‌ S‌., & Zhang, L‌.‌‌ (2010)‌.‌‌ Return reversals, idiosyncratic risk, and expected returns‌.‌‌ Review of Financial Studies, 23(1), 147–168‌.

* Kumari, J‌., Mahakud, J‌., Hiremath, G‌. S‌.‌‌ (2017)‌.‌‌ Determinants of idiosyncratic volatility‌:‌‌ Evidence from the Indian stock market‌.‌‌ Research in International Business and Finance, 41‌. 172–184‌.

* Lehmann, B‌.‌‌ N‌.‌‌ (1990)‌.‌‌ Fads, martingales, and market efficiency‌.‌‌ The Quarterly Journal of Economics, 105(1), 1-28‌.

* Malkiel, B‌., Xu, Y‌.‌‌ (2004)‌.‌‌ Idiosyncratic Risk and Security Returns‌.‌‌ Unpublished working paper‌. Princeton University and University of Texas at Dallas‌.

* Nelson, D‌.‌‌ B‌.‌‌ (1991)‌.‌‌ Conditional heteroscedasticity in stock returns‌:‌‌ A new approach‌. Econometrica, 59(2), 347–370‌.

* Speigel, M‌. I‌., and Wang, X‌.‌‌ (2005)‌.‌‌ Cross-Sectional Variation in Stock Returns‌:‌‌ Liquidity and Idiosyncratic Risk, Working Paper, Yale School of Management.

* Switzer, L‌.‌‌ N‌., & Picard, A‌.‌‌ (2015)‌.‌‌ Idiosyncratic volatility, momentum, liquidity, and expected stock returns in developed and emerging markets‌.‌‌ Multinational Finance Journal, 19, 169–221‌.

* Switzer, L‌.‌‌ N‌.‌‌‌‌ Tahaoglu, T‌., Zhao‌.‌‌ Y‌.‌‌ (2017)‌.‌‌ Volatility measures as predictors of extreme returns‌.‌‌ Review of Financial Economics 35 (2017) 1–10‌.

* Tsay, R‌.‌‌ S‌.‌‌ (2010)‌.‌‌ Analysis of Financial Time Series (3rd Edition)‌.‌‌ New York‌: Wiley.‌‌

دامنه نوسان قیمت سهام چیست؟

در دهه های اخیر بورس در هر نقطه‌ای از دنیا و در هر کشوری به یک بازار رقابتی بزرگ و کامل تبدیل‌شده است و این امر حاصل زیاد بودن تعداد خریداران و فروشندگان سهام در این بازار است. همان طور که می دانید بازار بورس دارای مزایای متعددی است که امر سرمایه‌گذاری در آن را برای هر شخص بیش از پیش جذاب‌تر می‌کند. به عنوان مثال مزیت‌های این بازار شامل در دسترس بودن آن، نقدینگی آن نسبت به بازارهای دیگر، شفاف بودن و قانون‌مند بودن آن و …می‌باشد. با توجه به این تفاسیر، یکی از وظایف مهم و خطیر نهاد ناظر بازار سرمایه، نظارت و کنترل نوسان‌های زیاد در بازار است که این نوسان و قیمت‌ها نیز توسط افراد فعال بازار و بر اساس میزان عرضه و تقاضا مشخص می‌گردد. در این مقاله می‌خواهیم راجع به دامنه نوسان قیمت سهام در بازار بورس بپردازیم پس به همین منظور با ما همراه باشید.

دامنه نوسان قیمت سهام چیست؟

مردم امروزه به‌ منظور سرمایه‌گذاری، می‌توانند از بین بازارهای سرمایه‌گذاری مختلف یکی از آن‌ها را انتخاب کرده و سرمایه خود را در آن بازار تزریق کنند. یکی از این بازارهای سرمایه‌گذاری، بازارهای مالی است. در بازارهای مالی به ‌خصوص بازار بورس به دلیل وجود برخی پیچیدگی‌ها و ریسک‌پذیر بودن آن، باید توسط نهاد نظارتی بازار سرمایه یکسری محدودیت‌هایی در نظر گرفته شود. یکی از این محدودیت‌ها در حوزه دامنه نوسان قیمت سهم است. دامنه نوسان عاملی است که از ابتدای شروع فعالیت بازار بورس و معاملات سهام، بر روی قیمت هر سهم تعریف‌شده است. دامنه نوسان در تمامی بورس‌های جهان که به‌منظور کنترل نوسانات موجود تعریف ‌شده نوسان قیمت سهام است. در بازارهای بورس به ‌منظور جلوگیری از تقابل عرضه و تقاضا قوانین و مقرراتی وجود دارند. در همین راستا دامنه مجاز نوسان، توقف معاملاتی و دیگر روش‌ها از این ‌دست قوانین به ‌حساب می‌آیند. دامنه مجار نوسان سهام به ‌عنوان یکی از قوانین و اصول مهم در این بازار است که در جهت کنترل نوسان قیمت سهم و برای کاهش تلاطم بازار و جلوگیری از تصمیمات هیجانی سهام‌داران در نظر گرفته ‌شده است. هر سهم در هر روز کاری دارای یک ‌میزان دامنه مجاز نوسان سقف و کف قیمتی است که می‌تواند داشته باشد و بدیهی است که قیمت سهم فقط در این بازه تعریف ‌شده می‌تواند نوسان داشته باشد. طبق آیین‌نامه معاملات در شرکت بورس تهران، دامنه نوسان قیمت، پایین‌ترین تا بالاترین قیمتی است که در آن دامنه طی یک یا چند جلسه رسمی معاملات بورس، قیمت می‌تواند نوسان کند.

مزایای دامنه نوسان چیست؟

• یکی از عوامل مهم به ‌منظور جلوگیری در دستکاری قیمت‌ها در بازار بورس، دامنه نوسان قیمت سهام بوده و اجازه تغییر قیمت در هر زمان به‌صورت دلخواه به سهامداران بزرگ را نمی‌دهد.

• کشف قیمت واقعی سهام نیز با استفاده از دامنه نوسان امکان‌پذیر است. در واقع زمانی که قیمت سهام به این حدود نزدیک شود، معاملات توسط نهاد نظارتی متوقف می‌شود که به سهامداران فرصتی داده‌ شود که درباره قیمت سهم مدنظر و ارزش واقعی آن بررسی و تفکرات لازم را به عمل‌آورند که در آینده نزدیک سهم دچار هیجانات قیمتی نشود.

• یکی از عوامل مهم در زمینه کاهش تلاطم‌های موجود در بازار بورس، دامنه مجاز نوسان است. این امر به این شکل است که دامنه مجاز نوسان، تغییرات قیمتی سهام را محدود کرده و از این طریق از به وجود آمدن تغییرات ناگهانی جلوگیری می‌کند.

معایب دامنه نوسان چیست؟

تا اینجای مقاله با مفهوم دامنه نوسان قیمت سهام و مزیت‌های آن در بازار بورس آشنا شدیم. حال توجه داشته باشید که با وجود این مزیت‌ها، دامنه نوسان دارای برخی معایب نیز هست که در ادامه این مطلب به آن می‌پردازیم.

• معمولاً به دلیل توقف قیمت یک سهم در روز، امکان انتقال تلاطم اضافی به ‌روزهای آتی وجود دارد. پس در نظر داشته باشید که با توجه به اینکه دامنه نوسان مانع آزاد شدن قیمت سهم می‌شود، همین امر باعث می‌شود که قیمت به محدوده‌های خاصی تمایل داشته باشد.

• تجربیات و تحقیقات به ‌عمل ‌آمده در این حوزه اثبات می‌کند که عامل دامنه نوسان سهم در بازار بورس، باعث تأخیر در کشف قیمت سهم می‌شود؛ زیرا با وجود آن، قیمت‌ها نمی‌توانند در همان روز نسبت به اطلاعات منتشر شده واکنش مناسب نشان دهند. در همین جهت ممکن است که قیمت روز سهم، قیمت واقعی آن نباشد.

استثنائات دامنه نوسان

فرآیند دامنه مجاز نوسان در بازار بورس به ‌صورت روزانه وجود دارد. بر اساس مقررات و چارچوب‌های تعریف ‌شده در بازار سرمایه، در برخی از روزهای خاص به دلیل رخ دادن بعضی از رویدادهای مهم برای شرکت، قانون دامنه مجاز نوسان برداشته ‌شده و سهم می‌تواند بدون نوسان قیمت در بازار معامله شود. سه روز خاص و حائز اهمیت وجود دارد که در ادامه این بخش به آن‌ها می‌پردازیم:

• بازگشایی سهام بعد از مجمع عمومی عادی سالانه برای تقسیم سود.

• بازگشایی سهام پس از مجمع فوق‌العاده به ‌منظور کاهش یا افزایش سرمایه.

• بازگشایی سهام پس از اعلام افزایش یا کاهش سود هر سهم یا همان نوسان قیمت سهام eps به‌شرط آنکه از 20 درصد بیشتر باشد.

به حداقل تعداد سهام یک شرکت، حجم ‌مبنا گفته می‌شود که باید در طول روز معامله ‌شده تا قیمت سهم قابلیت افزایش یا کاهش بر اساس سقف دامنه نوسان قیمت سهام را داشته باشد. یکی از اهداف حجم ‌مبنا این است که سرمایه‌گذاران اطمینان داشته باشند که نوسانات قیمت سهام در نتیجه خرید و فروش تعداد مشخصی از سهام، واقعی است؛ زیرا در غیر از این حالت معامله حتی چند سهم هم می‌تواند در قیمت سهم تأثیرگذار بوده و باعث این شود که قیمت‌های غیر واقعی در سهم به وجود بیاید. دو پارامتر قیمت و تعداد سهام منتشر شده هر شرکت، از عوامل تعیین حجم‌ مبنا برای شرکت‌های بورسی است. در همین جهت با افزایش قیمت سهم، حجم ‌مبنا نیز کاهش میابد. توجه داشته باشید که اگر تعداد سهم معامله ‌شده یک شرکت در طول روز، کمتر از حجم ‌مبنا باشد، به همان نسبت باید انتظار داشت که درصد نوسان قیمت آن سهم نیز کاهش خواهد یافت. حجم ‌مبنا برای سهام فرابورس و سهام شرکت‌ها بعد از برگزاری مجمع، برابر با 1 است. این امر به این معناست که با انجام معامله 1 برگ سهم، قیمت پایانی آن می‌تواند تغییر کند.

دامنه نوسان بازار بورس تهران

محدودیت اعمال ‌شده بر قیمت سهام در بازار بورس و اوراق بهادار تهران، مثبت و منفی 5 درصد نسبت به قیمت پایانی روز قبل سهام مدنظر است. در نظر داشته باشید که برای حق تقدم سهام 2 برابر دامنه نوسان عادی سهام است، لذا برای حق تقدم سهام شرکت‌های بورسی این دامنه در محدوده مثبت 10 درصد تا منی 10 درصد است.

دامنه نوسان بازار فرابورس

دامنه مجاز نوسان برای شرکت‌های پذیرفته ‌شده در بازار فرابورس همانند بازار بورس است؛ اما دامنه نوسان بازار پایه فرابورس با سایر محدودیت‌های نوسان قیمتی متفاوت است که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

دامنه نوسان بازار پایه

دامنه نوسان قیمت سهام در بازار پایه نسبت به دامنه نوسان تعریف‌ شده در بازارهای بورس و فرابورس متفاوت است. به ‌منظور اعمال شفافیت بیشتر در اطلاعات در سال 1398 تغییراتی در قوانین بازار پایه اتخاذ شد که به دنبال آن، شرکت‌های درج‌ شده در بازار پایه فرابورس بر اساس شرایط پذیرش، در سه تابلوی پایه زرد، پایه نارنجی و پایه قرمز قرار گرفتند که طبیعتاً دامنه نوسان برای هرکدام متفاوت است.

• هر هفته یک حراج معاملاتی در روز دوشنبه از ساعت 12 الی 12:30 انجام می‌شود. دامنه نوسان در این نوسان قیمت سهام حراج برای تابلوی زرد 6 درصد، تابلوی نارنجی 4 درصد و تابلوی قرمز 2 درصد است.

• در روزهای دیگر معاملاتی هفته و روز دوشنبه قبل از ساعت 12، دامنه نوسان در تابلوی زرد 3 درصد، تابلوی نارنجی 2 درصد و تابلوی قرمز 1 درصد است.

• مبنای بررسی تعیین این دامنه نوسان، قیمت پایانی روزهای دوشنبه هر هفته است.

سخن آخر

تا این بخش از مقاله به ‌صورت کامل متوجه شدیم که در بسیاری از بورس‌های جهان، از دامنه نوسان به ‌منظور جلوگیری از نوسان شدید و سقوط قیمت سهام استفاده می‌شود. همچنین در بورس تهران نیز این امر از سال 1387 به ‌منظور اعمال محدودیت بر نوسان قیمت‌ها استفاده‌ شده است. زمانی که بازار بورس در شرایط بحرانی یا سقوط به سر می‌برد، اکثر سرمایه‌گذاران به ‌خصوص سرمایه‌گذاران خرد، دچار تصمیمات هیجانی شده و تصمیمات عجولانه و غیرمنطقی در این حوزه می‌گیرند که مجموع این تصمیمات می تواند منجر به ضرر و زیان سنگین برای سرمایه گذار باشد، درنتیجه این اعمال محدودیت دامنه نوسان قیمت سهام است که منجر به کنترل بهتر نوسان‌ها شده و باعث ثبات بیشتر بازار می‌شود.

نوسان قیمت: چرا قیمت‌ها بالا و پایین می‌روند؟

اقتصاد خرد بر پایه دو اصل عرضه و تقاضا شکل گرفته است و این دو اصل هستند که باعث نوسان قیمت می شوند. ما در این درس نشان خواهیم داد که کم یا زیادشدن تعداد یک نوع کالا در بازار یا تعداد مشتریان آن کالا می‌تواند بر قیمت آن اثر بگذارید؛ یعنی با افزایش عرضه یک محصول (میزان در دسترس بودن هر چیزی) قیمت آن کاهش می‌یابد و با بالا رفتن تقاضا برای یک محصول (تعداد افرادی که چیزی را می‌خواهند)، قیمت آن افزایش می‌یابد.

برای مثال بیایید آدامس خرسی را در نظر بگیریم. حتماً شما هم در کودکی طرفدار آن بوده‌اید! اگر یک‌باره تقاضا برای آدامس خرسی افزایش پیدا کند و بین مردم محبوب شود، فروشندگان آدامس خرسی خوشحال‌ترین مردمان روی کره زمین خواهند بود، چراکه می‌توانند پول بیشتری از شما بگیرند. از طرف دیگر، اگر هیچ‌کسی آدامس خرسی نخواهد، آن‌ها باید قیمت‌هایشان را پایین بیاورند تا مردم تمایل به خرید پیدا کند.

خوب حالا به پرتقال نوسان قیمت سهام فکر کنید. فرض کنید در فصل برداشت پرتقال در شمال ایران هوا به ناگهان سرد می‌شود و این سرما آسیب بسیاری به محصولات کشاورزان این منطقه وارد می‌کند. در این شرایط عرضه پرتقال در کشور کاهش می‌یابد. طبیعتاً پرتقال کمیاب‌تر و درنتیجه ارزشمندتر می‌شود. به‌این‌ترتیب میوه‌فروشی‌ها و میدان‌های میوه و تره‌بار از شما پول بیشتری بابت هر کیلو پرتقال خواهند گرفت.

حالا بیایید سری به بازار بورس و خریدوفروش سهام بزنیم. دقیقاً روند بالا برای قیمت سهام شرکت‌های بورسی هم تکرار می‌شود. سهام شرکت فرضی به‌اندیش را در نظر بگیرید. اگر افراد بیشتری به دنبال خرید سهام به‌اندیش باشند (تقاضای زیاد) و به نسبت افراد کمتری فروشنده باشند (عرضه کم)، سهام به‌اندیش ارزشمندتر می‌شود و قیمت آن افزایش می‌یابد (دقیقاً مانند آدامس‌های خرسی و پرتقال‌ها). حالا اگر افراد بیشتری در تلاش برای فروش سهام به‌اندیش باشند، ارزش سهام این شرکت کاهش می‌یابد و به دنبال آن قیمت سهام نیز سقوط می‌کند.

تا الآن که گیج نشده‌اید؟ فقط به یاد داشته باشید: هر افزایش در قیمتی به معنای آن است که افراد بیشتری به دنبال خرید هستند و هر کاهش قیمتی به معنای آن است که افراد بیشتری متقاضی فروش‌اند.

علت اصلی نوسان قیمت سهام در بازار بورس همین است. هزاران معامله‌گر روزانه مشغول به خریدوفروش هستند و بر تقاضا و عرضه بازار بورس تأثیر می‌گذارند. زمانی که عرضه و تقاضا برابر می‌شود، ما به نقطه‌ای می‌رسیم که آن را با نام تعادل بازار می‌شناسیم. به این نقطه قیمت حقیقی می‌گویند، زیرا در این شرایط هم خریدار و هم فروشنده راضی هستند و حاضر به معامله با یکدیگرند.

(پایان درس پنجم دوره آموزشی اقتصاد چیست)

اگر سؤال یا نظری دارید لطفاً در بخش نظرات مطرح کنید. همین‌طور با اشتراک‌گذاری این مقاله در شبکه‌های اجتماعی شما هم در توسعه دانش مالی و سرمایه گذاری شریک شوید.

معرفی و دانلود کتاب کارآیی میزان نوسان قیمت سهام بر تصمیم گیری سرمایه گذاران در بورس

برای دانلود قانونی کتاب کارآیی میزان نوسان قیمت سهام بر تصمیم گیری سرمایه گذاران در بورس و دسترسی به هزاران کتاب و کتاب صوتی دیگر، اپلیکیشن کتابراه را رایگان نصب کنید.

برای دانلود قانونی کتاب کارآیی میزان نوسان قیمت سهام بر تصمیم گیری سرمایه گذاران در بورس و دسترسی به هزاران کتاب و کتاب صوتی دیگر، اپلیکیشن کتابراه را رایگان نصب کنید.

دانلود کتاب از اپلیکیشن کتابراه

معرفی کتاب کارآیی میزان نوسان قیمت سهام بر تصمیم گیری سرمایه گذاران در بورس

کتاب کارآیی میزان نوسان قیمت سهام بر تصمیم گیری سرمایه گذاران در بورس نوشته‌ی سیدعباس شاهچراغی، تلاش می‌کند تا نحوه‌ی تجزیه و تحلیل سرمایه‌گذاری و چگونگی پیش‌بینی قیمت‌های انواع سهام در بازار را آموزش دهد.

یکی از ابزارهای نظام اقتصاد سرمایه‌داری بورس اوراق بهادار است که جزء جدانشدنی آن محسوب می‌شود. امروزه بورس به یکی از بازارهای بسیار مهم و اصلی تبدیل شده که سرمایه شرکت‌های پذیرفته شده در آن را تأمین می‌کند. در حقیقت بورس فقط قادر است در یک اقتصاد آزاد به خوبی کار خود را انجام دهد و در غیر از این حالت، کارایی قابل قبول خود برای ایفای نقش اساسی‌اش را از دست خواهد داد. اگر به عللی مانند مسائل اجتماعی، اقتصادی و . تحولی در جامعه روی دهد که اعتماد همگان را برانگیزد، به نحوی که سرمایه‌گذاران، آینده‌ی اقتصاد و سرمایه‌گذاری را در هاله‌ای از ابهام ببینند، مطمئناً این اطمینان در عرضه و تقاضای سهام در بورس تأثیرگذار خواهد بود.

در یک اقتصاد رقابتی و آزاد، عرضه و تقاضا تنها عواملی هستند که قیمت یک دارایی را تعیین می‌کنند. یکی از هدف‌های مهم ایجاد بورس‌های اوراق بهادار، تشکیل یک سازوکار شفاف و منظم جهت تعیین قیمت دارایی‌های مالی است. از اصلی‌ترین قانون‌هایی که به همین منظور در بعضی از بازارهای مالی ایجاد می‌شود، حد نوسان قیمت است که به عنوان یک کنترلگر در مقابل نوسانات قیمت اوراق بهادار شناخته می‌شود.

وجود بازارهای مالی کارآمد و قوی به همراه سازمان‌های مالی مناسب و فعال از شاخص‌های رشد و توسعه‌ی اقتصادی در هر کشوری محسوب می‌شود. به این دلیل که بورس اوراق بهادار به عنوان یک معیار خیلی مهم و حیاتی جهت ارزیابی توسعه اقتصاد کشور مطرح است، آثار و نتایج اقتصادی و اجتماعی آن بر تعادل و توازن اقتصادی و روانی جامعه بسیار تأثیر می‌گذارد.

در بخشی از کتاب کارآیی میزان نوسان قیمت سهام بر تصمیم گیری سرمایه گذاران در بورس می‌خوانیم:

نقدشوندگی به معنای توانایی بازار در جذب حجم زیاد معاملات بدون ایجاد نوسانات شدید در قیمت است. از ویژگی‌های بازارهای با نقدشوندگی بالا، اندک بودن فاصله بین قیمت پیشنهادی خرید و فروش است که به تبع آن معاملات به روش مقرون به صرفه اجرا خواهد شد. نقدشوندگی در بازارهای دست دوم هزینه سرمایه‌گذاران را از طریق کاهش دامنه نوسان و هزینه‌های معاملاتی کاهش می‌دهد و امکان دسترسی به سرمایه‌گذاران مختلف با استراتژی‌های معاملاتی متنوع را فراهم می‌آورد.

نقدشوندگی در بازارهای مالی از عوامل متعددی تأثیر می‌پذیرد. همچنین میزان تأثیرگذاری این عوامل در بازارهای مختلف متفاوت است. بر اساس پژوهش‌های صورت گرفته عواملی مانند تمرکز مالکیت، میزان سهام شناور آزاد، واسطه‌های خارجی، دسترسی به بازار، انجام معامله از طریق اینترنت، آزادسازی حساب سرمایه، هزینه‌ها و زیرساخت‌های معاملاتی، ابزارها و محصولات، پذیرش مضاعف، مشارکت سرمایه‌گذاران جزء، تجدید ساختار بورس‌ها، راهبری شرکتی، کیفیت شرکت‌های پذیرفته شده، افزایش ساعات و نشست‌های معاملاتی و بازارگردانان در افزایش نقدشوندگی مؤثر است.

از دیدگاه کلان، وجود بازارهای سرمایه نقدشونده برای تخصیص کارایی سرمایه ضروری بوده، موجبات کاهش هزینه‌ی سرمایه ناشران را فراهم می‌آورد. نقدشوندگی به‌عنوان یکی از عوامل مؤثر بر بازده اوراق بهادار از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا عموماً نقدشوندگی نشان‌دهنده‌ی وضعیت محیط سرمایه‌گذاری نوسان قیمت سهام و اقتصاد کلان است. از دیدگاه خرد، بازار سرمایه نقدینه توانایی جذب سرمایه‌گذاران مختلف با استراتژی‌های معاملاتی متنوع را نیز فراهم می‌آورد.

فهرست مطالب کتاب

سخنی با خواننده
مقدمه
فصل اول
تاریخچه بورس در ایران
عملکرد بورس اوراق بهادار
فصل دوم
متوقف‌کننده‌های خودکار
توقف معاملات
حد نوسان قیمت سهام
مقایسه توقف معاملات و حدنوسان فیمت سهام
حد نوسان قیمت و توقف معاملات، کدام یک برتری دارد؟
فصل سوم
شیوه اعمال حد نوسان قیمت سهام در بورس اوراق بهادار ایران و چند کشور دیگر
حجم مبنا
حد نوسان قیمت سهام
نقدشوندگی سهام
عکس‌العمل بیش از اندازه
تأخیر در رسیدن به قیمت واقعی
حد نوسان قیمت سهام در سایر کشورها
علل به‌کارگیری حد نوسان قیمت سهام
حد نوسان قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران
سایر مکانیزم‌های کنترلی در بورس اوراق بهادار تهران
حجم مبنا
توقف معاملاتی
گره معاملاتی
فصل چهارم
ویژگی‌های اجتماعی و اقتصادی
مفهوم تصمیم‌گیری
فرآیند تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران و مراحل آن
سرمایه‌گذاری و فرآیند آن
نگاهی به تصمیم‌ها و ویژگی‌های سرمایه گذاری
عوامل مؤثر بر رفتار سرمایه‌گذاران
روش‌های سرمایه‌گذاری
اهداف سرمایه‌گذاران از سرمایه‌گذاری و موانع پیشرو آنان
منابع و مآخذ
منابع فارسی
منابع غیرفارسی

افزایش دامنه نوسان قیمت سهام؛ از امروز

مطابق تصمیم مسئولان بازار سرمایه از امروز دامنه نوسان قیمت سهام شرکت‌های حاضر در بازار اول بورس تهران و فرابورس از 5 به 6درصد مثبت و منفی افزایش می‌‌یابد. آنطور که مسئولان سازمان بورس می‌گویند قرار است تا پایان سال دامنه نوسان به‌صورت تدریجی افزایش یابد. به‌زعم تحلیلگران، افزایش دامنه نوسان گام نخست برای حرفه‌ای‌شدن بازار سهام است.
به‌گزارش همشهری، بالاخره بعد از سال‌‌ها گفتمان و حتی تنش میان سهامداران حرفه‌ای و مقامات بازار سرمایه، سازمان بورس به این نتیجه رسید که دامنه نوسان قیمت سهام را افزایش دهد. به این ترتیب از امروز دامنه نوسان قیمت سهام شرکت‌های بازار اول بورس تهران و فرابورس از 5درصد به 6درصد مثبت و منفی افزایش خواهد یافت؛ یعنی دامنه رشد یا نزول قیمت سهام شرکت‌های بورس از 10درصد به 12درصد تغییر خواهد کرد. به‌گفته مسئولان سازمان بورس، این ابتدای کار است و در ماه‌های آینده باید منتظر رشد بیشتر دامنه نوسان بود. این تصمیم در حالی گرفته شده که از 2دهه پیش تاکنون بسیاری از تحلیلگران، کارشناسان و سرمایه‌گذاران حرفه‌ای نسبت به دامنه محدود نوسان قیمت سهام شرکت‌ها در بورس معترض بودند و این دامنه محدود را عامل بی‌ثباتی در بورس می‌دانستند. در طول سال‌های گذشته بسیاری از بورس‌های معتبر دنیا به سمت افزایش دامنه نوسان و حتی حذف دامنه نوسان ایستا حرکت کرده‌اند. به‌طور مثال، در بورس نیویورک دامنه نوسان ایستا حذف و دامنه‌ای تحت عنوان دامنه پویا تعریف شده که در آن میزان نوسان قیمت سهام شرکت‌ها بسته به شرایط شرکت، متفاوت است. در ترکیه و چین هم دامنه نوسان تا 10درصد رشد کرده و بورس‌های اروپایی نیز عمدتا دامنه نوسان قیمت سهام شرکت‌ها بین 10 تا 20درصد است. در حال حاضر بیشترین میزان دامنه نوسان مربوط به کشورهای آسیای جنوب شرقی است که اتفاقا بازار‌های مالی‌شان به‌سرعت در حال رشد است و گوی سبقت را از نظر سرعت توسعه از سایر بورس‌های دنیا ربوده‌اند. به‌عنوان مثال، دامنه نوسان قیمت در ژاپن به‌صورت پویا بین 10 تا 60درصد تعریف شده و کشورهای هنگ‌کنگ، سنگاپور و مالزی نیز دامنه نوسان پویا بین 10 تا 20 و حتی تا 50درصد تعریف شده است.

معضلات دامنه نوسان
به‌زعم کارشناسان و تحلیلگران، دامنه نوسان محدود معضلات فراوانی دارد اما یکی از بزرگ‌ترین مشکلات آن که در سال‌های گذشته چالش تشکیل صف‌های خرید و فروش در بورس ‌که در اغلب موارد به ضرر و زیان سهامداران و افت‌و‌خیز سنگین شاخص بورس منجر می‌‌شود، محدود‌کردن دامنه نوسان قیمت سهام به‌معنای این است که قیمت سهام یک شرکت اجازه رشد یا کاهش بیش از مقدار تعیین‌شده را ندارد و چنانچه حجم عرضه و تقاضا به‌گونه‌ای باشد که نوسان قیمت بیش از دامنه تعیین شده باشد، به تشکیل صف‌های خریدوفروش منجر می‌شود. مشکل اصلی اینجاست که تشکیل صف‌های خریدو‌فروش هیجان را در بازار سرمایه افزایش می‌دهد و در طول سال‌های گذشته به ملاکی تعیین‌کننده برای سهامداران برای خرید سهام یک شرکت تبدیل شده است به‌طوری که سهام شرکتی که با صف خرید مواجه باشد، با افزایش تقاضا مواجه می‌شود و سهام شرکتی که با صف فروش مواجه باشد، با افزایش عرضه مواجه می‌شود زیرا بسیاری از سهامداران به‌دلیل آنکه کمتر به مستندات تحلیلی تکیه می‌کنند صرفا به صف‌های خریدو‌فروش برای دادوستد در بورس توجه می‌کنند. محسن علیزاده، یک عضو شورای بورس در این‌باره می‌گوید: معتقدم به‌طور کلی دامنه نوسان باید مانند بورس‌های جهانی حذف شود تا بازار به سمت تعادل پیش برود و دیگر در عرضه و تقاضا شاهد نوسانات شدید نباشیم. او ادامه می‌دهد: اگر در 2سال گذشته با توجه به ریزش‌های شدید بازار سرمایه اقدام به حذف دامنه نوسان می‌کردیم، تاکنون موفق شده بودیم بازار را برگردانیم، اما اگر این موضوع موکول به فراهم‌شدن تمام شرایط شود، هیچ‌گاه به نتیجه نمی‌رسد. به‌گفته عضو ناظر مجلس در شورای بورس، سازمان بورس باید دامنه نوسان را حذف کند و شورای بورس هم حتما از این تصمیم حمایت خواهد کرد.

فواید افزایش دامنه نوسان
به‌زعم تحلیلگران، هرچه دامنه نوسان بیشتر شود، فضا برای سهامدارانی که قدرت تحلیل بالاتری دارند، بازتر می‌شود و سهامدارانی که اطلاعات یا دانش مالی کمتری دارند یا مجبورند قدرت تحلیلی خود را افزایش دهند یا به‌صورت غیرمستقیم و از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بورس سرمایه‌گذاری کنند. بنابراین افزایش دامنه نوسان از یک طرف فضای تحلیلی بازار سرمایه را افزایش می‌دهد و منجر به توسعه بازار سرمایه خواهد شد و از طرف دیگر به جذب منابع بیشتری از سوی صندوق‌های سرمایه‌گذاری منجر خواهد شد که به‌صورت مستقیم مردم را در
سود ‌و زیان بورس شریک می‌کنند.
مهدی سوری، کارشناس بازار سرمایه در این‌باره می‌گوید: افزایش قابل‌توجه دامنه نوسان می‌تواند به افزایش نقدشوندگی، روان‌تر‌شدن معاملات، جلوگیری از صف‌های طولانی خرید و فروش معاملات و در نهایت حرفه‌ای‌تر‌شدن و استانداردسازی معاملات این بازار منجر شود.
به‌گفته او، در اغلب موارد وقتی سرمایه‌گذاران تازه‌وارد به‌صورت مستقیم و بدون دانش در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند، دارایی‌شان را از دست می‌دهند بنابراین سهامداران باید این موضوع را مدنظر قرار دهند که برای سرمایه‌گذاری در بازارهای حرفه‌ای باید ضمن آموزش و حرفه‌ای‌تر‌شدن نحوه سرمایه‌گذاری، سرمایه خود را به‌صورت غیرمستقیم وارد این بازار کنند. میثم فدایی، مدیرعامل فرابورس هم در این‌باره می‌گوید: یکی از ویژگی‌های اصلی بازار سرمایه، بحث نقدشوندگی است. دامنه نوسان محدودیتی بود که برای جلوگیری از هیجانات بازار در سال‌های گذشته درنظر گرفته شده بود که با رشد و بلوغ سرمایه‌گذاران و افزایش عمق تحلیلی سرمایه‌‌گذاران، به تناسب آن دامنه نوسان افزایش پیدا کرده است. به‌گفته او،‌ هم‌اکنون عمق دانش و تحلیلگری بازار سرمایه در مقایسه با سال‌‌های گذشته بهبود پیدا کرده است.

مکث
رشد دوبرابری دامنه نوسان به درخواست بازارگردان
با تصویب ضوابطی امکان افزایش حداکثر تا دو‌برابر دامنه نوسان عادی نمادهای بورس با درخواست بازارگردان میسر شد. مهدی زمانی سبزی، معاون عملیات بازار بورس تهران در این‌باره گفت: مطابق دستورالعمل بازارگردانی در بورس تهران، بازارگردان می‌تواند در دوره فعالیت بازارگردانی، درخواست تغییر دامنه نوسان قیمت را که نباید از حالت عادی کمتر باشد، به بورس پیشنهاد دهد. او افزود: بازارگردانی امکان ارائه این درخواست و دریافت مجوز موضوع این ماده را دارد که حداقل ۳ماه در نماد مورد درخواست عملیات بازارگردانی انجام داده باشد و در ۷۰درصد روزهای فعالیت خود طی 3ماه گذشته در سمت بازارگردانی نماد مورد‌نظر، به‌طور کامل تعهدات خود را ایفا کرده باشد. وی ادامه داد: درصورت وجود چند بازارگردان در یک نماد، موافقت تمام بازارگردان‌های فعال در نماد مربوطه درخصوص افزایش دامنه نوسان الزامی است. در این صورت تعهدات بازارگردانی شامل حداقل حجم معاملات و حداقل حجم سفارش انباشته برای تمامی بازارگردان‌ها، حداقل به نسبت میزان رشد دامنه نوسان جدید نسبت به دامنه نوسان قبلی افزایش می‌یابد.